8 προτάσεις της ΝΔ για τα εγκαταλελειμμένα παιδιά, την αναδοχή και την υιοθεσία

Ο Αντιπρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας και Υπεύθυνος για το κυβερνητικό πρόγραμμα του Κόμματος, βουλευτής Β’ Αθηνών, κ. Κωστής Χατζηδάκης και η βουλευτής Επικρατείας και Κοινοβουλευτική Εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας, κυρία Νίκη Κ. Κεραμέως, παρουσίασαν τη Δευτέρα 18 Ιουλίου, σε συνέντευξη Τύπου, τις προτάσεις της Νέας Δημοκρατίας για τη βελτίωση του καθεστώτος των εγκαταλελειμμένων παιδιών, της αναδοχής και της υιοθεσίας στην Ελλάδα.

Ο Αντιπρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας και Υπεύθυνος για το κυβερνητικό πρόγραμμα του Κόμματος, κ. Κωστής Χατζηδάκης, στην εισήγησή του ανέφερε:

«Παρουσιάζουμε σήμερα τις θέσεις της Νέας Δημοκρατίας για ένα μείζον ζήτημα. Τη βελτίωση του καθεστώτος των εγκαταλελειμμένων παιδιών, της αναδοχής και της υιοθεσίας στη χώρα μας.

Είναι ένα μείζον ζήτημα, το οποίο απασχολεί χιλιάδες συμπολίτες μας που θέλουν να γίνουν ανάδοχοι ή να υιοθετήσουν παιδιά και αφορά φυσικά την ίδια τη ζωή και το μέλλον χιλιάδων παιδιών.

Γι’ αυτό και οφείλουμε να το αντιμετωπίσουμε με την ευαισθησία και τη σοβαρότητα, που η λεπτότητα του θέματος επιβάλλει.

Η κατάσταση στη χώρα μας στο ζήτημα της αναδοχής και των υιοθεσιών εγκαταλελειμμένων παιδιών είναι πολύ χειρότερη από ό,τι σε άλλες χώρες.

Έχουμε 4 φορές μικρότερο ποσοστό υιοθεσιών από ό,τι ο μέσος όρος της υπόλοιπης Ευρώπης και 10 φορές μικρότερο ποσοστό από ό,τι στις ΗΠΑ.

Παράλληλα, παρατηρείται μακροχρόνια αναμονή για υιοθεσίες που φτάνει ακόμα και στα 7 έτη.

Οι λόγοι που διαμορφώνουν αυτή τη δυσάρεστη πραγματικότητα είναι πολλοί και σχετίζονται τόσο με τις δαιδαλώδεις διαδικασίες που δημιουργούν μακροχρόνια αναμονή, όσο και με τη διαφθορά και τη δράση κυκλωμάτων στο χώρο αυτό.

Το αποτέλεσμα όμως είναι τα τελευταία χρόνια, η κατάσταση που ήταν ήδη κακή, να έχει χειροτερέψει ακόμα περισσότερο με αποτέλεσμα οι υιοθεσίες να έχουν μειωθεί κατά 50%.

Αυτή την πραγματικότητα θέλουμε να αλλάξουμε, δίνοντας την ευκαιρία σε παιδιά και υποψήφιους γονείς και αναδόχους να αλλάξουν τη ζωή τους.

Τα ουσιαστικά ζητήματα κοινωνικής πολιτικής συχνά στη χώρα μας εξαντλούνται σε έναν διαγωνισμό συνθηματολογικής ευαισθησίας, χωρίς να διορθώνουμε επί της ουσίας όλα εκείνα που δημιουργούν το όποιο πρόβλημα.

Στη Νέα Δημοκρατία, αυτό θέλουμε να το αλλάξουμε. Μέσα στις συνθήκες της μεγάλης οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, επιδίωξή μας είναι να δημιουργήσουμε μια Ελλάδα που νοιάζεται και εργάζεται για όλους.

Γι’ αυτό και θέλουμε να προχωρήσουμε σε συγκεκριμένες παρεμβάσεις ουσίας, που σε πολλές περιπτώσεις δεν απαιτούν χρήματα, αλλά καλύτερη οργάνωση και σύγχρονο πνεύμα. Παρεμβάσεις που θα κάνουν καλύτερη την καθημερινότητά μας, θα χτίσουν ένα πιο ανθρώπινο κράτος και θα δώσουν ελπίδα σε χιλιάδες συμπολίτες μας.

Προχωρώντας στην παρουσίαση του προγράμματός μας, θα δείτε πολλές ανάλογες παρεμβάσεις, για κρίσιμα κοινωνικά θέματα που, στο παρελθόν, δεν είχαν αναδειχθεί όσο έπρεπε – ακόμα και από το δικό μας κόμμα.

Προχωρούμε μπροστά, έχοντας μάθει από τα δικά μας λάθη και τα λάθη των άλλων. Στηριγμένοι στις καλές διεθνείς πρακτικές, με ένα πρόγραμμα λογικής και ευαισθησίας».

Η Κοινοβουλευτική Εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας, κυρία Νίκη Κ. Κεραμέως, αναπτύσσοντας τις 8 προτάσεις του Κόμματος, υπογράμμισε ότι το θέμα αποκτά ιδιαίτερη σημασία «στη δίνη της οικονομικής κρίσης, την ώρα που κόβονται μισθοί, συντάξεις, την ώρα που όλα τα κοινωνικά στρώματα πλήττονται σφόδρα από την ακολουθούμενη πολιτική της Κυβέρνησης… Δεν υπάρχουν μόνο τα δημοσιονομικά θέματα, τα οικονομικά, τα εργασιακά. Υπάρχουν και τα θέματα που αγγίζουν την καθημερινότητα του κάθε πολίτη, την προσωπική του ζωή, την οικογένειά του».

Η κυρία Κεραμέως υπογράμμισε ότι «το θέμα απασχολεί τη Νέα Δημοκρατία ύστερα από εμπλοκή και παρότρυνση του Προέδρου του Κόμματος κ. Κυριάκου Μητσοτάκη», και πρόσθεσε:

«Η Νέα Δημοκρατία είναι ένας πολιτικός οργανισμός που εργάζεται για την κοινωνία, με ιδιαίτερη ευαισθησία για κοινωνικά θέματα. Στο πλαίσιο λοιπόν της κατάρτισης ενός προγράμματος για την επόμενη μέρα, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση σε τέτοια ζητήματα κοινωνικής φύσεως… Έγιναν επαφές με πολλές κατηγορίες φορέων, … ενώ στο πλαίσιο της διαβούλευσης για το πρόγραμμα του Κόμματος οργανώθηκε μια πρωτόγνωρη διαδικασία ανοιχτής συζήτησης με την κοινωνία».

Η κυρία Κεραμέως επισήμανε ότι «το θέμα είναι στην επικαιρότητα: πρώτον, γιατί γύρω μας, υπάρχει πάρα πολύς κόσμος που ταλαιπωρείται επί σειρά ετών, γιατί η διαδικασία της υιοθεσίας είναι πολύπλοκη, χρονοβόρα και αποθαρρυντική. Αλλά και διότι, σε διάφορα νοσοκομεία της χώρας “στοιβάζονται”, εγκαταλελειμμένα, πολυάριθμα βρέφη», ενώ «η κατάσταση επιδεινώνεται από τη δράση κυκλωμάτων παράνομης εμπορίας βρεφών».

Καταλήγοντας η κυρία Κεραμέως υπογράμμισε ότι: «Τα προβλήματα είναι κυρίως:

Ο κατακερματισμός, αλλά και η επικάλυψη αρμοδιοτήτων ανάμεσα σε διαφορετικούς φορείς και δομές

Η ανυπαρξία συντονισμού μεταξύ των αρμόδιων φορέων

Η απουσία λίστας υποψήφιων αναδόχων και θετών γονέων σε εθνικό επίπεδο

Η ελλιπής καταγραφή ανηλίκων προς αναδοχή /υιοθεσία

Η υποστελέχωση των κρατικών ιδρυμάτων προστασίας / φιλοξενίας παιδιών, των κοινωνικών υπηρεσιών δήμων και περιφερειών και των εισαγγελέων ανηλίκων

Η ύπαρξη λίγων (υγιών) παιδιών προς αναδοχή και υιοθεσία σε σχέση με τους αιτούντες υποψήφιους αναδόχους/γονείς

Η περιορισμένη αξιοποίηση του θεσμού της διακρατικής υιοθεσίας».

Οι 8 προτάσεις της Νέας Δημοκρατίας

1η πρόταση:

Προτείνουμε τη σύσταση ενός πανελλαδικού συντονιστικού οργάνου, το οποίο θα είναι αρμόδιο για την παρακολούθηση των εγκαταλελειμμένων παιδιών σε όλη την Ελλάδα, των διαδικασιών αναδοχής και υιοθεσίας, καθώς και το συντονισμό των απαραίτητων δράσεων, όπως της καταγραφής των περιπτώσεων εγκατάλειψης και κατανομής τους στις κατάλληλες δομές των παιδιών, κατόπιν αξιολόγησης των αναγκών τους.

Περαιτέρω, το συντονιστικό όργανο θα είναι αρμόδιο για την παρακολούθηση και εποπτεία του έργου των κρατικών και μη φορέων, την πιστοποίηση των μη κρατικών φορέων, την οργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τη συνεχή επιμόρφωση των επαγγελματιών που εργάζονται με τα παιδιά, την οργάνωση εκπαιδευτικών σεμιναρίων για τους υποψήφιους αναδόχους και θετούς γονείς.

Υπογραμμίζουμε ότι το προτεινόμενο όργανο δεν είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί εκ του μηδενός, αλλά είναι δυνατόν να ενισχυθούν οι αρμοδιότητες και οι δομές ήδη υπαρχόντων οργάνων, όπως του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ) ή του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας Αττικής. Στο πλαίσιο αυτό προτείνουμε να λειτουργεί και πανελλαδική τηλεφωνική γραμμή για την έγκαιρη δήλωση περιπτώσεων εγκατάλειψης ανηλίκων.

2η πρόταση:

Προτείνουμε τη λειτουργία ηλεκτρονικών Εθνικών Μητρώων, για την καλύτερη παρακολούθηση, το συντονισμό και την επιτάχυνση των διαδικασιών αναδοχής και υιοθεσίας. Συγκεκριμένα εισηγούμαστε 3 μητρώα: πρώτον, τη λειτουργία Εθνικού Μητρώου Ανηλίκων προς αναδοχή και υιοθεσία (συμπεριλαμβανομένων των εγκαταλελειμμένων ανηλίκων), δεύτερον, τη λειτουργία Εθνικού Μητρώου Εγκεκριμένων Υποψηφίων Αναδόχων και Εγκεκριμένων Υποψήφιων Θετών Γονέων, στα οποία θα τηρούνται τα στοιχεία υποψήφιων αναδόχων/ θετών γονέων, για τους οποίους έχει ολοκληρωθεί η κοινωνική έρευνα, με πρόβλεψη απώτατου χρονικού ορίου ισχύος της εγγραφής, πέραν του οποίου απαιτείται επικαιροποίηση της κοινωνικής έρευνας, και τρίτον, τη λειτουργία Εθνικού Μητρώου Αναδοχών και Υιοθεσιών.

Η πρότασή μας για τη λειτουργία των εθνικών μητρώων περιλαμβάνει και την παρακολούθηση και το συντονισμό των ιδιωτικών υιοθεσιών, για τις οποίες δεν έχουμε επαρκή στοιχεία, καθώς σε μεγάλο βαθμό γίνονται εν κρυπτώ, ως εκ τούτου παραμένουν στην αφάνεια.

Σημειώνουμε, τέλος, ότι για κάποια – αλλά όχι όλα – από τα μητρώα που προτείνουμε, υφίσταται ήδη το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο, ωστόσο στην πράξη δεν λειτουργούν ή δεν λειτουργούν ικανοποιητικά, είτε εξαιτίας λειτουργικών προβλημάτων, όπως η υποστελέχωση ή η έλλειψη υλικοτεχνικής υποδομής, είτε εξαιτίας της έλλειψης κεντρικής συντονιστικής δομής.

3η πρόταση:

Προτείνουμε την αύξηση του αριθμού των εισαγγελέων Ανηλίκων. Είναι επιτακτική η αύξηση του αριθμού των Εισαγγελέων Ανηλίκων. Οι Εισαγγελείς Ανηλίκων είναι αρμόδιοι, μεταξύ άλλων, για τη διερεύνηση υποθέσεων εγκατάλειψης και καταγγελιών που αφορούν ανηλίκους.

Στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών σήμερα έχουν οριστεί μόνο δύο Εισαγγελείς Ανηλίκων.

Αν θέλουμε να επιταχυνθεί η απαραίτητη εισαγγελική έρευνα, με αποτέλεσμα τα παιδιά να παραμένουν το ελάχιστο δυνατό χρονικό διάστημα σε δομές που δεν είναι κατάλληλες για τον σκοπό αυτό, όπως μαιευτήρια και νοσοκομεία, επιβάλλεται να αυξηθεί ο αριθμός των αρμόδιων εισαγγελέων.

Και δεδομένου ότι οι νέες προσλήψεις υπόκεινται σε δημοσιονομικούς περιορισμούς, η στοχευμένη κινητικότητα θα μπορούσε να αποτελέσει το μέσο για την επίτευξη του σκοπού.

4η πρόταση:

Προτείνουμε την ενίσχυση των υπαρχουσών δομών φιλοξενίας παιδιών και των κοινωνικών υπηρεσιών. Είναι απαραίτητη η περαιτέρω στελέχωση και η ενδυνάμωση των δομών με κατάλληλα εκπαιδευμένο επιστημονικό προσωπικό, ιδίως κοινωνικούς λειτουργούς, παιδοψυχολόγους και βρεφονηπιοκόμους.

Και εδώ, η ενίσχυση της στελέχωσης μπορεί να υλοποιηθεί είτε μέσω κινητικότητας είτε μέσω νέων στοχευμένων προσλήψεων. Επιπλέον, κρίνεται αναγκαία η ενίσχυση των δομών και σε επίπεδο υλικοτεχνικής υποδομής.

Τέλος, είναι πολύ σημαντική η περαιτέρω στελέχωση των κοινωνικών υπηρεσιών στους Δήμους και τις Περιφέρειες σε όλη τη χώρα, οι οποίες διενεργούν κοινωνικές έρευνες σχετικά με ανήλικα- τόσο στο πλαίσιο εγχώριων όσο και διακρατικών υιοθεσιών-, καθώς και η λειτουργία κοινωνικών υπηρεσιών προς υποστήριξη του έργου Δικαστών και Εισαγγελέων.

5η πρόταση:

Η Νέα Δημοκρατία πιστεύει πολύ στη δύναμη και τη δυναμική των συνεργασιών με φορείς του ιδιωτικού τομέα. Προτείνουμε να εξεταστούν οι δυνατότητες που παρέχει η σύμπραξη του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα για τη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών, λόγου χάριν στο πλαίσιο ενίσχυσης – υποστήριξης των υπαρχουσών κρατικών δομών. Οι συμπράξεις θα μπορούσαν να αποδειχτούν επωφελείς, όχι μόνο σε επίπεδο χρηματοδοτικών εργαλείων, αλλά και τεχνογνωσίας.

6η πρόταση:

Στο επίκεντρο της 6ης πρότασής μας βρίσκεται ο θεσμός της αναδοχής. Προτείνουμε, λοιπόν, την άμεση εφαρμογή του σχετικού θεσμικού πλαισίου (Π.Δ. 86/2009), το οποίο υφίσταται, αλλά δεν εφαρμόζεται σε μεγάλο βαθμό, αλλά και την εν γένει ενίσχυση του θεσμού. Συγκεκριμένα, με δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού για τη λειτουργία του θεσμού, με τη θεσμοθέτηση μητρώου εγκεκριμένων προς αναδοχή γονέων, αλλά και με την εκπαίδευση των γονέων αυτών, θεωρούμε πως μπορεί να ετοιμαστεί καλύτερα το πλαίσιο της υιοθεσίας και να αποφεύγεται η ιδρυματοποίηση των παιδιών αυτών.

7η πρόταση: Η επιτάχυνση της διαδικασίας της υιοθεσίας

Η ολοκλήρωση της διαδικασίας υιοθεσίας στην Ελλάδα μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 7 έτη. Στην καλύτερη περίπτωση, αναφέρεται το χρονικό διάστημα των 5 ετών. Για πολλούς υποψήφιους γονείς, αυτό το διάστημα λειτουργεί ανασταλτικά και αποθαρρυντικά για την εμπλοκή τους στη διαδικασία.

Επιπλέον, τα παιδιά παραμένουν στα ιδρύματα για μεγαλύτερο διάστημα, κάτι το οποίο οδηγεί στην ιδρυματοποίησή τους και δυσχεραίνει την προσαρμογή τους σε ένα φυσιολογικό οικογενειακό περιβάλλον.

Προτείνουμε λοιπόν, τη θεσμοθέτηση ενός συνολικού χρονικού πλαισίου μέσα στο οποίο να ολοκληρώνεται η διαδικασία της υιοθεσίας, με έναρξη το χρονικό σημείο υποβολής της αίτησης στο δικαστήριο και λήξη την έκδοση της δικαστικής απόφασης, με την οποία τελείται η υιοθεσία.

8η πρόταση:

Η τελευταία μας πρόταση αφορά στις ιδιωτικές υιοθεσίες. Σε αυτή την περίπτωση, η υιοθεσία του παιδιού γίνεται χωρίς τη διαμεσολάβηση κρατικού ιδρύματος, αλλά με απευθείας επαφή των θετών γονέων με τους βιολογικούς. Συνήθως συνδετικός κρίκος ανάμεσά τους είναι κάποιος δικηγόρος ή γυναικολόγος.

Υπογραμμίζουμε πως, σύμφωνα με το νόμο, απαγορεύεται ρητά και αποτελεί ποινικό αδίκημα, η λήψη χρηματικού ή άλλου ανταλλάγματος από τους βιολογικούς γονείς του παιδιού ή τα άτομα που θα μεσολαβήσουν για τη διευθέτηση της υιοθεσίας.

Ωστόσο, δυστυχώς, στην πράξη έχουμε μαρτυρίες ότι στο πλαίσιο της διαδικασίας της ιδιωτικής υιοθεσίας υπάρχει μεγάλο πεδίο δράσης κυκλωμάτων παράνομης εμπορίας βρεφών και παράνομων υιοθεσιών.

Επιτήδειοι εκμεταλλευόμενοι την επιθυμία των υποψηφίων θετών γονέων, αλλά και τη δυσλειτουργία και αναποτελεσματικότητα της διαδικασίας κρατικής υιοθεσίας, αποκομίζουν υπέρογκα ποσά, προφανώς «κάτω από το τραπέζι», για να επισπεύσουν τις διαδικασίες.

Προτείνουμε, λοιπόν, τη θεσμοθέτηση αυστηρότερων ρυθμίσεων για τις ιδιωτικές υιοθεσίες, ώστε να περιοριστεί η δυνατότητα παράνομου εμπορίου βρεφών και παράνομων υιοθεσιών. Η σύσταση του πανελλαδικού συντονιστικού οργάνου, αλλά και η λειτουργία στην πράξη των εθνικών μητρώων θα αποτελέσουν τις ελάχιστες προϋποθέσεις για εξυγίανση του τοπίου της ιδιωτικής υιοθεσίας.