Η Ευρώπη, η Ουκρανία και οι Ευρωεκλογές

Λίγες μόλις ημέρες πριν τις Ευρωεκλογές, δύσκολα θα εντοπίσει κάποιος σαφείς προτάσεις ή ένα διαφορετικό όραμα για την Ευρώπη. Με δεδομένο ότι το εγχείρημα της «Ενωμένης Ευρώπης» επηρεάζει σημαντικά την καθημερινότητά μας, θα περιμέναμε αντιπαραθέσεις επιχειρημάτων για μία πραγματικά πιο ενωμένη Ευρώπη, με προτεραιότητα στους πολίτες (κυρίως στους αδύναμους), την υγεία, την κοινωνική πρόνοια και το περιβάλλον (μαζί με τον… διάττοντα αστέρα της ανταγωνιστικότητας). Μάταια. Οι όποιες συζητήσεις αφορούν κυρίως πολιτικούς και όχι πολιτικές. Όμως, το αποτέλεσμα της κάλπης θα προκύψει από –και θα επηρεάσει- εμάς, τους πολίτες. Εξάλλου, είμαστε οι επιλογές μας.

Το καινούργιο Ευρωκοινοβούλιο που θα προκύψει από τις επερχόμενες εκλογές οφείλει να αποτελέσει μοχλό για τη βιώσιμη ανάπτυξη, που αποτελεί προαπαιτούμενο για την ευημερία κοινωνίας, οικονομίας και περιβάλλοντος.

Από την πλευρά της κοινωνίας των πολιτών, η Greenpeace από κοινού με άλλες 9 διεθνείς περιβαλλοντικές οργανώσεις, ζητήσαμε από τα υποψήφια ευρωπαϊκά κόμματα να αναλάβουν δράση για να αντιμετωπίσουν τις συνεχείς συνδυασμένες κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές κρίσεις που ξεσπούν στην Ευρώπη. Για να γίνει αυτό, το νέο ευρωκοινοβούλιο πρέπει να επικεντρωθεί στα εξής:

· Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, σε συνδυασμό με μετατόπιση του βάρους της φορολογίας από την εργασία στην κατανάλωση πόρων. Νέα οικονομική στρατηγική βασισμένη στη βιώσιμη ανάπτυξη.

· Εξασφάλιση τριών φιλόδοξων και δεσμευτικών στόχων για την εξοικονόμηση ενέργειας, την καθαρή ενέργεια και τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου για το 2030 (σε κάθε αντίθετη περίπτωση, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να εξαρτάται από εισαγόμενο πετρέλαιο και φυσικό αέριο και θα φέρει μεγάλο μερίδιο ευθύνης για το δράμα που εξελίσσεται στην Ουκρανία).

· Σταμάτημα της απώλειας βιοποικιλότητας μέχρι το 2020.

· Μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων, ξεκινώντας από τα πλέον επικίνδυνα (όπως τα νεονικοτινοειδή που απειλούν τις μέλισσες και το μέλλον της γεωργίας).

· Μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης (από μονάδες παραγωγής ενέργειας, από τις μεταφορές, από τη γεωργία κοκ).

· Σταμάτημα της παγκόσμιας αποδάσωσης και της υποβάθμισης των δασών.

· Τοποθέτηση του περιβάλλοντος στο κέντρο των διεθνών πολιτικών για την εξάλειψη της φτώχειας.

· Εξασφάλιση, στους Ευρωπαίους πολίτες, του δικαιώματος στη συμμετοχή, στην πληροφόρηση και τη δικαιοσύνη.

Ναι, σωστά προσέξατε: κανένα από τα παραπάνω σημεία δεν βρέθηκε στο κέντρο κάποιας προεκλογικής συζήτησης. Και όσο αυτό συνεχίζεται, τόσο θα μεγαλώνει η απόσταση των Βρυξελλών από τη δική μας καθημερινότητα, ο «ευρωσκεπτικισμός» και η έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των κρατών – μελών.

Μια ματιά στην ευρωπαϊκή αντίδραση (;) στην κρίση που έχει ξεσπάσει στην Ουκρανία εδώ και μήνες, είναι αρκετή για να μας πείσει για την ανάγκη ριζικής αλλαγής της πολιτικής της ΕΕ. Αντί να συνεχίζει να μουρμουρίζει περί κυρώσεων, η ΕΕ οφείλει και μπορεί να κάνει το προφανές: να δεσμευτεί για την πλήρη απεξάρτησή της από εισαγόμενη ενέργεια (ο έλεγχος της οποίας αποδεικνύεται παράγοντας αποσταθεροποίησης). Αυτό που πρέπει να κάνει άμεσα η ΕΕ για να συμβάλλει στη σταθερότητα στην Ουκρανία είναι να δεσμευτεί σε φιλόδοξους στόχους εξοικονόμησης ενέργειας, παραγωγής καθαρής ενέργειας (από ανανεώσιμες πηγές) και μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Με αυτό τον τρόπο θα μειώσει την εξάρτησή της από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα και ταυτόχρονα θα στείλει ένα ισχυρό μήνυμα για το δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουν και άλλες χώρες: ούτε πυρηνικά, ούτε αναζήτηση άλλων προμηθευτών πετρελαίου ή αερίου, αλλά ενεργειακή ανεξαρτησία!

Αυτός ο κλήρος πέφτει … στον κύριο Μανιάτη, αφού οι σχετικές συζητήσεις πραγματοποιούνται (;) στη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας. Τα Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας που γίνεται στην Αθήνα (15-16/5) , οφείλει να αναθεωρήσει τη «μυωπική» ευρωπαϊκή προσέγγιση στον τομέα της ενέργειας, η οποία το μόνο που εγγυάται είναι η συνέχιση της εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα. Στο ίδιο πνεύμα, και η ελληνική ενεργειακή πολιτική πρέπει να πάψει να στηρίζεται σε νέες λιγνιτικές μονάδες, μειωμένη χρήση της καθαρής ενέργειας και «πιλοτική» δράση για την εξοικονόμηση.

Η ΕΕ καλείται να επιλέξει ανάμεσα στην ειρήνη, τη συνεργασία και την καθαρή ενέργεια από τη μια μεριά και τα γεωπολιτικά παιχνίδια εξουσίας και αποσταθεροποίησης από την άλλη. Και οφείλει να επιλέξει το πρώτο. Μέχρι τότε, θα έχουμε και εμείς (ως ΕΕ) την ευθύνη μας για το δράμα της Ουκρανίας.

Νίκος Χαραλαμπίδης
Διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace