Γεροβασίλη: Αυτά προγραμματίζουμε να αλλάξουμε στο Δημόσιο

Συνέντευξη με ενδιαφέροντα στοιχεία έδωσε η υπουργός Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Όλγας Γεροβασίλη, στο newsletter του Τομέα Μάνατζμεντ, Δημόσιας Διοίκησης & Αυτοδιοίκησης της Ελληνικής Εταιρίας Διοικήσεως Επιχειρήσεων (ΕΕΔΕ).

Ποιες είναι, κ. υπουργέ, οι βασικές προγραμματικές επιλογές της κυβέρνησης για το 2017, που αφορούν στη βελτίωση της οργάνωσης και λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης;

Όλγα Γεροβασίλη: Η ριζική αλλαγή του κράτους είναι μια κοινωνική ανάγκη. Οι πολίτες επιθυμούν –απαιτούν θα έλεγα– βαθιές και ουσιαστικές αλλαγές στην λειτουργία της δημόσιας διοίκησης. Γιατί, μετά από χρόνια πελατειακών σχέσεων και αδιαφάνειας, έχει δημιουργηθεί ένα δυσκίνητο κράτος με κύριο χαρακτηριστικό τους γραφειοκρατικούς μηχανισμούς. Αυτές οι παθογένειες είναι ο αντίπαλός μας.

Επιπλέον, πιστεύουμε ότι η ανασυγκρότηση του κράτους αποτελεί προϋπόθεση για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, ώστε να δημιουργηθούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που θα την καταστήσουν πόλο έλξης επενδύσεων και θα επιτρέψουν τη λειτουργία υγιών επιχειρήσεων.

Για εμάς, λοιπόν, η βελτίωση της οργάνωσης και λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης είναι μια πολιτική προτεραιότητα με πολύ σημαντικές κοινωνικές προεκτάσεις.

Γνωρίζαμε, όμως, από την πρώτη στιγμή που αναλάβαμε, πως για να μεταρρυθμίσουμε το κράτος θα έπρεπε να αναχαιτίσουμε τις αυθαίρετες και αυταρχικές πολιτικές της ΝΔ στη δημόσια διοίκηση, ιδίως αυτές που επιβλήθηκαν σε κρίσιμους κοινωνικούς τομείς, όπως η υγεία και η παιδεία, με σκοπό τη συρρίκνωση και απαξίωσή τους.

Καταργήσαμε τους νόμους, με τους οποίους η προηγούμενη κυβέρνηση στοχοποίησε και εκδίωξε δημοσίους υπαλλήλους, δημιούργησε υποχρεωτικά σχήματα διαθεσιμότητας και κινητικότητας ως δεξαμενή απολύσεων, επέβαλε ένα τιμωρητικό σύστημα αξιολόγησης των υπαλλήλων, κατήργησε κλάδους και δημόσιους οργανισμούς χωρίς αξιολόγηση, με σκοπό την ιδιωτικοποίηση υπηρεσιών του κράτους.

Στον αντίποδα όλων αυτών, με γνώμονα την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος και την αποκατάσταση του κύρους της δημόσιας διοίκησης, νομοθετήσαμε σημαντικές μεταρρυθμίσεις.

Θα σας αναφέρω το Ενιαίο Σύστημα Κινητικότητας, όπως ψηφίστηκε με τον ν. 4440/2016, με το οποίο επιχειρούμε να βάλουμε τάξη στο χαοτικό και εν πολλοίς ρουσφετολογικό σύστημα των μετακινήσεων των δημοσίων υπαλλήλων. Κλειδί για την επιτυχία του νέου συστήματος κινητικότητας είναι η κατάρτιση των νέων, επικαιροποιημένων οργανογραμμάτων των υπουργείων και των φορέων –διαδικασία που επιταχύνεται, ώστε να είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε πού απαιτείται προσωπικό και πού ενδεχομένως υπάρχει επικάλυψη θέσεων. Αυτό σημαίνει αποτελεσματικότερη κατανομή του προσωπικού και ανταπόκριση στις ανάγκες κάθε φορέα με ταχύτητα και ομοιόμορφα κριτήρια που διασφαλίζουν την αξιοκρατία και τη διαφάνεια.

Επιπλέον, προωθούμε τη ψηφιακή υπογραφή και την ηλεκτρονική διακίνηση εγγράφων, καινοτομίες με τις οποίες αναμένουμε σημαντική αναβάθμιση της οργάνωσης και λειτουργίας του Δημοσίου. Αυτό σημαίνει περισσότερη διαφάνεια, εξοικονόμηση σε κόστος λειτουργίας και χαμένες ανθρωποώρες εργασίας, μείωση των γραφειοκρατικών δομών και ξεπερασμένων διαδικασιών.

Είναι, τέλος, σημαντικό να τονιστεί ότι οι προγραμματικές μας επιλογές συνιστούν μια ενιαία προσέγγιση του ζητήματος της διοικητικής μεταρρύθμισης, δεν γίνονται αποσπασματικά.

Γιατί, η μεγάλη και φιλόδοξη αυτή προσπάθειά μας για την ανασυγκρότηση του κράτους ικανοποιεί πρωτίστως το αίτημα των πολιτών για ένα Δημόσιο που επιτέλους θα πάψει να τους ταλαιπωρεί, θα πάψει να αποτελεί βάρος στην καθημερινότητά τους.

Ποια μέτρα θεωρείτε αναγκαία για την αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού της δημόσιας διοίκησης;

Όλγα Γεροβασίλη: Το υπάρχον ανθρώπινο δυναμικό της δημόσιας διοίκησης είναι πλούσιο σε εμπειρίες και προσόντα. Δικός μας στόχος είναι να ανασυγκροτήσουμε τη δημόσια διοίκηση με τέτοιο τρόπο, ώστε να αξιοποιηθούν πλήρως όσοι εργάζονται στο Δημόσιο, αλλά και ταυτοχρόνως να μπει «νέο αίμα», σταματώντας τη γήρανση του προσωπικού που επήλθε με το πάγωμα των προσλήψεων εξαιτίας μνημονιακών δεσμεύσεων.

Οι μεταρρυθμίσεις που σας προανέφερα δίνουν σε κάθε εργαζόμενο το δικαίωμα να διαχειριστεί την εξέλιξη της καριέρας του, ούτως ώστε μέσα από τη ανάδειξη στελεχών και υπαλλήλων να βελτιωθεί και το παραγόμενο διοικητικό έργο.

Προς την κατεύθυνση αυτή κινούμαστε και με την εκκίνηση του Μητρώου Επιτελικών Στελεχών, που διατηρείται στο ΑΣΕΠ και μέσω του οποίου θα στελεχώνονται οι επιτελικές θέσεις του Δημοσίου, όπως προβλέπει ο ν. 4369/2016. Καθιερώνουμε έναν μηχανισμό που όχι μόνο καταγράφει ανθρώπους με αυξημένα τυπικά προσόντα και διοικητική εμπειρία, αλλά δίνει στη δημόσια διοίκηση τη δυνατότητα να σχεδιάζει, να εφαρμόζει και να ελέγχει αξιόπιστα πολιτικές υπέρ του δημοσίου συμφέροντος.

Σημαντικό μέρος αυτής της προσπάθειας αποτελεί το νέο σύστημα αξιολόγησης στελεχών και υπαλλήλων. Με ένα συγκεκριμένο πλέγμα διατάξεων που περιγράφονται στον ν. 4369/2016, ρυθμίζουμε την αξιολόγηση στελεχών και υπαλλήλων, αλλά ταυτόχρονα αξιολογούμε έργο και δομές. Για πρώτη φορά εισάγονται καινοτόμες προβλέψεις, όπως η λειτουργία της ολομέλειας διεύθυνσης και τμήματος, η διαδικασία αξιολόγησης προϊσταμένων από τους υφιστάμενους και η διαδικασία της συμβουλευτικής συνέντευξης. Δεν περιοριζόμαστε στενά στην έννοια της ατομικής επιβράβευσης, αλλά δημιουργούμε συνθήκες ανάδειξης και ουσιαστικής αξιοποίησης του ανθρώπινου δυναμικού του δημόσιου τομέα, ενισχύοντας το κλίμα εμπιστοσύνης των πολιτών προς τη δημόσια διοίκηση.

Πότε υπολογίζετε να εφαρμοστούν οι θεσμοί της λογοδοσίας των δημοσίων φορέων και της αξιολόγησης των υπηρεσιών τους από τους πολίτες (άρθρο 9, ν. 4369/2016 «Λογοδοσία και κοινωνικός έλεγχος»);

Όλγα Γεροβασίλη: Με το άρθρο 24 του ν. 4369/2016 εισάγεται μία σημαντική καινοτομία στην ελληνική δημόσια διοίκηση. Καθιερώνεται η λογοδοσία και ο κοινωνικός έλεγχος της διοίκησης. Σκοπός του κοινωνικού έλεγχου είναι η βελτίωση της λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης, καθώς και της ποιότητας των παρεχομένων από αυτήν υπηρεσιών. Οι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα να αξιολογούν τις υπηρεσίες που χρησιμοποίησαν και να υποβάλουν προτάσεις για τη βελτίωση τους με τη χρήση ηλεκτρονικών εργαλείων και την ανάπτυξη συστημάτων διερεύνησης ικανοποίησης των πολιτών.

Αξίζει εδώ να σημειωθεί η σημασία μίας νέας διαδικασίας που καθιερώνεται, στο πλαίσιο της λογοδοσίας και του κοινωνικού ελέγχου, της Ακρόασης Κοινωνικών Φορέων και Πολιτών. Σε κάθε δημόσια υπηρεσία θα λειτουργήσει Επιτροπή Ακρόασης, η οποία θα εξετάζει και θα απαντά άμεσα σε προβλήματα εύρυθμης λειτουργίας ή κακοδιοίκησης που εντοπίζουν μεμονωμένοι πολίτες, ομάδες πολιτών ή κοινωνικοί φορείς. Το επόμενο διάστημα θα εκδοθεί απόφαση όπου θα καθορίζονται οι όροι, ο τρόπος λειτουργίας και κάθε θέμα σχετικό με την οργάνωση και διεξαγωγή της διαδικασίας Ακρόασης Κοινωνικών Φορέων και Πολιτών.

Πώς θα αντιμετωπίσει η κυβέρνηση το σοβαρό ζήτημα του διοικητικού βάρους, που επιβαρύνει τις υπηρεσίες προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις;

Όλγα Γεροβασίλη: Χρόνιες αδυναμίες της ελληνικής δημόσιας διοίκησης (δυσκινησία των γραφειοκρατικών μηχανισμών και χρονοβόρες διαδικασίες, χαμηλός βαθμός ενσωμάτωσης σύγχρονων τεχνολογιών, προβλήματα διαφάνειας στις διοικητικές δράσεις, πολυνομία και κακονομία) έχουν συντελέσει στην αύξηση του διοικητικού βάρους, προκαλώντας πρόσθετα κόστη στους πολίτες και τις επιχειρήσεις.

Εδώ, λοιπόν, είναι σημαντικό να πούμε πως θα επιμείνουμε στην απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών. Ήδη, στο πλαίσιο αυτό απλοποίησης της λειτουργίας του Δημοσίου, προωθούμε τον σχεδιασμό για την εγκατάσταση μητρώου διαδικασιών στους φορείς της δημόσιας διοίκησης, με στόχο τη χαρτογράφησή τους και τη μετέπειτα αξιοποίηση τεχνικών ανασχεδιασμού τους. Επιπλέον, προωθούμε την πολιτική της Ανοικτής Διακυβέρνησης, την εξωδικαστική επίλυση διοικητικών διαφορών μέσω διαδικασιών διαμεσολάβησης σε συνεργασία με τον Συνήγορο του Πολίτη, την υιοθέτηση και δημοσίευση οδηγού για την προτυποποίηση παροχής υπηρεσιών και διαδικασιών.

Και, βεβαίως, θα πρέπει να αναφερθώ στην εκπόνηση της Εθνικής Στρατηγικής για την ηλεκτρονική κωδικοποίηση της ελληνικής νομοθεσίας από το Εθνικό Συμβούλιο για την Κωδικοποίηση και Αναμόρφωση της Ελληνικής Νομοθεσίας. Με τη συγκέντρωση και τη συστηματική ταξινόμηση των κανόνων δικαίου στοχεύουμε στο να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη του πολίτη απέναντι στο κράτος, να δημιουργηθεί ασφάλεια στις συναλλαγές και, βεβαίως, να απλοποιηθεί το νομικό περιβάλλον.

Αλλά, όπως είπα και στην αρχή, το μεταρρυθμιστικό μας έργο διαπνέεται από μια ολιστική θεώρηση, εξυπηρετεί ένα γενικό αίτημα της κοινωνίας για αλλαγές, που ακριβώς επειδή δεν γίνονται αποσπασματικά να είστε βέβαιοι πως θα πετύχουν.

Πώς υπολογίζετε να συμβάλει στη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Μεταρρύθμιση Δημόσιου Τομέα» 2014-2020;

Όλγα Γεροβασίλη: Στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Μεταρρύθμιση Δημόσιου Τομέα» 2014-2020 θα υλοποιηθούν δράσεις τόσο σε οριζόντιους τομείς που διατρέχουν το σύνολο του δημόσιου τομέα, όπως η αναδιοργάνωση διοικητικών δομών και ο εξορθολογισμός βασικών διοικητικών λειτουργιών, η βέλτιστη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, η ηλεκτρονική διακυβέρνηση, η κωδικοποίηση της νομοθεσίας και η μείωση της πολυνομίας και κακονομίας, όσο και σε κάθετους τομείς πολιτικής, όπως η δημοσιονομική-φορολογική διοίκηση, η δικαιοσύνη, η υγεία, η κοινωνική ασφάλιση.

Η δημόσια διοίκηση, με την ολοκλήρωση του Επιχειρησιακού Προγράμματος, θα καταστεί περισσότερο εξωστρεφής με έμφαση στην επίτευξη αποτελεσμάτων, θα παρέχει υπηρεσίες προσανατολισμένες στους πολίτες οι οποίες συνεχώς θα αναβαθμίζονται με τη συμμετοχή των πολιτών, θα δημιουργήσει σχέσεις εμπιστοσύνης με τις επιχειρήσεις και θα διαθέτει ένα καλά εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό.

Με την υλοποίηση του συνόλου των μεταρρυθμιστικών δράσεων που σχεδιάζει και υλοποιεί η κυβέρνηση περιμένουμε πως τα επόμενα χρόνια η δημόσια διοίκηση θα αποτελέσει έναν από τους βασικούς πυλώνες για την οικονομική ανάκαμψη.