Απολογισμός “μάχης” από το Μαξίμου για τη διαπραγμάτευση – Τι πέτυχε

Έναν ευρύ απολογισμό της συνολικής διαπραγμάτευσης επιχειρεί η κυβέρνηση, μία ημέρα μετά και την ψήφιση των τελευταίων εκκρεμοτήτων για το κλείσιμο της αξιολόγησης και την εκταμίευση της πρώτης δόσης των 7,5 δισ. ευρώ.

Στο κυβερνητικό επιτελείο εκτιμούν ότι πιθανότατα στην επόμενη συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θα αποφασιστεί η άρση του waiver των ελληνικών ομολόγων και σύντομα, μέσα στον Ιούλιο, ενδεχομένως, αναμένεται και η ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο σύστημα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές για τα δημοσιονομικά η κυβέρνηση πέτυχε να αλλάξει η συμφωνία που είχε η κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου ως προς τα πρωτογενή πλεονάσματα, για τα κόκκινα δάνεια η κυβέρνηση πέτυχε να εξαιρεθούν όλα τα δάνεια που συνδέονται με την πρώτη κατοικία και στο ασφαλιστικό πέτυχε την απόλυτη προστασία των κύριων καταβαλλόμενων συντάξεων.

Στην ενέργεια με τις νέες διατάξεις κατοχυρώνεται ο δημόσιος χαρακτήρας, τόσο της ΔΕΗ, όσο και του Δικτύου Υψηλής Τάσης που κατέχει ο ΑΔΜΗΕ ενώ το θέμα του χρέους ρυθμίζεται άμεσα με μέτρα βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα .

Τέλος για το νέο Ταμείο όλα τα έσοδα , πλην των εσόδων του ΤΧΣ και ΤΑΙΠΕΔ, θα διατίθενται κατά 50% σε αναπτυξιακές επενδύσεις, ενώ με την προηγούμενη συμφωνία, τα έσοδα του ΤΑΙΠΕΔ προορίζονταν μόνο για την εξυπηρέτηση του χρέους.

Αναλυτικά οι εκτιμήσεις και τα συμπεράσματα των κυβερνητικών κύκλων για τα αποτελέσματα της διαπραγμάτευσης :

Τελικά τι έγινε και έκλεισε η διαπραγμάτευση; Η κυβέρνηση έκανε αποδεκτές όλες τις απαιτήσεις των δανειστών, όπως γράφουν τα διάφορα μέσα ενημέρωσης, ή άντεξε στις πιέσεις και δεν υποχώρησε σε κομβικά ζητήματα για την κοινωνία αλλά και την οικονομία; Διατήρησε, δηλαδή, τις «κόκκινες γραμμές» της; Και ακόμα: Πράγματι είπε «όχι» ο Μ. Ντράγκι -όπως πρωτοσέλιδα επιμένουν μέσα ενημέρωσης- στο να γίνονται δεκτά τα ελληνικά ομόλογα ως ενέχυρο για φθηνή χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών; Κατανοούμε, απολύτως, τους λόγους που τα συγκεκριμένα μέσα ενημέρωσης διαφωνούν με την πραγματικότητα –τόσο το χειρότερο για την πραγματικότητα…

1. Κανείς από την κυβέρνηση δεν υποστήριζε, ούτε, βέβαια, περίμενε, ότι χθες η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα [ΕΚΤ] και ο πρόεδρός της, Μ. Ντράγκι, θα ανακοίνωνε άρση του waiver. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός, άλλωστε, Αλ. Τσίπρας, στην ομιλία του στο υπουργικό συμβούλιο [που μεταδόθηκε από την ΕΡΤ, άρα όσοι δεν την κατανόησαν, από τα συγκεκριμένα μέσα ενημέρωσης, μπορούν να την (ξανα) ακούσουν –υπάρχει και σε χαρτί!…] είχε τονίσει ότι «αναμένουμε, αμέσως μετά και την τυπική ολοκλήρωση της αξιολόγησης και τη συνεδρίαση του Euro Working Group, τις επόμενες μέρες, στην επόμενη, ίσως, συνεδρίαση της ΕΚΤ, την άρση του waiver των ελληνικών ομολόγων. Και επίσης, σύντομα, μέσα στον Ιούλιο, ενδεχομένως, αναμένουμε την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο σύστημα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ». Δύο εξελίξεις που πραγματικά θα συνεισφέρουν την ανάσα ρευστότητας που χρειάζεται η ελληνική οικονομία”. Σε καμιά περίπτωση, λοιπόν, «δεν είναι χθες»! Η ΕΚΤ λειτουργεί με κανόνες, που είναι σε όλους γνωστοί, και προβλέπουν κάτω από ποιες συνθήκες μια χώρα εντάσσεται ή όχι στο waiver. Κανείς, λοιπόν, από την κυβέρνηση δεν περίμενε άρση του waiver χθες. Κανένα, λοιπόν, πολιτικό πλήγμα δεν αποτελεί μια γνωστή εκ των προτέρων και δικαιολογημένη από τον τρόπο λειτουργίας της απόφαση της ΕΚΤ.

Δημοσιονομικά

2. Η κυβέρνηση πέτυχε να αλλάξει η συμφωνία που είχε η κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου ως προς τα πρωτογενή πλεονάσματα. Και πέτυχε να μειωθούν οι στόχοι σε +0,5% του ΑΕΠ για το 2016, 1,75% για το 2017 και 3,5% για το 2018. Θυμίζουμε ότι η κυβέρνηση ΝΔ – ΠαΣοΚ είχαν συμφωνήσει για συνεχή δυσθεώρητα πρωτογενή πλεονάσματα, ύψους 4,5% από το 2016 και μετά!..

Τι ζητούσαν οι θεσμοί

3. Αύξηση του ΦΠΑ στην ενέργεια [ρεύμα, φυσικό αέριο], από το 13% στο 23%. Παρέμεινε στο 13%.

4. Αύξηση του ΦΠΑ στους λογαριασμούς της ΕΥΔΑΠ, από 13% στο 23%. Παρέμεινε στο 13%.

5. Αύξηση ΦΠΑ στο εμφιαλωμένο νερό, από 13% στο 23%. Παρέμεινε στο 13%.

6. Κατάργηση του μονοπωλίου των ΕΛΤΑ, για γράμματα βάρους έως 50 γρ. Δεν το δεχτήκαμε.

7. Αύξηση του ΦΠΑ σε θέατρα, βιβλία, έντυπα, κ.λπ. από 6% σε 13%. Παρέμειναν στο 6%.

8. Αύξηση του κύριου φόρου στον ΕΝΦΙΑ. Τα συνολικά έσοδα από τον ΕΝΦΙΑ παρέμειναν στα 2,65 δισ. ευρώ με διαφορετική, όμως, κατανομή του φόρου -ελάφρυνση ανάλογα με την αξία γης και τα τετραγωνικά. Μόνο σε 500.000 ιδιοκτήτες είχαμε επιβάρυνση από τους 3,5 εκατομμύρια ιδιοκτήτες.

«Κόκκινα δάνεια»

9. Οι δανειστές ζητούσαν να πωλούνται όλα τα δάνεια, ανεξαρτήτως κατηγορίας. Στη διαπραγμάτευση η κυβέρνηση πέτυχε να εξαιρεθούν όλα τα δάνεια που συνδέονται με την πρώτη κατοικία. Δηλαδή, όχι μόνο τα στεγαστικά αλλά και τα καταναλωτικά, τα επισκευαστικά, τα δάνεια των ελεύθερων επαγγελματιών, των εμπόρων και των αγροτών, καθώς και τα δάνεια των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Μοναδικό κριτήριο η αντικειμενική αξία να είναι μέχρι 140.000 ευρώ. Δεν υπάρχει, δηλαδή, εισοδηματικό κριτήριο που θα απέκλειε σημαντικό αριθμό δανειοληπτών. Ουσιαστικά με τη συμφωνία, που ήρθε μέσα από την διαπραγμάτευση, καλύπτεται το 94% του συνόλου στεγαστικών δανείων πρώτης κατοικίας [στοιχεία 2013, τα τελευταία διαθέσιμα].

10. Οι δανειστές ζήταγαν να μην υπάρχουν σημαντικοί περιορισμοί στην αγορά δανείων. Η κυβέρνηση κατάφερε τα δάνεια που θα μεταβιβαστούν σε μη τραπεζικές εταιρείες να προστατεύονται χωρίς καμιά ουσιαστική διαφορά από το καθεστώς που ισχύει για τα δάνεια που παραμένουν τις τράπεζες, ενώ, σε καμία περίπτωση, δεν θα επιδεινώνονται οι όροι του δανείου. Υπάρχει, επίσης, ειδική πρόνοια για συμβάσεις με μεταβλητό επιτόκιο.

11. Οι μη τραπεζικές εταιρείες, στις οποίες θα μπορούν να μεταβιβάζονται δάνεια, υποχρεώνονται να χρησιμοποιούν εταιρείες διαχείρισης δανείων με έδρα την Ελλάδα, ενώ θα παίρνουν άδεια και θα εποπτεύονται από την Τράπεζα της Ελλάδος με βάση ένα αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο.

12. Οι δανειστές ζητούσαν αλλαγή του νόμου Κατσέλη ώστε να προστατεύεται η πρώτη κατοικία μόνο σε ποσοστό 20%. Η κυβέρνηση πέτυχε το ποσοστό αυτό να ξεπερνά το 60%! Δηλαδή, εντάσσονται στις προστατευτικές ρυθμίσεις του νόμου περίπου 2 στους 3 δανειολήπτες! Η προστασία παραμένει η ίδια και δεν επηρεάζεται καθόλου από ενδεχόμενη μεταβίβαση του δανείου σε μη τραπεζική εταιρεία.

13. Η κυβέρνηση, μέσα από την διαπραγμάτευση, διασφάλισε ότι θα αναπτυχθεί ένα ευρύ Δίκτυο Ενημέρωσης και Υποστήριξης Δανειοληπτών με 30 κέντρα, σ’ όλη τη χώρα. Θα παρέχεται, δηλαδή, ενημέρωση και νομική / οικονομική συμβουλευτική υποστήριξη των δανειοληπτών [νοικοκυριά, επαγγελματίες καθώς και μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις] για ζητήματα χρεών και γενικότερα χρηματοοικονομικής διαχείρισης.

14. Θα δημιουργηθεί Φορέας Πιστοποίησης Φερεγγυότητας, που θα διασφαλίζει τη δίκαιη και αντικειμενική πιστοληπτική αξιολόγηση και θα διευκολύνει την πρόσβαση σε νέο δανεισμό.

Ασφαλιστικό

Οι θεσμοί ζήτησαν περικοπές ύψους 1% του ΑΕΠ [1,9 δισ. ευρώ] ως το 2018, μέσω καθολικών μειώσεων στις καταβαλλόμενες κύριες και άμεσης περικοπής των επικουρικών συντάξεων [800 εκ. ευρώ] καθώς εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος που είχαν συμφωνήσει ΠΑΣΟΚ και ΝΔ.

15. Πετύχαμε την απόλυτη προστασία των κύριων καταβαλλόμενων συντάξεων.

16. Προστασία για άθροισμα συντάξεων κύριας και επικουρικής έως 1.300 ευρώ / μήνα. Ενδεχόμενες μειώσεις των επικουρικών συντάξεων λόγω επανυπολογισμού, στη βάση των κανόνων που θα ισχύουν στο εξής για όλους τους ασφαλισμένους, θα επηρεάσει κάτω από το 10% των συνταξιούχων της χώρας.
17. Ζήτησαν Εθνική Σύνταξη στα 300 ευρώ με 20 έτη εργασίας. Πετύχαμε πλήρη Εθνική Σύνταξη στα 384 ευρώ με 20 χρόνια εργασίας, ενώ για 15 έτη εργασίας το ποσό της Εθνικής Σύνταξης θα αντιστοιχεί σε 346 ευρώ.

18. Ζήτησαν κατάργηση των συντάξεων αναπηρίας για την περίπτωση του εργατικού ατυχήματος. Πετύχαμε την διατήρηση της νέας προστατευτικής ρύθμισης για τις συντάξεις αναπηρίας λόγω εργατικού ατυχήματος.

19. Ζήτησαν την αναδρομική επιστροφή όλων των ποσών που έλαβαν οι δικαιούχοι του ΕΚΑΣ από 1η Ιανουαρίου 2016 μέχρι την ψήφιση του νόμου. Πετύχαμε: Καμία αναδρομική επιστροφή του ΕΚΑΣ.

Ενέργεια

Με τις νομοθετικές ρυθμίσεις για τον ΑΔΜΗΕ και την οργάνωση των δημοπρασιών ηλεκτρικής ενέργειας ΝΟΜΕ, καθώς και την δρομολόγηση αλλαγών στο ν. 4269/14 για τον Χωρικό Σχεδιασμό και τις χρήσεις γης αποτυπώνεται το αποτέλεσμα της διαπραγμάτευσης με βάση τη Λαϊκή Εντολή του Σεπτέμβρη. Στο χώρο διαπραγμάτευσης που διεκδικήσαμε εντός της δύσκολης συμφωνίας του Αυγούστου, η κυβέρνηση πέτυχε κάτι που δεν ήταν δεδομένο, ούτε εύκολο.

20. Ακυρώνεται η πώληση του 66% του ΑΔΜΗΕ, και η ιδιωτικοποίηση του, στρατηγικής σημασίας, Δικτύου Μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

21. Ακυρώνεται η δημιουργία και πώληση της «Μικρή ΔΕΗ».

22. Με τις νέες διατάξεις κατοχυρώνεται ο δημόσιος χαρακτήρας, τόσο της ΔΕΗ, όσο και του Δικτύου Υψηλής Τάσης που κατέχει ο ΑΔΜΗΕ, ενός σημαντικού εργαλείου χάραξης πολιτικής στον κρίσιμο ενεργειακό τομέα.

23. Με τις δημοπρασίες ηλεκτρικού ρεύματος τύπου ΝΟΜΕ, ενός ειδικού και προσωρινού μηχανισμού, επιδιώκεται η ομαλή προσαρμογή της ΔΕΗ στα νέα δεδομένα για τα ανώτατα μερίδια αγοράς των επιχειρήσεων παραγωγής και προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας έως το 2020, όπως άλλωστε προβλέπει η συμφωνία του Ιουλίου του 2015.

24. Η ενεργειακή αγορά αλλάζει, διαμορφώνονται νέοι κανόνες, νέες απαιτήσεις και στόχοι για μείωση του άνθρακα και αύξηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Σημαντικές αλλαγές απαιτούνται και η λύση δεν μπορεί να δοθεί ούτε από τη νεοφιλελεύθερη ιδεοληψία της ιδιωτικοποίησης, ούτε από την νοσταλγική πρόσδεση σε μια ξεπερασμένη πραγματικότητα του κρατισμού με όλες τις ταξικές και πολιτικές ιδιοτέλειες και επιβαρύνσεις του. Χρειάζονται νέα, δημόσια εργαλεία, για την παραγωγική ανασυγκρότηση, με κοινωνικό πρόσημο για την οργάνωση και λειτουργία τους.

Χρέος

Στο Eurogroup της 24ης Μαΐου επιτεύχθηκε “πλήρης συμφωνία [staff level agreement]”, δηλαδή έκλεισε η αξιολόγηση. Και εκτός από τα γνωστά [δόση 10,3 δισ. ευρώ, από την οποία άμεσα θα δοθούν 7,5 δισ. ευρώ για κάλυψη του χρέους και ληξιπρόθεσμες οφειλές] υπήρξαν αποφάσεις και για το χρέος, αλλά και για την οικονομία γενικότερα. Χρέος που και επίσημα χαρακτηρίστηκε «μη βιώσιμο», όταν ΝΔ και ΠαΣοΚ επέμεναν για το αντίθετο σε μια προσπάθεια να δικαιολογήσουν την πολιτική τους και το PSI που κατέστρεψε τα ασφαλιστικά ταμεία…
25. Συμφωνήθηκε ότι τα Gross Financing Needs, οι συνολικές, δηλαδή, δαπάνες εξυπηρέτησης του χρέους [τόκοι και χρεολύσια], θα παραμένουν κάτω από το 15% του ΑΕΠ κατά την μεσοπρόθεσμη περίοδο [έως το 2038] και στη συνέχεια κάτω από το 20% του ΑΕΠ. Στο ποσοστό αυτό θα περιλαμβάνονται και τα έντοκα γραμμάτια, τα οποία είναι σταθερά στο ύψος των 14.8 δις. ευρώ το χρόνο. Για να έχουμε μια τάξη μεγέθους η χώρα μας από το 2009 έως το 2013 έδωσε από 26% έως και 33% του ΑΕΠ για το χρέος. Αν η συμφωνία που πέτυχε η κυβέρνηση στο τελευταίο Eurogroup είχε διεκδικηθεί και κερδηθεί στην αρχή της κρίσης η χώρα θα διέθετε κάθε χρόνο από 18 έως 25 δισ. ευρώ περισσότερα για την χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας.

26. Ρυθμίζεται άμεσα το θέμα του χρέους με μέτρα βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Δημιουργείται έτσι ένας σαφής οδικός χάρτης που θα εξομαλύνει τις συνθήκες ρευστότητας στην οικονομία. Και το σημαντικότερο: Αυτός ο οδικός χάρτης αρχίζει και τελειώνει εντός του προγράμματος χωρίς να παρατείνει την αβεβαιότητα για μετά.

27. Άμεσα θα υπάρξει ομαλοποίηση των πληρωμών τόκων. Δεν θα υπάρξουν, δηλαδή, τα “βουνά” πληρωμών, όπως του 2022 και 2023. Ακόμα θα έχουμε μείωση των επιτοκίων σε συγκεκριμένο κομμάτι του χρέους, όπως και σταθεροποίηση των επιτοκίων, προκειμένου να μειωθεί το ρίσκο. Να σημειωθεί ότι τα σταθερά επιτόκια δημιουργούν ασφαλές επενδυτικό περιβάλλον καθώς αφαιρούν την αβεβαιότητα που προκύπτει από τα κυμαινόμενα.

28. Συμφωνήθηκε ότι στο άμεσο μέλλον [μεσοπρόθεσμα] να υπάρξει «μερική εξόφληση των υφιστάμενων δανείων προς την Ελλάδα» από τον ESM. Για παράδειγμα μπορούν να αγοραστούν δάνεια του ΔΝΤ, για τα οποία το σημερινό επιτόκιο είναι περίπου 3%. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα το επιτόκιο να πέσει στο 0,9%! Παράλληλα θα χρησιμοποιηθούν τα κέρδη του 2014 από τον ESM, από τα ομόλογα των προγραμμάτων ANFA και SMP, για τη μείωση των χρηματοδοτικών αναγκών.

29. Το Eurogroup αποφάσισε να υπάρξει ένας «μηχανισμός έκτακτης ανάγκης για το χρέος», ένας «κόφτης» χρέους, δηλαδή, που θα εξασφαλίζει, σε μόνιμη βάση, την βιωσιμότητα του χρέους! Δεν θα υπάρχει καμιά διαπραγμάτευση για το χρέος αλλά αυτόματα θα αποφασίζοντα «μέτρα, όπως η περαιτέρω αναδιαμόρφωση του EFSF και η αναβολή των πληρωμών τόκων», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η απόφαση του Eurogroup.

Επιστολή Ευκλείδη Τσακαλώτου

Ο υπουργός Ευκλείδης Τσακαλώτος την Πέμπτη [26.05.2106] απέστειλε επιστολή στον Επίτροπο Οικονομικών της Ε.Ε., Pierre Moscovici, καθώς και στον επικεφαλής των Τεχνικών Κλιμακίων, Declan Costello, στην οποία τους επισημαίνει ποια θέματα δεν μπορεί να υλοποιήσει η ελληνική κυβέρνηση καθώς αποτελούν «κόκκινες γραμμές» -«absolute red lines». Τα σημεία που επεσήμανε στην επιστολή του ο υπουργός Οικονομικών και στα οποία η κυβέρνηση «δεν πήγε πίσω» είναι:

30. Να επαναφέρουμε στη Βουλή την πρόταση για ειδικό φόρο στις μικρές ζυθοποιίες -δεν υπήρξε καμιά αλλαγή.

31. Να νομοθετηθεί σχέδιο ότι εάν έως τον Οκτώβριο του 2016 δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία επιλογής του στρατηγικού επενδυτή στον ΑΔΜΗΕ να ανακοινώσει την πώληση όλων των μετοχών της ΔΕΗ στον ΑΔΜΗΕ έως το Δεκέμβριο του 2016 και θα ιδιωτικοποιήσει πλήρως τον ΑΔΜΗΕ εντός του 2017 -δεν υπήρξε καμιά αλλαγή.

32. Στο συνταξιοδοτικό ζητούσαν να νομοθετήσουμε αλλαγές που αφορούσαν τις:
α. Ασφαλιστικές παροχές λόγω εργατικού ατυχήματος
β. Εισφορές νέων αυτοαπασχολούμενων επιστημόνων
γ. Μεταβατικές ρυθμίσεις για τις εισφορές αυτοαπασχολούμενων, ήτοι αλλαγή στην κλίμακα έκπτωσης.

Όπως όλοι γνωρίζουν δεν υπήρξε καμιά πρόταση τροποποίησης σήμερα στη Βουλή σχετικά τα παραπάνω.

33. Ζητούσαν, το νομοθετικό πάγωμα όλων μισθολογικών αυξήσεων των ειδικών μισθολογίων που αφορά κυρίως το ένστολο προσωπικό, ιατρούς, προσωπικό των δημόσιων πανεπιστημίων και δικαστικούς για την περίοδο 2017-18. Η κυβέρνηση πέρασε τα ισοδύναμα μέτρα που θα ανακοινωθούν το φθινόπωρο.

Νέο Ταμείο

Το νέο Ταμείο δεν είναι ένα νέο ΤΑΙΠΕΔ. Έχει γενικότερους στόχους, με σημαντικότερους τη συγκέντρωση περιουσιακών στοιχείων του Δημοσίου κάτω από μία ενιαία στέγη, τη διαχείρισή τους ως σύνολο με σκοπό την καλύτερη αξιοποίηση τους, τη μείωση ελλειμμάτων, την αύξηση εσόδων από την αποτελεσματικότερη διαχείρισή τους και τη διαμόρφωση ενιαίας μακροπρόθεσμης στρατηγικής για τη δημόσια περιουσία. Το ΤΑΙΠΕΔ, θα παραμείνει στο Ταμείο ως θυγατρική, μόνο για το διάστημα που θα διαρκέσει η εκπλήρωση του σκοπού του, όπως καθορίζεται στο Σχέδιο Αξιοποίησής του. Τα υπόλοιπα περιουσιακά στοιχεία του θα μεταφερθούν στο νέο Ταμείο για διαχείριση.

34. Όλα τα έσοδα του νέου Ταμείου, πλην των εσόδων του ΤΧΣ και ΤΑΙΠΕΔ, θα διατίθενται κατά 50% σε αναπτυξιακές επενδύσεις, ενώ με την προηγούμενη συμφωνία, τα έσοδα του ΤΑΙΠΕΔ προορίζονταν μόνο για την εξυπηρέτηση του χρέους. Κανένα, δηλαδή, μέρος των εσόδων του δεν έφτανε στην πραγματική οικονομία! Σήμερα το 50% των εσόδων του νέου Ταμείου θα χρησιμοποιείται είτε σε αναπτυξιακές πολιτικές, είτε επενδύσεις στα ίδια τα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας.