Κομισιόν: Η Ελλάδα πρέπει να κάνει πολλά στο προσφυγικό

Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην Ελλάδα όσον αφορά τη διαχείριση στην προσφυγική κρίση, χάρη στη στήριξη που παρέχει η Κομισιόν, απομένουν ακόμη να γίνουν πολλά, αναφέρεται στην έκθεση προόδου για την Ελλάδα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε στις 15 Δεκεμβρίου τρεις εκθέσεις προόδου σχετικά με τα μέτρα αντιμετώπισης της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης στην Ιταλία, την Ελλάδα και κατά μήκος της διαδρομής στα Δυτικά Βαλκάνια.

Οι εκθέσεις αξιολογούν την πρόοδο που σημειώθηκε όσον αφορά το σύστημα των κέντρων πρώτης υποδοχής (hotspot) στην Ιταλία και την Ελλάδα και την υιοθέτηση των μέτρων που προβλέπονται στη δήλωση των ηγετών που εκδόθηκε μετά τη Σύνοδο για τη μεταναστευτική διαδρομή στα Δυτικά Βαλκάνια στις 25 Οκτωβρίου.

Ειδική ομάδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που εργάζεται υπό την εποπτεία του Γενικού Διευθυντή της Υπηρεσίας Στήριξης των Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων και επικουρείται από τη Γενική Διεύθυνση Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων, βρίσκεται επί τόπου εδώ και λίγο καιρό συνεργαζόμενη στενά με τις ελληνικές αρχές προκειμένου να επισπευσθεί η πρόσβαση σε χρηματοδότηση έκτακτης ανάγκης, να βελτιωθεί ο συντονισμόςμεταξύ των διαφόρων παραγόντων, να αρθούν τα διοικητικά εμπόδια και να διευκολυνθεί η ανταλλαγή γνώσεωνσχετικά τη διαχείριση των συνόρων και τη μετεγκατάσταση.

Η ομάδα αυτή διαδραμάτισε καίριο ρόλο στην έναρξη εφαρμογής, στις 14 Δεκεμβρίου, του προγράμματος επιδότησης ενοικίου της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), με στόχο την παροχή 20.000 θέσεων υποδοχής για αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα.

Συνέβαλε επίσης ουσιαστικά στην επανεκκίνηση των ελληνικών προγραμμάτων για αναγκαστικές και υποστηριζόμενες οικειοθελείς επιστροφές. Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί χάρη στη στήριξη που παρέχει η Επιτροπή, απομένουν ακόμη να γίνουν πολλά.

Οι ελληνικές αρχές έχουν επιλέξει τα πέντε κέντρα πρώτης υποδοχής (hotspots) στη Λέσβο, τη Λέρο, την Κω, τη Χίo και τη Σάμο.

Μέχρι σήμερα, όμως, λειτουργεί μόνο το κέντρο πρώτης υποδοχής στη Λέσβο.

Η Ελλάδα όρισε επίσης συντονιστές των εν λόγω κέντρων και συνέστησε μια κεντρική συντονιστική επιτροπή.

Πρέπει όμως να ολοκληρώσει την κατασκευή των κέντρων πρώτης υποδοχής σύμφωνα με το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα και να βελτιώσει την οργάνωσή τους.

Τα κράτη μέλη οφείλουν να συνεχίσουν να στηρίζουν την Ελλάδα, θέτοντας στη διάθεσή της την αναγκαία τεχνική εμπειρία ώστε να αρχίσουν να λειτουργούν πλήρως τα κέντρα πρώτης υποδοχής.

Η Frontex, από την πλευρά της, θα βοηθήσει την Ελλάδα στην καταγραφή μεταναστών στα βόρεια σύνορα, με τη διάθεση επιπλέον συνοριοφυλάκων, και θα αποστείλει ομάδες ταχείας επέμβασης στα σύνορα (RABIT) στο Αιγαίο και στα νησιά του Αιγαίου, ύστερα από αίτημα της Ελλάδας.

Η Ελλάδα δεσμεύτηκε να αυξήσει την ικανότητα υποδοχής σε 30.000 θέσεις για αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα έως το τέλος του έτους.

Επίσης, με τη βοήθεια της UNHCR θα παράσχει τουλάχιστον 20.000 επιπλέον θέσεις – προαπαιτούμενο για τη λειτουργία του συστήματος επείγουσας μετεγκατάστασης.

Στις 14 Δεκεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέγραψε συμφωνία με την UNHCR για τη χρηματοδότηση, με 80 εκατ. ευρώ, ενός προγράμματος επιδότησης ενοικίου με στόχο την παροχή 20.000 θέσεων σε χώρους υποδοχής.

Το πρόγραμμα θα χρηματοδοτήσει επίσης τη δημιουργία 7.000 θέσεων στα κέντρα πρώτης υποδοχής. Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος, η Ελλάδα προτίθεται να αρχίσει την κατασκευή 4.500 επιπλέον χώρων φιλοξενίας στη Λέσβο, τη Λέρο και την Κω.

Η Ελλάδα έχει επίσης υπογράψει συμφωνία επιχορήγησης με την Τράπεζα Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη δημιουργία έως και 700 θέσεων υποδοχής στον Ελαιώνα.

Συνολικά, μέχρι τις αρχές Ιανουαρίου του 2016, θα είναι διαθέσιμες στην Ελλάδα 35.000 θέσεις υποδοχής – δηλαδή περισσότερες από τις 30.000 θέσεις έως το τέλος που 2015, για τις οποίες είχε δεσμευτεί η Ελλάδα στη σύνοδο των ηγετών των Δυτικών Βαλκανίων.

Τα κράτη μέλη της ΕΕ συμφώνησαν να βοηθήσουν την Ελλάδα, με τη μετεγκατάσταση 66.400 ατόμων που χρήζουν διεθνούς προστασίας.

Το πρόγραμμα μετεγκατάστασης ξεκίνησε με πολύ αργούς ρυθμούς, αλλά τις τελευταίες εβδομάδες υπάρχουν σημάδια βελτίωσης.

Η πρώτη πτήση μετεγκατάστασης μετέφερε 30 αιτούντες άσυλο από την Ελλάδα στο Λουξεμβούργο. Μέχρι σήμερα, έχουν μετεγκατασταθεί από την Ελλάδα 64 αιτούντες άσυλο.

Έχουν καταγραφεί άλλοι 370 υποψήφιοι για μετεγκατάσταση και έχουν υποβληθεί 297 αιτήσεις μετεγκατάστασης σε άλλα κράτη μέλη.

Μόνο 9 κράτη μέλη προσέφεραν στην Ελλάδα συνολικά 305 θέσεις για μετεγκατάσταση, ενώ 14 κράτη μέλη έχουν ορίσει υπαλλήλους-συνδέσμους για τη στήριξη της διαδικασίας επί τόπου.

Για να λειτουργήσει σωστά το σύστημα, τα κράτη μέλη πρέπει να αυξήσουν ουσιαστικά τη στήριξη που παρέχουν.

Τον Δεκέμβριο, χάρη στην ταχύτητα με την οποία η Επιτροπή διέθεσε τη χρηματοδότηση της ΕΕ ύψους 2,5 εκατ. ευρώ, θα μπορούσε να ξεκινήσει το πρόγραμμα υποστηριζόμενης οικειοθελούς επιστροφής μέσω του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ). Από τις αρχές του 2015, η Ελλάδα έχει προβεί σε 16.131 αναγκαστικές και 3.460 υποστηριζόμενες οικειοθελείς επιστροφές οικονομικών μεταναστών που δεν είχαν δικαίωμα ασύλου στην Ευρώπη.

Η Ελλάδα στερείται ακόμη μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για τις επιστροφές και δεν διαθέτει επαρκείς χώρους κράτησης για την παρεμπόδιση της διαφυγής των εν λόγω ατόμων.