Το Stratfor αναλύει τα «συν» και «πλην» της συμφωνίας Ελλάδας – δανειστών

Στην συμφωνία που επετεύχθη στο Eurogroup της Τρίτης για το ελληνικό ζήτημα και τα ασαφή της σημεία αναφέρεται ανάλυση του αμερικανικού think tank Stratfor.

Η επίτευξη της συμφωνίας δεν σημαίνει ότι τελείωσαν τα προβλήματά της Ελλάδας, σημειώνει το Stratfor, ενώ αναφορικά με το χρέος τονίζει πως η ελάφρυνση θα εφαρμοστεί ουσιαστικά μετά από δύο χρόνια κατά τη διάρκεια των οποίων η Αθήνα πρέπει να προχωρήσει σε μειώσεις δαπανών και οικονομικές μεταρρυθμίσεις που θα συνεχίσουν να πυροδοτούν αστάθεια στη χώρα.

«Δύο χρόνια είναι πολλά στο πλαίσιο μια ευρωπαϊκής κρίσης που εξελίσσεται συνεχώς. Τόσα πολλά που οι υποσχέσεις που έγιναν σήμερα μπορεί να ξεχαστούν εύκολα στο μέλλον», τονίζει χαρακτηριστικά το Stratfor σχετικά με την υπόσχεση των ευρωπαίων για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους.

Τι αναφέρει η ανάλυση του Stratfor

Κατά τη διάρκεια της ελληνική κρίσης υπήρξαν πολλές συναντήσεις των ευρωπαίων που κατέληξαν σε δύσκολους συμβιβασμούς. Η τελευταία τέτοια συνάντηση ολοκληρώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της 25ης Μαίου μετά από 11 ώρες συζητήσεων ανάμεσα στους υπουργούς Οικονομικών της ευρωζώνης. Η Ελλάδα και οι δανειστές κατέληξαν σε μία συμφωνία που θα αποτρέψει προσωρινά μια παύση πληρωμών από την Ελλάδα και θα επιτρέψει την εκταμίευση των χρημάτων που χρειάζεται η Αθήνα για να λειτουργήσει τους επόμενους μήνες. Ακόμη πιο σημαντικό ωστόσο είναι το γεγονός ότι δανειστές υποσχέθηκαν στην Αθήνα ελάφρυνση χρέους, κάτι που αποτελεί επιτυχία για το κυβερνών κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο, τμήματα της συμφωνίας παραμένουν ασαφή και πολλά από τα κρίσιμα στοιχεία της δεν θα εφαρμοστούν στο άμεσο μέλλον.

Εν τω μεταξύ, η Ελλάδα θα λάβει 10.3 δισ. ευρώ τους επόμενους μήνες, με την πρώτη δόση των 7,5 δισ. τον Ιούνιο. Τα ποσά αυτά θα είναι επαρκή για να επιτρέψουν στην Αθήνα να αποπληρώσει τις υποχρεώσεις της τον Ιούνιο και τον Ιούλιο και να αποφύγει μια παύση πληρωμών στο άμεσο μέλλον. Θα δώσει επίσης στην κυβέρνηση κάποιο χρόνο. Καθώς οι υποχρεώσεις της χώρας θα είναι πιο διαχειρίσιμες μετά τον Ιούλιο, οι δανειστές της Αθήνας εγγυήθηκαν ότι η Ελλάδα ούτε θα χρεοκοπήσει ούτε θα βγει από την ευρωζώνη αυτή τη χρονιά.

Ο αντίκτυπος ωστόσο της συμφωνίας θα επεκταθεί και μετά το 2016. Οι δανειστές της Ελλάδας δεσμεύθηκαν να χορηγήσουν στην Αθήνα ελάφρυνση χρέους και παρά το γεγονός ότι οι λεπτομέρειες της υπόσχεσης δεν έχουν ακόμη ξεκαθαριστεί, το Eurogroup συμφώνησε να αξιολογήσει την βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Θα εξετάσει επίσης τρόπους για να διατηρήσει το ποσό που θα πηγαίνει για την αποπληρωμή των χρεών της χώρας κάτω από το 15% του ΑΕΠ μέχρι το 2030 και κάτω από το 20% μετά το 2030. Η χορήγηση χαμηλότερων επιτοκίων, η αποπληρωμή των κερδών των ομολόγων που έχει η ΕΚΤ και η χρήση χρημάτων του πακέτου διάσωσης για την εξαγορά των πιο ακριβών δανείων που χορηγήθηκαν από το ΔΝΤ ήταν ορισμένα από τα θέματα που συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια της τελευταίας συνάντησης των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης. Ωστόσο, οι περισσότερες από αυτές τις ευκαιρίες θα είναι διαθέσιμες μόνο μετά το πέρας του τρέχοντος προγράμματος, στα μέσα του 2018.

Οι πολιτικές συνέπειες για Ελλάδα, Γερμανία, ΔΝΤ

Τα παραπάνω θα δώσουν στον Αλέξη Τσίπρα ένα περιθώριο στο εσωτερικό της χώρας του. Ο έλληνας πρωθυπουργός έχει διαβεβαιώσει τους ψηφοφόρους του ότι τα επώδυνα μέτρα λιτότητας που πέρασαν από τη Βουλή τους τελευταίους μήνες ήταν μια απαραίτητη προϋπόθεση για την ελάφρυνση χρέους. Παρότι η συμφωνία της 25ης Μαΐου δεν θα εξαλείψει εντελώς τις κοινωνικές αναταραχές και τις διαφωνίες μέσα στο κυβερνών κόμμα, θα δώσει στον Α. Τσίπρα κάποιο περιθώριο να περιγράψει τη συμφωνία ως ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.

Η Γερμανία θα μπορέσει επίσης να χρησιμοποιήσει τη συμφωνία προς όφελός της. Επειδή το Βερολίνο είναι αντίθετο σε ένα ενδεχόμενο κούρεμα του ελληνικού χρέους, η υπόσχεση για μείωση επιτοκίων στο μέλλον και παράταση των χρόνων αποπληρωμής αποτελεί έναν αποδεκτό συμβιβασμό για την γερμανική κυβέρνηση. Η καθυστέρηση συγκεκριμενοποίησης των κινήσεων της ελάφρυνσης μέχρι τα μέσα του 2018 δίνει επίσης στην Α. Μέρκελ και τη διακυβέρνησή της μια δυνατότητα να αφήσει στην άκρη το ακανθώδες αυτό ζήτημα μέχρι την ολοκλήρωση των γερμανικών εκλογών στα τέλη του 2017.

Ο νέος ρόλος του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα επίσης εξυπηρετεί τα συμφέροντα του Βερολίνου. Στο παρελθόν το ΔΝΤ είχε αρνηθεί να συμμετάσχει σε ένα πακέτο διάσωσης που δεν θα περιλαμβάνει ελάφρυνση χρέους, μια στάση που έθεσε το Ταμείο σε τροχιά σύγκρουσης με τη Γερμανία. Λίγες μόλις ημέρες πριν τη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, το ΔΝΤ έφτασε στο σημείο να ζητήσει εμπροσθοβαρή και άνευ όρων ελάφρυνση χρέους για την Αθήνα. Η απόφαση του Eurogroup να παραχωρήσει ελάφρυνση χρέους προς την Ελλάδα ήταν μια υποχώρηση προς το Ταμείο. Η αναβολή ωστόσο της εφαρμογής της ελάφρυνσης συνηγορεί στο συμπέρασμα ότι τα κράτη της Β. Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, κατάφεραν να πιέσουν το ΔΝΤ να υποχωρήσει στο χρονοδιάγραμμά του. Μετά το πέρας της συνεδρίασης του Eurogroup, το ΔΝΤ ανέφερε ότι θα μπορούσε να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα μέχρι το τέλος.

Τα προβλήματα και οι υποσχέσεις

Η επίτευξη της συμφωνίας δεν σημαίνει ότι τελείωσαν τα προβλήματά της Ελλάδας.

Από τώρα μέχρι το 2018, η Αθήνα πρέπει να προχωρήσει σε μειώσεις δαπανών και οικονομικές μεταρρυθμίσεις που θα συνεχίσουν να πυροδοτούν αστάθεια στη χώρα. Η υπόσχεση μιας μελλοντικής ελάφρυνσης χρέους δεν θα κάνει τη ζωή εκατομμυρίων Ελλήνων ευκολότερη. Εν τω μεταξύ, η απειλή μιας οικονομικής και πολιτικής αστάθειας που μπορεί να αγγίξει άλλες χώρες της ΕΕ -στην Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο- εξακολουθεί να επικρέμαται πάνω από την Ελλάδα.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η ΕΕ υπόσχεται στην Ελλάδα ότι θα απαλύνει το βάρος του χρέους της και δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι η συνεργασία μεταξύ των δύο θα κρατήσει. Η Ένωση είχε κάνει μια παρόμοια συμφωνία με την ελληνική κυβέρνηση στα τέλη του 2011, αλλά η αλλαγή του ελληνικού πολιτικού περιβάλλοντος δηλητηρίασε τη σχέση μεταξύ των δύο.

Μια ανάλογη αλλαγή στην ηγεσία, είτε στην Ελλάδα είτε στη Βόρεια Ευρώπη, θα μπορούσε να διακόψει αυτή τη σχέση για ακόμη μία φορά. Ας μην ξεχνάμε ότι η Γερμανία και η Γερμανία θα έχουν εκλογές εντός του 2017 και οι συντηρητικές και ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις είναι πολύ πιθανόν να σημειώσουν σημαντικά κέρδη και στις δύο χώρες. Δύο χρόνια είναι πολλά στο πλαίσιο μια ευρωπαϊκής κρίσης που εξελίσσεται συνεχώς. Τόσα πολλά που οι υποσχέσεις που έγιναν σήμερα μπορεί να ξεχαστούν εύκολα στο μέλλον.