Ισχυρό χτύπημα στο δίκτυο της παράνομης διακίνησης ανθρώπων στο Αιγαίο φιλοδοξούν να καταφέρουν Ευρωπαϊκή Ένωση και Τουρκία, με βάση το κείμενο της κοινής δήλωσής τους μετά τη συμφωνία τους για το προσφυγικό στις Βρυξέλλες.
Προκειμένου να χτυπηθούν οι διακινητές, αλλά και να δοθεί στους πρόσφυγες εναλλακτική ώστε να μην θέτουν τη ζωή τους σε κίνδυνο, οι δύο πλευρές συμφώνησαν σε σειρά δράσεων.
1.Όλοι οι παρανόμως εισερχόμενοι από την Τουρκία στην Ελλάδα από τις 20 Μαρτίου και εξής θα επιστρέφουν στην Τουρκία. Η επιστροφή τους θα γίνεται επί τη βάσει του ευρωπαϊκού και διεθνούς δικαίου. Το μέτρο θα έχει προσωρινό χαρακτήρα, ώστε να σταματήσει η παράνομη διακίνηση ανθρώπων και να αποκατασταθεί η δημόσια ασφάλεια. Όσοι φθάνουν σε ελληνικά νησιά θα ταυτοποιούνται διεξοδικά και οι αιτήσεις ασύλου ια εξετάζονται από τις ελληνικές αρχές, με βάση την Οδηγία για τις Διαδικασίες Ασύλου. Τουρκία και Ελλάδα αναλάβουν όσες διμερείς διατυπώσεις χρειάζονται και Τούρκοι αξιωματούχοι θα αποκτήσουν παρουσία στα ελληνικά νησιά, ώστε να εγγυηθούν την τήρηση των ανωτέρω.
2.Για κάθε Σύρο ο οποίος θα επιστρέφει στην Τουρκία από τα ελληνικά νησιά, ένας άλλος Σύρος θα επανεγκαθίσταται από την Τουρκία στην Ε.Ε., με προτεραιότητα βασισμένη στα Κριτήρια του ΟΗΕ. Τη διαδικασία θα εγγυώνται η Κομισιόν, άλλες υπηρεσίες της Ε.Ε., κράτη – μέλη και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες. Προτεραιότητα θα δίνεται σε όσους δεν έχουν προσπαθήσει ποτέ να εισέλθουν παράνομα στην Ε.Ε.. Η μετεγκατάσταση θα γίνεται τόσο στη βάση των ποσοστώσεων που έχουν τεθεί ήδη, όσο και με νέο μηχανισμό, εάν αυτός δεν αποδειχθεί αρκετός για τη μείωση των παράτυπων ροών
3.Η Τουρκία θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να αποφεύγεται η παράνομη μετανάστευση είτε δια θάλασσας είτε δια ξηράς προς την Ε.Ε. και θα συνεργαστεί με τους γείτονές της σε αυτή την κατεύθυνση.
4. Όταν οι παράτυπες ροές θα έχουν σταματήσει ή μειωθεί εξαιρετικά, θα δημιουργηθεί μηχανισμός μετεγκατάστασης σε εθελοντική βάση, με συμμετοχή όσων κρατών – μελών το επιθυμούν.
5.Ο οδικός χάρτης για την κατάργηση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες που επιθυμούν να ταξιδέψουν στην Ε.Ε. θα επιταχυνθεί, με ορίζοντα τα τέλη Ιουνίου 2016, εφ΄ όσον η Τουρκία εκπληρώσει το σύνολο των απαιτούμενων προϋποθέσεων.
6.Η Ε.Ε., σε στενή συνεργασία με την Τουρκία, θα επιταχύνει την εκταμίευση των 3 δισ. Ευρώ που είχαν προβλεφθεί για τις εγκαταστάσεις των προσφύγων στην Τουρκία έως τα τέλη Μαρτίου. Στον βαθμό που οι συγκεκριμένοι πόροι θα έχουν αποκατασταθεί πλήρως και η τουρκική πλευρά θα έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, θα κινηθεί διαδικασία εκταμίευσης άλλων 3 δισ. Μέχρι το τέλος του 2018.
7.E.Ε. και Τουρκία χαιρετίζουν την ήδη αναβαθμιζόμενη τελωνειακή ένωση των δύο πλευρών.
8.Οι δύο πλευρές επαναβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους για επανενεργοποίηση της διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε. και σημειώνουν ότι το κεφάλαιο 33 της ενταξιακής διαπραγμάτευσης θα ανοίξει εντός του τρέχοντος εξαμήνου της ολλανδικής προεδρίας στην Ένωση.
9.Βρυξέλλες και Άγκυρα θα εργαστούν από κοινού για τη βελτίωση της εσωτερικής κατάστασης σε ανθρωπιστικό επίπεδο στη Συρία, ειδικά σε περιοχές κοντά στα σύνορα με την Τουρκία, ώστε να μπορούν οι τοπικοί πληθυσμοί να ζουν εκεί με ασφάλεια.
Η Ευρώπη θα προσφέρει «όλα τα μέσα» για να βοηθήσει την Ελλάδα στο προσφυγικό
Τη χρήση «όλων των μέσων» ώστε να υποστηριχθεί η Ελλάδα στο πρόγραμμα μαζικών επαναπροωθήσεων προσφύγων και μεταναστών προς την Τουρκία ζητούν οι 28 ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο κείμενο συμπερασμάτων που υιοθετήθηκε μετά τη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες.
Οι 27 εταίροι εκφράζουν τη βούλησή τους να παράσχουν στην Ελλάδα, με μικρή προειδοποίηση, τα «απαραίτητα μέσα», όπως συνοριοφύλακες, ειδικούς για άσυλο και διερμηνείς, χωρίς όμως να γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα.
Πέραν των επαναπροωθήσεων, οι 28 ηγέτες καλούν για την παροχή έκτακτης βοήθειας ώστε να αντιμετωπιστεί η «ανθρωπιστική κατάσταση» στη χώρα μας, χωρίς όμως και πάλι να γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στη βοήθεια που δοθεί, τη στιγμή που περίπου 45.000 άτομα βρίσκονται σε ελληνικό έδαφος και δεν θα εξαιρεθούν από το πρόγραμμα επαναπροωθήσεων.
Σε ξεχωριστή ανακοίνωσή της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημειώνει ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί από τους εταίρους της 4.000 εργαζόμενους που θα στελεχώσουν τις υπηρεσίες της Frontex και του ευρωπαϊκού γραφείου ασύλου στα νησιά του Αιγαίου, με έμφαση σε μεταφραστές, δικαστές, προσωπικό ασφαλείας και προσωπικό που θα χειρίζεται τις επαναπροωθήσεις.
Η Κομισιόν διόρισε ως γενικό συντονιστή του όλου προγράμματος βοήθειας τον Μάαρτεν Βέρβεϊ, ο οποίος βρίσκεται ήδη στην Αθήνα και συνεργάζεται με την ελληνική κυβέρνηση.
Σε συνέντευξη Τύπου μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου, ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ παραδέχτηκε ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει «ηράκλεια» πρόκληση, σημειώνοντας ότι είναι η αποστολή βοήθειας και στήριξης στη χώρα μας πρέπει να αρχίσει «αμέσως».
Εκτίμησε ότι το κόστος των επαναπροωθήσεων, που θα αναλάβει η Ευρώπη, θα ανέλθει στα 280 με 300 εκατομμύρια ευρώ.