Νίκος Κοτζιάς: Μήπως ο Ερντογάν επιθυμεί να επιστρέψουμε στη Συνθήκη των Σεβρών;

Σε ερώτηση για τις προκλητικές δηλώσεις Ερντογάν και την αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λωζάννης ο Νίκος Κοτζιάς, σε εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη της Κίνησης Ιδεών και Πράξης “Πράττω”, της οποίας είναι πρόεδρος, έκανε λόγο για “νευρικότητα” από την πλευρά της Τουρκίας και σημείωσε ότι η Ελλάδα πρέπει να αντιδράσει με ψυχραιμία και νηφαλιότητα και να μην αφήσει η νευρικότητα αυτή της Άγκυρας να εκδηλωθεί πάνω στη χώρα μας με τη δημιουργία ανθελληνικού μετώπου.

Η Τουρκία είναι αναθεωρητική δύναμη είπε ο κ. Κοτζιάς και απευθυνόμενος στον πρόεδρο Ερντογάν έθεσε το ρητορικό ερώτημα, μήπως επιθυμεί να επιστρέψουμε στη Συνθήκη των Σεβρών.

Στη διάρκεια της ομιλίας του και αφού ξεκαθάρισε ότι μιλάει πλέον ως πρόεδρος της Κίνησης “Πράττω” και όχι ως υπουργός Εξωτερικών, ο κ. Κοτζιάς είπε ότι πολλές πλευρές της Συνθήκης της Λωζάνης δεν έχουν εφαρμοστεί από την Τουρκία.

“Να πω ότι σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάννης η Ιμβρος και η Τένεδος είναι αυτοδιοικούμενες περιοχές; Να πω ότι σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάννης θα έπρεπε οι 246.000 ομογενείς Έλληνες στην Κωνσταντινούπολη να είναι σήμερα και 80.000 μουσουλμάνοι στη Θράκη, ενώ σήμερα έχουμε 130.000 μουσουλμάνους -και καλά κάνουν και αβγατίζουν-και 2.500 Ελληνες ομογενείς στην Κωνσταντινούπολη; Εδώ υπήρξε συνέχεια των παραβιάσεων”, επισήμανε.

Τι προέβλεπε η Συνθήκη των Σεβρών

Η Συνθήκη των Σεβρών υπεγράφη στις 28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920 στην πόλη Σεβρ (Sèvres) της Γαλλίας, φέρνοντας την ειρήνη ανάμεσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και τις Συμμαχικές και σχετιζόμενες Δυνάμεις1 μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Εκ μέρους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έγινε αποδεκτή από τον σουλτάνο Μεχμέτ ΣΤ΄ ο οποίος προσπαθούσε να σώσει τον θρόνο του, αλλά απορρίφθηκε από το ανεξάρτητο κίνημα των Νεότουρκων.

Το κίνημα υπό την ηγεσία του Μουσταφά Κεμάλ χρησιμοποίησε αυτή τη διένεξη για να αυτοανακηρυχθεί κυβέρνηση και να καταργήσει το χαλιφάτο.

Η συνθήκη όριζε τα εξής: η Οθωμανική Αυτοκρατορία παρέδιδε την κυριαρχία της Μεσοποταμίας (Ιράκ), της Παλαιστίνης και της Υπεριορδανίας στην Βρετανία ως προτεκτοράτα της Κοινωνίας των Εθνών, την Συρία και τον Λίβανο στην Γαλλία επίσης ως προτεκτοράτα και η υπαγωγή της Ανατόλιας στη σφαίρα επιρροής της Ιταλίας.

Η Χετζάζ (μέρος της σημερινής Σαουδικής Αραβίας) το Κουρδιστάν και η Αρμενία θα γίνονταν ανεξάρτητα κράτη.

Στην Ελλάδα παραχωρούνταν τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος και η ανατολική Θράκη μέχρι τη γραμμή της Τσατάλτζας κοντά στην Κωνσταντινούπολη.

Η περιοχή της Σμύρνης έμενε υπό την ονομαστική επικυριαρχία του Σουλτάνου αλλά θα διοικούνταν από Έλληνα Αρμοστή ως εντολοδόχο των Συμμάχων, και θα μπορούσε να προσαρτήθει στην Ελλάδα μετά από πέντε χρόνια με δημοψήφισμα.

Το άρθρο 26 της Συνθήκης όριζε ακόμα οτι αν οι οθωμανικές Αρχές δεν συναινούσαν στην εφαρμογή της, θα εξέπιπταν από την κυριαρχία τους στην Κωνσταντινούπολη, την οποία θα μπορούσε να καταλάβει η Ελλάδα, κάτι το οποίο έντεχνα είχε προωθήσει ο Βενιζέλος.

Παράλληλα, η Βόρεια Ήπειρος ενσωματωνόταν στην Ελλάδα με το μυστικό Σύμφωνο Βενιζέλου – Τιττόνι.

Η Ιταλία συμφώνησε ακόμα να παραχωρήσει τα Δωδεκάνησα (εκτός από τη Ρόδο και το Καστελλόριζο) στην Ελλάδα, και όταν η Βρετανία έδινε στο μέλλον την Κύπρο στην Ελλάδα, τότε (μετά από δημοψήφισμα) θα παραχωρούταν και αυτά τα νησιά (η συμφωνία ακυρώθηκε αργότερα από την Ιταλία το 1922).

Τα στενά των Δαρδανελίων και η θάλασσα του Μαρμαρά αποστρατικοποιήθηκαν και έγιναν προσωρινά διεθνής περιοχή, οι Σύμμαχοι απέκτησαν τον οικονομικό έλεγχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τέλος καθορίζονταν η ισότητα και τα δικαιώματα των χριστιανικών μειονοτήτων.

Η επικύρωση της Συνθήκης δεν έγινε από κανένα συμμαχικό κοινοβούλιο (ούτε από το ελληνικό), καθώς μετά την επαναφορά του Κωνσταντίνου στον ελληνικό θρόνο, διαταράχθηκαν οι σχέσεις με τις συμμαχικές δυνάμεις, οι οποίες ποτέ δεν τον αναγνώρισαν ως αρχηγό του ελληνικού κράτους.

Η Σοβιετική Ένωση έκανε ξεχωριστή συνθήκη με τους Οθωμανούς. Μετά την επικράτηση των Νεότουρκων, που μετέφεραν την πρωτεύουσα στην Άγκυρα, καθώς και την Μικρασιατική Καταστροφή, οι σύμμαχοι υπέγραψαν νέα συνθήκη ειρήνης (Συνθήκη της Λωζάνης) το 1923, με ευνοϊκότερους όρους για την (πλέον) Τουρκία.