Ο νέος νόμος για τα πνευματικά δικαιώματα αποκαθιστά την τάξη στη διαχείρισή τους

«Με το νέο νόμο για τα πνευματικά δικαιώματα αποκαθίσταται η τάξη στη διαχείριση των δικαιωμάτων χιλιάδων δημιουργών, επιβάλλονται οι αρχές της διαφάνειας και της λογοδοσίας στη λειτουργία, στις αποφάσεις και στη δράση των Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης και των Ανεξάρτητων Οντοτήτων Διαχείρισης και ενισχύεται ο έλεγχος των ως άνω οργανισμών όχι μόνο από τους εποπτεύοντες κρατικούς φορείς, αλλά και από τους ίδιους τους δημιουργούς», επισημαίνουν κύκλοι του υπουργού Επικρατείας Χριστόφορου Βερναρδάκη.

Όπως λένε, «μετά από δεκαετίες αδιαφορίας και αδράνειας διαδοχικών κυβερνήσεων για το χώρο των πνευματικών δικαιωμάτων εισάγεται στην ελληνική έννομη τάξη ένα νέο νομικό πλαίσιο για τη λειτουργία των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης, με μοναδικό γνώμονα την προστασία και τη θωράκιση της πνευματικής δημιουργίας».

Παράλληλα τονίζουν ότι ο νέος νόμος εισάγει ένα ολοκληρωμένο καθεστώς λειτουργίας για τη συλλογική διαχείριση στην Ελλάδα ενσωματώνοντας ταυτόχρονα στην ελληνική έννομη τάξη την Οδηγία 2014/26/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014 για τη συλλογική διαχείριση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων, καθώς και για τη χορήγηση πολυεδαφικών αδειών για επιγραμμικές χρήσεις μουσικών έργων στην εσωτερική αγορά (ΕΕEK L 84/72 20.3.2014).

Πιο συγκεκριμένα σημειώνουν ότι με τον νέο νόμο επιτυγχάνονται τα εξής:

«1. Διασφαλίζεται για πρώτη φορά ένα υψηλό επίπεδο προστασίας των δημιουργών και των δικαιούχων πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων, οι οποίοι αποκτούν πλέον ενεργό ρόλο στη διαχείριση των δικαιωμάτων τους από τους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης (ΟΣΔ). Μέσα από τη συμμετοχή τους στα καταστατικά όργανα των Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης (Γενική Συνέλευση Μελών και Εποπτικό Συμβούλιο) θέτουν οι ίδιοι τους όρους για την οικονομική εκμετάλλευση των έργων τους. Η λειτουργία των ΟΣΔ βασίζεται στις αρχές της διαφάνειας, της λογοδοσίας και της χρηστής διοίκησης. Η πρόβλεψη Εποπτικού Συμβουλίου αποσκοπεί στην παρακολούθηση των δραστηριοτήτων και των ενεργειών των φυσικών ή νομικών προσώπων που διαχειρίζονται τις επιχειρηματικές δραστηριότητες του οργανισμού. Προβλέπεται σύνταξη ετήσιας έκθεσης διαφάνειας, καθώς και δημοσίευσή της στην ιστοσελίδα του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης.

2. Στο πλαίσιο των αρχών διαφάνειας και λογοδοσίας βελτιώνονται και οι μηχανισμοί εποπτείας των Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης από το Κράτος. Το υπουργείο Πολιτισμού είναι αρμόδιο για τον έλεγχο και την εποπτεία τους. Ενισχύονται οι κυρώσεις για τους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης σε περίπτωση παραβίασης των υποχρεώσεων διαφάνειας και λογοδοσίας έναντι των μελών τους. Ενισχυμένη είναι η εποπτεία και αναφορικά με τις Ανεξάρτητες Οντότητες Διαχείρισης, καθώς επιβάλλεται σε αυτές μια σειρά υποχρεώσεων, εάν έχουν τη μορφή της ΑΕ, ενώ αναφέρεται ρητά ότι δεν μπορούν να διαχειρίζονται δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικά δικαιώματα που υπόκεινται σε υποχρεωτική συλλογική διαχείριση. Επιβάλλονται και σε αυτές κυρώσεις σε περίπτωση παράβασης των υποχρεώσεών τους, όπως αυτές προβλέπονται από τον νόμο. Ταυτόχρονα εισάγεται και η έννοια των ΑΟΔ με δεσπόζουσα θέση για να ρυθμιστεί η ιδιαιτερότητα της ελληνικής έννομης. Η πρόβλεψη επιβολής ως διοικητικό μέτρο Επιτρόπου Εξυγίανσης σε Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης ή Ανεξάρτητη Οντότητα Διαχείρισης είναι η έσχατη επιλογή με μόνο γνώμονα την προστασία των δικαιωμάτων των δημιουργών.

3. Περαιτέρω εισάγεται διαδικασία διαμεσολάβησης για τη δημόσια εκτέλεση μουσικής σε καταστήματα και επιχειρήσεις. Πρόκειται για προαιρετική και συναινετική διαδικασία, η οποία έχει σκοπό να εμπλέξει τους χρήστες μέσω των αντιπροσωπευτικών οργανώσεών τους στον καθορισμό αμοιβών που χρεώνουν οι Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης (ΟΣΔ). Αντίστοιχες διαδικασίες προβλέπονται και σε άλλες χώρες, όπως Ελβετία, Σουηδία, Βέλγιο, Ιταλία, Γαλλία.

4. Ο νόμος περιέχει ρυθμίσεις και για τις περιπτώσεις προσβολής δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων στο διαδίκτυο. Συγκεκριμένα εισάγεται ένα σύστημα ειδοποίησης και απομάκρυνσης περιεχομένου που προσβάλλει δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας ή συγγενικά δικαιώματα στο διαδίκτυο. Επίσης θεσπίζεται η άρση του απορρήτου για τις προσβολές των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σε βαθμό κακουργήματος, η οποία έχει ιδιαίτερη σημασία για τον εντοπισμό των δραστών των εγκλημάτων κατά της πνευματικής ιδιοκτησίας που συντελούνται μέσω του διαδικτύου με την τροποποίηση της σχετικής διάταξης στον ν. 2225/1994.

5. Εισάγονται προϋποθέσεις για τη χορήγηση πολυεδαφικών αδειών για επιγραμμικά δικαιώματα επί μουσικών έργων. Προκειμένου ένας Οργανισμός Συλλογικής Διαχείρισης να μπορεί να παρέχει άδειες για περισσότερες της μίας χώρες της ΕΕ πρέπει να πληροί συγκεκριμένα κριτήρια, τα οποία αναφέρονται στον νόμο».