Άτομο, αιθέρας, Δημόκριτος, Πλάτων και σύγχρονοι

Ο Αιθέρας, γεννήθηκε από το Έρεβος και τη Νύκτα, σύμφωνα με τη Θεογονία του Ησίοδου. Δολοφονήθηκε πριν μερικά χρόνια (1887) από επιστήμονες που μοιάζει να τα έχουν μπλέξει λιγάκι και που μόλις δουν αυτές τις γραμμές θα χαμογελάσουν ειρωνικά και θα πουν πως η ξύστρα είναι αυτή που δεν ξέρει πού παν’ τα δύο, όχι τα τέσσερα. Δεν πειράζει, εμείς θα συνεχίσουμε και στο τέλος θα δείξει ποιος απ’ όλους είναι ο πραγματικά αυθαίρετος.

Το Άτομο
Για να αποδείξουμε των ενστάσεων το αληθές, θα δούμε βήμα-βήμα στα βάθη των αιώνων της επιστημονικής αναζήτησης ένα άλλο θέμα. Την Ατομική θεωρία.

– Τη διατύπωσε πρώτος ο Δημόκριτος, ο οποίος θεώρησε πως η ύλη δε διχοτομείται επ’ άπειρον και πως όλα τα σώματα είναι φτιαγμένα από διακριτά σωματίδια που δε διασπώνται και ονομάζονται Άτομα (άτμητα).
– Όταν οι σχετικά σύγχρονη επιστήμη ανακάλυψε τα μόρια, ήταν συγκρατημένη και ψιλιάστηκε αμέσως πως αυτά διασπώνται. Έτσι, ακόμη όλα έβαιναν καλώς.
– Όταν σιγουρεύτηκαν για τα εξ ων συντίθενται τα μόρια, οι επιστήμονες πίστεψαν πως πλέον είχαν φτάσει στο δομικό συστατικό της ύλης, το Άτομο του Δημόκριτου. Έτσι, ονόμασαν αυτές τις δομές με τον πυρήνα και τα ηλεκτρόνια… άτομα. Ταύτισαν τις δομές που ανακάλυψαν με το δομικό συστατικό της ύλης που είχε θεωρήσει ο Δημόκριτος.
– Τελικά και το άτομο διασπάστηκε. Ακόμη και αυτά τα δομικά του συστατικά διασπάστηκαν κι αυτά. Τα άτομα, δεν ήταν και τόσο Άτομα.

Το ερώτημα εδώ είναι το εξής: Ήταν ο Δημόκριτος που έκανε λάθος; Ή αυτοί που αξίωσαν πως αυτό που ονομάζουμε σήμερα άτομο, ήταν το Άτομο για το οποίο μίλησε ο Δημόκριτος; Εύκολη η απάντηση βεβαίως. Ο μαθητής του Λεύκιππου θα αποδειχτεί πως έκανε λάθος, μόνο αν κάποτε αποδειχτεί η επ΄ άπειρον διχοτόμηση, όχι ως μαθηματική έννοια, αλλά ως ενυπάρχουσα στην ύλη ιδιότητα. Δηλαδή… ποτέ! Ναι, προφανώς ποτέ! Ως τότε, το σίγουρο είναι πως το λάθος έχει γίνει από αυτούς που ατυχώς νόμισαν πως βρήκαν αυτό που ο Δημόκριτος ονόμαζε Άτομο και συμφώνησαν να ονομάζεται έτσι.

Μάλιστα συνέβη και το εξής εξωφρενικό. Στην Ελλάδα κυκλοφόρησε κάποτε κέρμα που η “κεφαλή” απεικονίζει το Δημόκριτο και τα “γράμματα” το άτομο όπως το αντιλαμβανόμαστε σήμερα (ή μάλλον πριν 100 χρόνια). Φυσικά, από τότε που διασπάστηκε τρίζουν τα κόκαλα του επιστήμονα από τα Άβδηρα της Θράκης. Γιατί με αυτή τη δομή το άτομο του Δημόκριτου δεν έχει καμία απολύτως σχέση. Αντί να εξοργίσει, αυτό το νόμισμα έκανε τους ανά τον κόσμο Έλληνες να αισθάνονται περήφανοι για τον “δικό τους” Δημόκριτο, ενώ στην πραγματικότητα ασελγεί πάνω στις ιδέες του.

Ο Αιθέρας
Της ίδιας αντιμετώπισης έτυχε και ο Αιθέρας από τους σύγχρονους. Η Πεμπτουσία του Σύμπαντος, αξιώθηκε από τους αρχαίους ως υπαρκτή. Οι σύγχρονοι, την έπιασαν και τη μαστίγωσαν όσο δυνατότερα μπορούσαν. Προσέδωσαν με αρκετή επιπολαιότητα στον Αιθέρα κάποιες ιδιότητες κι όταν αυτές οδήγησαν σε αδιέξοδο, αξίωσαν πως ο Αιθέρας δεν υπάρχει, ενώ το μόνο που σίγουρα δεν υπάρχει, είναι σοβαρότητα στη χρήση αρχέτυπων εννοιών. Έτσι, ο Αιθέρας καταδικάστηκε χωρίς κανένα, ουσιαστικό επί της αρχής του, ενοχοποιητικό στοιχείο. Γιατί η ιδιότητα που προσέδωσαν οι αρχαίοι στον Αιθέρα ήταν η πανταχού -ακόμη και στο κενό- παρουσία του. Σήμερα, που οι θεωρίες των χορδών δίνουν και παίρνουν, κανείς δε βρίσκει το θάρρος να βγει και να παραδεχτεί πως ίσως αυτές οι χορδές αποτελούν στην πραγματικότητα το δομικό συστατικό αυτού που οι αρχαίοι ονόμαζαν Αιθέρα, ο οποίος ναι, διαποτίζει ακόμη και το κενό.

Τελικά, ίσως το μόνο λάθος στις αρχαίες θεωρήσεις βρίσκεται στο ότι το δομικό συστατικό της ύλης δεν ταυτίστηκε με το δομικό συστατικό του Αιθέρα. Σήμερα, οι πιο ελπιδοφόρες εικασίες αναφέρουν την ύλη ως συνέπεια ταλαντώσεων των χορδών. Εκτός κι αν οι χορδές διασπώνται…

Ο Πλάτων προτείνει τη γεωμετρία του Σύμπαντος
Μήπως αντί να κυνηγάμε την ουρά μας σε αμφιβόλου ποιότητας θεωρίες, να αρχίσουμε να αναζητάμε μοντέλα σε ένα τρισδιάστατο Μάτριξ χορδών βασισμένο στα κανονικά δωδεκάεδρα; Ο Πλάτων για κάποιο λόγο θεωρούσε πως ο Αιθέρας έχει άμεση σχέση με αυτό το όμορφο σχήμα. Ίσως το Σύμπαν να είναι λίγο πιο απλό απ’ ότι σήμερα φανταζόμαστε…

Το έγραψε ο Αναπτήρας στην Ξύστρα