Κοτζιάς και Σούκρι “ατσάλωσαν” κι άλλο τη συμμαχία Ελλάδας – Αιγύπτου

Την «πραγματική πολιτική βούληση» για τη διεύρυνση σε όλα τα επίπεδα της ήδη στενής συνεργασίας στις σχέσεις Ελλάδας – Αιγύπτου επισφράγισαν οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών, Νίκος Κοτζιάς και Σάμεχ Σούκρι, κατά τη σχεδόν δίωρη «ουσιώδη και εποικοδομητική» συζήτηση που είχαν την Τετάρτη στο Κάιρο.

Οι δύο χώρες, όπως εξήγησαν αμφότεροι σε κοινή συνέντευξη Τύπου, αποφάσισαν να πάρουν πρωτοβουλίες και για την ανάπτυξη ενός ευρύτερου συστήματος ασφάλειας στην περιοχή ΝΑ Μεσογείου.

«Υπάρχει», τόνισε ο κ. Σούκρι «μία κοινή γραμμή και συμφωνία ιδίως για τις προκλήσεις που επείγουν αυτή τη στιγμή, όπως ο τομέας της ασφάλειας».

«Για εμάς η Αίγυπτος είναι η καρδιά του αραβικού κόσμου» και «θεμέλιος λίθος για τη σταθερότητα στην περιοχή» είπε ο κ. Κοτζιάς επισημαίνοντας ότι «η σταθερότητα και η ασφάλεια της Αιγύπτου είναι αποφασιστική για τη σταθερότητα και την ασφάλεια της Μεσογείου».

Όπως εξήγησε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, «η Ελλάδα υπερασπίστηκε την Αίγυπτο σε όλα τα φόρουμ γιατί αυτό επιτάσσουν τα συμφέροντα της ΕΕ».

«Η άνοδος του τζιχαντισμού και της τρομοκρατίας είναι κοινός μας αντίπαλος», προσέθεσε.

Την ευγνωμοσύνη του, τόσο προσωπικά προς τον κ. Κοτζιά, όσο και προς την ελληνική κυβέρνηση είχε εκφράσει προηγουμένως ο κ. Σούκρι για τη στήριξη που είχε η χώρα του από την Ελλάδα:

«Η Ελλάδα προσέφερε μεγάλο έργο στην Αίγυπτο, ήταν η χώρα που κατάφερε να μεταφέρει στην Ευρώπη την πραγματική εικόνα που επικρατούσε και όχι αυτή που διέδιδαν ορισμένοι», είπε και προσέθεσε ότι η Αίγυπτος ολοκλήρωσε τον πολιτικό οδικό χάρτη που είχε θέσει στην αρχή της προεδρίας του ο πρόεδρος Σίσι με τη διεξαγωγή των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών.

Ο πολιτικός διάλογος Ελλάδας-Αιγύπτου είναι συνεχής, είπαν οι δύο υπουργοί εκφράζοντας σύμπνοια απόψεων για την προσπάθεια ειρήνευσης στη Συρία, «από όπου προέρχονται τα μεγάλα προσφυγικά ρεύματα από τα οποία κινδυνεύουν Ελλάδα και Ευρώπη» όπως σημείωσε ο κ. Κοτζιάς.

«Μόνη οδός είναι ο πολιτικός διάλογος και η εύρεση λύσης αποδεκτής από όλα τα μέρη» τόνισε ο κ. Σούκρι χαρακτηρίζοντας την κατάσταση στη Συρία ως «απάνθρωπη».

Ιδιαίτερα θετική ήταν η αποτίμηση της τριμερούς συνεργασίας των δύο χωρών με την Κύπρο, μια συνεργασία προς όφελος των λαών, όπως τονίστηκε.

Από την πλευρά του, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών εξέφρασε την ικανοποίηση της χώρας μας για τα αναπτυξιακά έργα στη διώρυγα του Σουέζ και τις νέες συνεργασίες σε αυτά καθώς και για τη συνεργασία μεταξύ λιμένων των δύο χωρών.

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε και για τη συνεργασία στα ενεργειακά.

Ο κ. Κοτζιάς εξήρε την αιγυπτιακή κυβέρνηση για τη προάσπιση των δικαιωμάτων των χριστιανών που εκτέθηκαν σε μεγάλο κίνδυνο τα τελευταία χρόνια, όπως και την προστασία όλων των κοινωνικών ομάδων.

Απαντώντας σε ερώτηση Αιγύπτιου δημοσιογράφου σχετικά με την «περίεργη» στάση της Τουρκίας στα εσωτερικά του αραβικού κόσμου, ο κ. Σούκρι επέκρινε το γεγονός ότι η Τουρκία πραγματοποιεί στρατιωτικά χτυπήματα σε αραβικές χώρες όπως το Ιράκ και τη Συρία, τονίζοντας ότι η Αίγυπτος αρνείται τη στρατιωτική δράση της εντός εδαφών που δεν της ανήκουν.

Ο κ. Κοτζιάς, απαντώντας σε ερώτηση του ιδίου δημοσιογράφου για το προσφυγικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, τόνισε ότι η χώρα μας «πληρώνει τους πολέμους άλλων, μερικοί εκ των οποίων μας κουνούν και το δάχτυλο» και επέρριψε ευθύνες στην ΕΕ τόσο σχετικά με την περιορισμένη οικονομική ενίσχυση των καταυλισμών στην Ιορδανία και τον Λίβανο, όσο και για την καθυστέρηση διαμόρφωσης πολιτικής στρατηγικής για το προσφυγικό, στην οποία επέμενε εξ αρχής η Ελλάδα.

Μία τρίτη αιτία στην ΕΕ, όπως είπε, είναι η μη εφαρμογή των συμφωνιών επανεισδοχής των μεταναστών από ορισμένες χώρες (δηλ. στην Τουρκία κ.λπ.)

Ειδικότερα, αναφερόμενος στις διάφορες αιτίες που δημιουργούν το ρεύμα προσφύγων που περνά μέσω της Τουρκίας, σημείωσε ότι οι εσωτερικές μάχες στη γείτονα χώρα προκαλούν πλέον και μεγάλο ρεύμα Κούρδων μεταναστών, ενώ έκανε αναφορά και στα παράνομα δίκτυα διακίνησης προσφύγων και μερίδας του κατασταλτικού μηχανισμού της Τουρκίας που επωφελούνται από την κατάσταση.

Υπογράμμισε δε ότι «η Τουρκία πρέπει να εφαρμόσει τη συμφωνία που έκανε με την ΕΕ», σημειώνοντας ωστόσο ότι για «τη μη εφαρμογή της ευθύνονται και ορισμένα κράτη της ΕΕ που θέλουν να ασκήσουν εξωτερική πολιτική στην περιοχή μας σαν να ζούμε στον 19ο αιώνα».

Τέλος ο κ. Κοτζιάς σχετικά με το σχέδιο εφαρμογής της απόφασης του ΝΑΤΟ, είπε ότι οι διαφορές που υπάρχουν πρέπει να λυθούν, επισημαίνοντας όμως ότι «αυτό που δεν μπορεί να συμβεί είναι η λύση να είναι έξω από το πλαίσιο που έχει οριστεί εξ αρχής» και αυτό αποτελεί ένα «μήνυμα προς όλες τις πλευρές».

Εγκάρδια συζήτηση είχε ο κ. Κοτζιάς και με τον πρωθυπουργό της Αιγύπτου Σερίφ Ισμαήλ πριν αναχωρήσει για την Κύπρο, όπου θα μεταφέρει τα θετικά μηνύματα, όπως είπε, από το Κάιρο.

Κοινές δηλώσεις Υπουργού Εξωτερικών, Ν. Κοτζιά και Υπουργού Εξωτερικών Αιγύπτου, S. Shoukry, μετά τη συνάντησή τους (Κάιρο, 24.02.2016)

S. SHOUKRY: Σήμερα είναι ιδιαίτερη χαρά για εμένα, ως Υπουργό Εξωτερικών της Αιγύπτου, που δέχομαι τον Υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας, στην πρώτη του επίσκεψη στην Αίγυπτο. Με τον Υπουργό διατηρούμε φιλικές σχέσεις, όπως φιλικές είναι και οι σχέσεις των δύο χωρών.

Η Ελλάδα και η Αίγυπτος χαίρουν μεγάλης και μακρόχρονης κοινής ιστορίας και συνεργασίας. Οι πολιτικοί δεσμοί που αναπτύχθηκαν μέσα στον χρόνο έχουν συμβάλει στη χάραξη άριστων, ιστορικής σημασίας σχέσεων.

Τους τελευταίους 18 μήνες υπάρχει μια έντονη συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, με ανταλλαγές επισκέψεων σε υψηλό επίπεδο. Υπήρξαν πολλές συναντήσεις με τον Υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας σε διεθνείς οργανισμούς και διεξάγεται συνεχής διάλογος για να βρούμε λύσεις και να προωθήσουμε τα κοινά συμφέροντα των δύο χωρών.

Υπάρχει, βεβαίως, και η τριμερής συνεργασία μεταξύ Ελλάδας, Αιγύπτου και Κύπρου. Υπάρχει, επίσης, μια συνεννόηση σε πολιτικό επίπεδο για την επίλυση και την αντιμετώπιση όλων των προκλήσεων και των προβλημάτων, είτε στην περιοχή της Μεσογείου, είτε γενικότερα στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Στη σημερινή μας συνάντηση εξετάσαμε διάφορα θέματα, μεταξύ αυτών την ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας, κυρίως στον οικονομικό τομέα. Διερευνήσαμε, επίσης, θέματα κοινού ενδιαφέροντος. Υπάρχει μια κοινή γραμμή και συμφωνία ως προς τον τρόπο αντιμετώπισης των προκλήσεων, ιδιαίτερα στους τομείς που συνδέονται με την ασφάλεια.

Για μια ακόμη φορά ευχαριστώ τον Υπουργό Εξωτερικών της Ελλάδας και θα ήθελα να ευχαριστήσω και όλα τα μέλη της Ελληνικής Κυβέρνησης, που υποστήριξαν πραγματικά την Αίγυπτο σε μια πολύ δύσκολη περίοδο, μετά την επανάσταση της 25ης Ιανουαρίου 2011.

Η Ελλάδα κατάφερε να μεταφέρει στους Ευρωπαίους εταίρους της την πραγματική εικόνα που υπάρχει στην Αίγυπτο και όχι αυτά που ήθελαν να διαδίδουν άλλες χώρες. Ήταν σημαντικό το έργο που επιτέλεσε η ελληνική πολιτική ηγεσία προκειμένου να μεταφέρει την πραγματικότητα που επικρατεί στην Αίγυπτο.

Τέλος, η Αίγυπτος κατάφερε και ολοκλήρωσε τον οδικό πολιτικό χάρτη που είχε θέσει στην αρχή της προεδρίας του ο Πρόεδρος Sisi, στον οποίο συμπεριλαμβανόταν η διεξαγωγή προεδρικών και βουλευτικών εκλογών. Είναι ένα σχέδιο που έχει ολοκληρωθεί.

Ευχαριστώ την Ελλάδα γιατί στάθηκε στο πλευρό της Αιγύπτου και προσβλέπουμε στη διεύρυνση της συνεργασίας μας στο εγγύς μέλλον.

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Ευχαριστώ για την πρόσκληση, τη φιλοξενία, καθώς και για την ουσιαστική και εποικοδομητική συζήτηση που είχαμε, την οποία θα συνεχίσουμε και στο γεύμα.

Η Αίγυπτος και η Ελλάδα είναι δύο χώρες με μεγάλους πολιτισμούς, που συναντήθηκαν πολλάκις στη διάρκεια της ιστορίας. Για εμάς, η Αίγυπτος είναι η καρδιά όλου του αραβικού κόσμου. Σε αυτήν την πόλη γεννήθηκαν, μεταξύ άλλων, σπουδαίοι εκπρόσωποι του αραβικού πολιτισμού, του τραγουδιού και του κινηματογράφου. Δεν μας συνδέουν μόνο γεωστρατηγικά και οικονομικά συμφέροντα, μας συνδέει η ιστορία και ο πολιτισμός μας.

Για εμάς, η σταθερότητα και η ασφάλεια της Αιγύπτου είναι ο θεμέλιος λίθος της σταθερότητας και ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Υπερασπιστήκαμε τα δίκαια της Αιγύπτου σε όλα τα διεθνή φόρα, γιατί αυτό επιτάσσουν τα συμφέροντα της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η άνοδος του τζιχαντισμού και της τρομοκρατίας είναι κοινός αντίπαλος. Θεωρούμε θετικό και αναγνωρίζουμε τον ρόλο της Αιγύπτου στην πολιτική λύση του προβλήματος της Λιβύης. Είμαστε μαζί στην προσπάθεια ειρήνευσης της Συρίας. Από τη Συρία έρχεται το μεγάλο πρόβλημα των προσφυγικών ρευμάτων, που θέτουν σε δοκιμασία και την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση, όχι μόνο τη χώρα μου.

Η Ελλάδα και η Αίγυπτος μαζί με την Κύπρο έχουν αναπτύξει μια πολύ επιτυχημένη τριμερή συνεργασία. Είναι τόσο επιτυχημένη, που μια σειρά αραβικών χωρών μας ζήτησαν να συγκροτήσουν και εκείνες τριμερείς συνεργασίες, όπως η Ιορδανία, ο Λίβανος και άλλες.

Με τον φίλο μου τον Υπουργό Εξωτερικών της Αιγύπτου συζητήσαμε για την περαιτέρω ανάπτυξη της συνεργασίας σε αυτό το τριμερές σχήμα. Σήμερα, το απόγευμα πάω στην Κύπρο και θα μεταφέρω τα θετικά μηνύματα από εδώ.

Κάναμε όμως και μια εξαιρετική συζήτηση γύρω από προτάσεις για ανάπτυξη ενός γενικότερου συστήματος ασφάλειας και σταθερότητας στη Μεσόγειο. Η Αίγυπτος και η Ελλάδα, επειδή είναι καλοί και στρατηγικοί φίλοι, θα πάρουν πρωτοβουλίες σε αυτή την κατεύθυνση.

Είμαστε πολύ ευτυχείς για τα έργα που έγιναν στο Σουέζ. Επίσης είμαστε ευτυχείς για τις νέες συνεργασίες των δύο χωρών στους τομείς των λιμένων, των επενδύσεων και του εμπορίου.

Συνεχίζουμε να συζητάμε για την ενεργειακή συνεργασία μετά τη θαυμάσια ανακάλυψη στην Αίγυπτο, το κοίτασμα Zohr.

Είμαστε ευτυχείς και για τον τρόπο με τον οποίο η Αιγυπτιακή Κυβέρνηση προασπίστηκε τα δικαιώματα των Χριστιανών, τα οποία βρέθηκαν σε μεγάλο κίνδυνο πριν από λίγα χρόνια.

Ευχαριστούμε την Αίγυπτο για τη συμβολή της στην ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή, για την προστασία όλων των θρησκευτικών και κοινωνικών ομάδων, καθώς και για τη θερμή υποδοχή που μας επιφύλαξε.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Μιλήστε μας σχετικά με τις συνομιλίες για την κατάσταση στη Συρία καθώς και για την ανάμιξη και τη στάση της Τουρκίας σε υποθέσεις του αραβικού κόσμου.

S. SHOUKRY: Όπως γνωρίζετε, η κατάσταση στη Συρία είναι πραγματικά απάνθρωπη. Η χώρα βρίσκεται καθημερινά αντιμέτωπη με τον θάνατο. Όπως έχουμε παρατηρήσει από τις συνεχείς προσπάθειες για την επίλυση της κατάστασης, η στρατιωτική μεσολάβηση τρίτων χωρών στη Συρία δεν είναι αποδεκτή, γι’ αυτό πιστεύουμε ότι μοναδική οδός για την επίλυση της κρίσης στη Συρία είναι ο πολιτικός διάλογος και η εξεύρεση λύσεων, οι οποίες θα γίνουν αποδεκτές από τις παρατάξεις που υπάρχουν στη χώρα. Η Διεθνής Ομάδα Υποστήριξης για τη Συρία έχει πραγματοποιήσει πολλά θετικά βήματα στην κατεύθυνση της επίλυσης της κρίσης. Από την άλλη πλευρά, ο αραβικός κόσμος, και ιδιαίτερα ο Αραβικός Σύνδεσμος, αρνείται την οποιαδήποτε στρατιωτική επέμβαση στη Συρία από χώρες εκτός περιοχής. Επικρίναμε, βεβαίως, το γεγονός ότι η Τουρκία πραγματοποιεί χτυπήματα στο Ιράκ και τη Συρία.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Το μεγαλύτερο ρεύμα μεταναστών προς την Ελλάδα έρχεται από την Τουρκία. Ασκείται πίεση από την Τουρκία προς την Ελλάδα να δεχτεί τους μετανάστες;

N. ΚΟΤΖΙΑΣ: Καταρχάς, οι μετανάστες στην Ελλάδα προέκυψαν από πολέμους στους οποίους εμείς δε συμμετείχαμε. Πληρώνουμε δηλαδή τους πολέμους άλλων, πολλοί εκ των οποίων μας κουνούν το δάκτυλο. Επίσης, τα προσφυγικά ρεύματα προέκυψαν επειδή δεν υπήρξε η απαραίτητη χρηματοδότηση για τους καταυλισμούς στην Ιορδανία και τον Λίβανο. Όπως επιμείναμε στην ΕΕ να αναθεωρηθούν τα συμπεράσματα του 2013 όσον αφορά την Αίγυπτο, που κάνει ένα σημαντικό μετασχηματισμό, έτσι επιμείναμε και στην ανάγκη να υπάρχει ευρωπαϊκή πολιτική στρατηγική για την Ιορδανία και τον Λίβανο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση άρχισε να τα συζητά αυτά τα θέματα με καθυστέρηση ενός έτους.

Το τρίτο αίτιο του προσφυγικού ζητήματος στην Ελλάδα είναι ότι μια σειρά από χώρες δεν εφαρμόζουν τις αποφάσεις επανεισδοχής των μεταναστών, όταν δηλαδή επιστρέφουν από την Ελλάδα στην Τουρκία, από την Ευρωπαϊκή Ένωση στο Πακιστάν κ.ο.κ. Θα είδατε ότι επί δύο εβδομάδες συζητάμε στο ΝΑΤΟ για την εφαρμογή μίας απόφασης, η οποία θα μπορούσε να ενεργοποιηθεί πάρα πολύ εύκολα. Μια από τις αιτίες για αυτό είναι η διαφορά ανάμεσα στους στρατιωτικούς και στους πολιτικούς στην ίδια την Τουρκία. Επίσης, οι συγκρούσεις στο εσωτερικό της Τουρκίας έχουν προκαλέσει ένα καινούριο ρεύμα εκτοπισμένων Κούρδων. Έχουμε λοιπόν διάφορες αιτίες που δημιουργούν ένα ρεύμα, το οποίο περνά μέσω της Τουρκίας.

Η Τουρκία υποφέρει και αυτή από αυτά τα προσφυγικά ρεύματα – και υφίσταται και το κόστος τους. Ωστόσο, κάποιοι κάνουν και «μπίζνες» στην Τουρκία με το προσφυγικό. Υπάρχουν παράνομα δίκτυα διακίνησης προσφύγων – και ένα μέρος του κατασταλτικού μηχανισμού – που «παίζουν» με αυτό το ζήτημα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έκανε μια συμφωνία με την Τουρκία, η οποία πρέπει να εφαρμοστεί. Αλλά για τη μη εφαρμογή της φταίνε και ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη, που τείνουν να ασκήσουν εξωτερική πολιτική στην περιοχή μας με μεθόδους 19ου αιώνα.

Το προσφυγικό είναι ένα σύνθετο πρόβλημα, που απαιτεί σύνθετες λύσεις, αλλά ο σημερινός του πυρήνας συνδέεται με μια ορθολογική, δημοκρατική, πολιτική λύση του Συριακού.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Για τη συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο προβλέπεται και συνεργασία για την οριοθέτηση της ΑΟΖ. Πώς προχωρά αυτή η διαδικασία;

S. SHOUKRY: Σίγουρα υπάρχει ενδιαφέρον για ενεργοποίηση της συνεργασίας με την Ελλάδα σε διάφορους τομείς, οικονομικούς, πολιτικούς, πολιτιστικούς, καθώς και στον τομέα της ασφάλειας. Εργαζόμαστε για τη διαμόρφωση αυτής της σχέσης μέσω της επίτευξης πλαισίων που θα αποφέρουν οφέλη για τις δύο χώρες.

Ενδιαφερόμαστε για την ανάπτυξη της συνεργασίας στον τομέα της θάλασσας και του φυσικού αερίου, καθώς και στο πλαίσιο της τριμερούς συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου. Όλα αυτά διαμορφώνονται σύμφωνα με τους τεχνικούς και οικονομικούς παράγοντες που καθορίζουν αυτό το θέμα.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποια είναι η μέθοδος και σε ποιες ενέργειες θα προβεί η κυβέρνηση τις επόμενες ημέρες προκειμένου να γίνει η συμφωνία με το ΝΑΤΟ που αποτελεί μοναδική ελπίδα για την αποτροπή των προσφυγικών ροών;

Ν. ΚΟΤΖΙΑΣ: Όσον αφορά το ΝΑΤΟ, καταρχάς ξέρετε ότι δε συνηθίζω να σχολιάζω όταν βρισκόμαστε σε μια διαπραγμάτευση. Την Τουρκία αρχικά την ενδιέφερε μια συμφωνία, βάσει της οποίας το ΝΑΤΟ θα μετακινούνταν προς την Συρία. Εμείς κάθε άλλο παρά έχουμε τέτοιο ενδιαφέρον. Το δεύτερο σημείο ήταν το ΝΑΤΟ να βοηθήσει στον έλεγχο και τον περιορισμό των ροών στα χωρικά ύδατα μεταξύ των νησιών του ανατολικού Αιγαίου και των τουρκικών παραλίων. Αντιλαμβάνομαι ότι στη διαπραγμάτευση για το σχέδιο εφαρμογής αυτής της απόφασης υπάρχουν διαφορετικές απόψεις στα επιμέρους ζητήματα, στα οποία μπορούν και πρέπει να βρεθούν λύσεις. Εμείς συμβάλλουμε θετικά. Αυτό που δεν μπορεί να συμβεί είναι να προχωρήσει οποιοδήποτε αίτημα ή διαπραγμάτευση έξω από τα πλαίσια που έχουν εξαρχής ορισθεί. Γι’ αυτό και σήμερα, στη σημερινή διαπραγμάτευση, το ξεκαθαρίζουμε προς όλες τις πλευρές. Αποδείχθηκε τελικά ότι άλλοι είναι αυτοί που ανησυχούν από τα αρχικώς συμφωνηθέντα.