Stratfor: Η Γερμανία βρίσκεται μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ

Η Γερμανία αποτελεί εδώ και χρόνια ηγετική δύναμη της Ευρώπης, ενώ η ουκρανική κρίση ώθησε το Βερολίνο να αναλάβει πιο ενεργό ρόλο στην αντιπαράθεση της Ρωσίας με τη Δύση, αναφέρει ανυπόγραφη ανάλυση του Stratfor με τίτλο «Germany and the Russia-West Standoff».

Όπως αναφέρει στην ιστοσελίδα του Mignatiou.com, ο δημοσιογράφος Μιχάλης Ιγνατίου, η ανάλυση του Stratfor επισημαίνει ότι η γερμανική κυβέρνηση διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην Ουκρανία, όπως και στην υπόλοιπη πρώην σοβιετική περιφέρεια. Μολονότι η Γερμανία επιλέγει την εξισορρόπηση μεταξύ της Μόσχας και της Ουάσιγκτον κατά τις διαμεσολαβητικές της προσπάθειες, το Βερολίνο επιδιώκει ολοένα περισσότερο να ορθώσει το ανάστημά του τόσο έναντι της Μόσχας, όπως και της Ουάσιγκτον, κινούμενο ανεξάρτητα για την προώθηση των εθνικών του συμφερόντων, έστω και εντός ορισμένων πλαισίων.

Η Γερμανία βρίσκεται σε μια μοναδική γεωγραφική και πολιτική θέση, ενώ η εξωτερική της πολιτική θα συνεχίσει να διαμορφώνεται από διάφορες δυνάμεις, ορισμένες εξ αυτών αντιθετικές. Από τη μία πλευρά η Γερμανία επιθυμεί την άρση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας εξαιτίας των εμπορικών συμφερόντων της και των ισχυρών οικονομικών δεσμών της με τη Ρωσία, αλλά δεν μπορεί να το πράξει αυτό μέχρις ότου αρθούν οι ανησυχίες ασφάλειας των χωρών της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης. Το Βερολίνο επιθυμεί την αύξηση της επιρροής του στην πρώην σοβιετική περιφέρεια, τον περιορισμό των εξωτερικών παραγόντων όπως οι ΗΠΑ και την αμφισβήτηση του ρόλου της Ρωσίας, αλλά δεν θέλει να εμφανισθεί το ίδιο επιθετική έναντι της Ρωσίας, όπως άλλες χώρες, μεταξύ των οποίων και οι ΗΠΑ. Η Γερμανία πάνω απ’ όλα ενδιαφέρεται να διατηρηθεί η ακεραιότητα και η σταθερότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ο κεντρικός της ρόλος σε αυτήν. Τέλος οι πολιτικές ελίτ της Γερμανίας μια ενεργή ανάμιξη στο Εξωτερικό, ακόμη και στην περίπτωση που η ουκρανική κρίση προκαλέσει άμεσες συνέπειες για την Ευρώπη, παρασύροντας και τη Γερμανία.

Ο «μικρός ψυχρός πόλεμος» θα υποχρεώσει επομένως τη Γερμανία να εμπλακεί περισσότερο στην πρώην σοβιετική περιφέρεια από ό,τι στο παρελθόν, αλλά οι παρεμβάσεις της Γερμανίας θα παραμείνουν περιορισμένες. Μολονότι το Βερολίνο θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί τη διπλωματία όπου αυτό είναι δυνατό για την εξισορρόπηση μεταξύ της Μόσχας και της Ουάσιγκτον, η Γερμανία θα προωθήσει ενδεχομένως τις δικές της απόψεις στο αδιέξοδο μεταξύ της Ρωσίας με τις ΗΠΑ.

Όπως επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, η πτώση του τείχους του Βερολίνου συνέβαλε στο να αισθανθεί η Γερμανία πιο άνετα με τις αναγκαιότητες της εξωτερικές της πολιτικής, καθώς μετά την επανένωση της χώρας δεν αισθανόταν πλέον απειλούμενη από τη Ρωσία και ήταν περισσότερο ελεύθερη για την προώθηση των οικονομικών και πολιτικών συμφερόντων της προς Ανατολάς. Αυτό οδήγησε στην ενίσχυση των ενεργειακών και εμπορικών σχέσεων με τη Μόσχα. Η Γερμανία εισάγει σήμερα το ένα τρίτο του φυσικού της αερίου από τη Ρωσία, ενώ οι γερμανικές εταιρείες έχουν ισχυρούς δεσμούς και βιομηχανικές επενδύσεις στη χώρα. Ο νέος προσανατολισμός του Βερολίνου θόλωσε τις γραμμές μεταξύ της πολιτικής και της επιχειρηματικότητας. Για παράδειγμα ο πρώην Καγκελάριος, Gerhard Schroeder, μετά την απομάκρυνση από τα καθήκοντά του, τοποθετήθηκε ως ο πρώτος πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του Nord Stream, του αγωγού φυσικού αερίου που συνδέει τη Ρωσία με τη Γερμανία και τον οποίο προώθησε κατά τη διάρκεια της θητείας του στην Καγκελαρία, ενώ το πλειοψηφικό πακέτο της εταιρείας ελέγχεται από την Gazprom.

Το τέλος του ψυχρού πολέμου οδήγησε επίσης στη γερμανική στήριξη για την ένταξη πολλών χωρών της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μεταξύ των ετών 2004 και 2007 χώρες από την Εσθονία έως τη Βουλγαρία συμμετείχαν στην διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς Ανατολάς επιτρέποντας στο Βερολίνο να οικοδομήσει μια ευημερούσα ουδέτερη ζώνη μεταξύ της Γερμανίας και της Ρωσίας. Αυτό δημιούργησε ωστόσο αλληλεπικαλυπτόμενες περιοχές επιρροής από το Βερολίνο και τη Μόσχα, μολονότι ο ανταγωνισμός μεταξύ τους ήταν λιγότερο συγκρουσιακός από εκείνον της Ρωσίας με τις ΗΠΑ.

Μολονότι η Γερμανία στήριξη την διεύρυνση του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε να συμπεριλάβει πρώην σοβιετικούς δορυφόρους και τα κράτη της Βαλτικής, έδειξε κατανόηση στις κόκκινες γραμμές της Μόσχας. Για παράδειγμα το Βερολίνο αντιτάχθηκε στην ένταξη της Ουκρανίας και της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ. Οι σχέσεις της Γερμανίας με τις ΗΠΑ δεν είναι ξεκάθαρες. Το Βερολίνο μείωσε τις αμυντικές του δαπάνες, ενώ επέλεξε να αντιταχθεί στον Λευκό Οίκο σε θέματα όπως την επέμβαση στο Ιράκ το 2003, ταυτιζόμενη με τα ρωσικά συμφέροντα.

Ως η σημαντικότερη οικονομική δύναμη της Ευρώπης, η Γερμανία αποτελεί τον φυσικό ηγέτη της Ευρώπης. Η κρίση στην Ευρωζώνη, η οποία μείωσε την επιρροή της Γαλλίας, αύξησε εκείνη της Γερμανίας. Αυτό σημαίνει ότι το Βερολίνο πρέπει να βρει μια ισορροπία μεταξύ της διατήρησης της σχέσης της με τη Ρωσία, καθησυχάζοντας παράλληλα τις χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης που ανησυχούν από την αύξηση της ρωσικής επιρροής στην περιοχή.

Οι απειλές γι’ αυτήν την ισορροπία ξεκίνησαν το 2008, όταν η Ρωσία αναδείχθηκε ως μια περιφερειακή δύναμη που επέστρεφε πολιτικά και οικονομικά όχι μόνο στην Ουκρανία και στην πρώην σοβιετική περιφέρεια αλλά και σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ, όπως την Ουγγαρία και τη Βουλγαρία. Η Γερμανία άρχισε να αισθάνεται ολοένα πιο αμήχανα από την πολιτική και εμπορική διείσδυση της Ρωσίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ως αποτέλεσμα το Βερολίνο αποφάσισε να στηρίξει μέτρα για τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της ΕΕ από τη Ρωσία και την ενίσχυση της οικονομικής παρουσίας της ΕΕ στη ρωσική περιφέρεια, μολονότι οι Γερμανοί δεν στηρίζουν αναγκαστικά την ένταξη αυτών των χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σχετικά με την ουκρανική κρίση, αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι η Γερμανία διαδραμάτισε ενεργό ρόλο στις διαδηλώσεις για την ανατροπή του Ουκρανού Προέδρου, Viktor Yanukovich. Γερμανικά πολιτικά κόμματα και ιδρύματα, κυρίως το Friedrich Ebert Foundation, που συνδέεται με το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, και το Konrad Adenauer Foundation με το Χριστιανοδημοκρατικό εργάσθηκαν για την προώθηση της δημοκρατίας και την ενίσχυση της κοινωνίας των πολιτών στην Ουκρανία. Το Konrad Adenauer Foundation ειδικά στήριξε την ουκρανική αντιπολίτευση, κυρίως το κόμμα για το Ουκρανικό Δημοκρατικό Κόμμα για την Μεταρρύθμιση, που ηγείτο ο Vitali Klitschko, και το οποίο πρωτοστάτησε στις διαδηλώσεις του Κιέβου.

Μετά την απομάκρυνση του Viktor Yanukovich η Γερμανία διαδραμάτισε επίσης κρίσιμο ρόλο στη στήριξη των νέων φιλοδυτικών κυβερνήσεων του Κιέβου και στη διαμόρφωση της αντίδρασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης έναντι της Ρωσίας. Η Γερμανία στήριξε τα πακέτα οικονομικής βοήθειας προς την Ουκρανία μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, τα οποία ήταν κρίσιμα για την οικονομική επιβίωση των νέων ουκρανικών κυβερνήσεων.

Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας και την στήριξη της Ρωσίας στις αποσχιστικές κινήσεις στην ανατολική Ουκρανία η Γερμανία διαδραμάτισε ηγετικό ρόλο στη διαμόρφωση και στην υπεράσπιση των κοινών κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας.

Οι κυρώσεις αποτελούσαν ένα δύσκολο θέμα για τη Γερμανία στο εσωτερικό της. Πολλά μέλη της γερμανικής κυβέρνησης, ειδικά το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, ανησυχούσαν από την υιοθέτηση μιας σκληρής γραμμής έναντι της Ρωσίας, ενώ επιχειρηματικοί κύκλοι προειδοποιούσαν ότι οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα έπλητταν τις γερμανικές εξαγωγές. Η Άγκελα Μέρκελ έπρεπε επίσης να διαχειρισθεί μια σκεπτικιστική κοινή γνώμη καθώς οι Γερμανοί είναι γενικά επιφυλακτικοί έναντι της όποιας συμμετοχής της χώρας τους σε διεθνείς διαμάχες και ειδικά, κατά τα πρώτα στάδια της διένεξης, πολύ αντιμετώπισαν το θέμα ως διμερές, μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας. Η κλιμάκωση της βίας ωστόσο, κυρίως μετά την πτώση του αεροπλάνου της Malaysia Airlines, που σόκαρε την γερμανική κοινή γνώμη, προκάλεσε την ενίσχυση της στήριξης του Βερολίνου στην επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας.

Το Βερολίνο συνεχίζει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην πίεση κατά της Μόσχας, με την κα Μέρκελ να καθιστά σαφές ότι οι κυρώσεις της ΕΕ δεν πρόκειται να αρθούν έως ότου η Ρωσία και οι αποσχιστές τηρήσουν την συμφωνία παύσης πυρός του Μινσκ. Η Γερμανία κατόρθωσε επίσης να πείσει επιφυλακτικά μέλη της ΕΕ, όπως την Ιταλία, την Ελλάδα και την Ουγγαρία, να ψηφίσουν υπέρ των κυρώσεων, ασκώντας παράλληλα πιέσεις στα πιο επιθετικά κ-μ, όπως την Πολωνία και την Λιθουανία, τα οποία επιδιώκουν συνεχών σκλήρυνση των κυρώσεων. Το Βερολίνο διασφάλισε επίσης ταυτόχρονα το να παραμείνουν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας με τη Ρωσία και αντιτάχθηκε σε προτάσεις από τις ΗΠΑ και αλλού, για την παροχή όπλων στην Ουκρανία, που θα οδηγούσαν στην κλιμάκωση της κρίσης.