Ένα από τα πρώτα στοιχεία που μάθαμε από τη Νότια Αφρική σχετικά με την παραλλαγή Όμικρον του κορωνοϊού ήταν η ικανότητά της να μολύνει άτομα που είχαν μολυνθεί νωρίτερα με παλιότερα στελέχη του ιού, παρακάμπτοντας ουσιαστικά τη φυσική ανοσία.
Σύμφωνα με τον επιδημιολόγο στο Imperial College του Λονδίνου, Νιλ Φέργκιουσον, το 10-15% των περιπτώσεων της Όμικρον είναι μεταξύ ατόμων που είχαν ήδη μολυνθεί με κάποια άλλη παραλλαγή.
Παράλληλα, μέχρι στιγμής σχεδόν όλες οι επαναμολύνσεις αφορούν άτομα που αρχικά είχαν κολλήσει ένα άλλο στέλεχος του Sars-Cov-2, καθώς δεν έχουν βρεθεί ακόμη στοιχεία ότι κάποιος έχει μολυνθεί δύο φορές από την Όμικρον.
Οι υγειονομικές Αρχές, ωστόσο, ανησυχούν ότι η αυξημένη μεταδοτικότητα και η ικανότητα της Όμικρον να αποφεύγει την προστασία της ανοσίας θα οδηγήσει σε περιπτώσεις επαναμόλυνσης με την ίδια παραλλαγή, αν και διατυπώνεται επίσης η άποψη ότι είναι «πολύ νωρίς» για να κολλήσει κάποιος την Όμικρον, να «καθαρίσει» κι έπειτα να ξανακολλήσει.
«Το τεστ θα γίνει σε έξι μήνες, όταν θα ξέρουμε αν οι άνθρωποι που είχαν κολλήσει την Όμικρον θα μολυνθούν εκ νέου με το στέλεχος της Όμικρον», εξήγησε ο καθηγητής πειραματικής ανοσολογίας στο Trinity College του Δουβλίνου, Κίνγκστομ Μιλς.
«Εικάζω ότι αν έχουν εμβολιαστεί δεν θα κολλήσουν εκ νέου, αλλά αν δεν έχουν εμβολιαστεί, υπάρχει πιθανότητα να το ξανακολλήσουν», είπε στους Financial Times.
Στο μεταξύ, ανησυχίες υπάρχουν ακόμα για το ενδεχόμενο συνλοίμωξης, την ταυτόχρονη μόλυνση της Όμικρον μαζί με μια άλλη παραλλαγή- αν και όλα τα διαθέσιμα ως τώρα στοιχεία για επαναμόλυνση με Sars-Cov-2 προέρχονται από άτομα που είχαν μολυνθεί με τη Δέλτα και προηγούμενες παραλλαγές, τα οποία είναι επίσης ελλιπή.
Τι ξέρουμε για την επαναμόλυνση
Σημαντική είναι η συνεισφορά στο θέμα από την Υπηρεσία Ασφάλειας Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKHSA), η οποία ανακοίνωσε την Πέμπτη ότι τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της είχαν εντοπίσει 268.517 «πιθανές επαναμολύνσεις» στην Αγγλία — που ορίζονται ως θετικό τεστ Covid-19 τουλάχιστον 90 ημέρες μετά από ένα προηγούμενο θετικό — σε σύγκριση με 11,1 εκατομμύρια πρωτογενείς λοιμώξεις από την αρχή της πανδημίας.
Την εβδομάδα έως τις 2 Ιανουαρίου, όταν η Αγγλία είχε περίπου 1 εκατομμύριο κρούσματα Covid, η UKHSA εντόπισε 59.783 πιθανές επαναμολύνσεις.
Αλλά μόνο μια πλήρης γονιδιωματική ανάλυση μπορεί να αποδείξει ότι ένα κρούσμα πρόκειται όντως για επαναμόλυνση, κατά την οποία κάποιος απέβαλε πλήρως τον ιό και μολύνθηκε ξανά.
Επίσης οι μελέτες που βασίζονται στον πληθυσμό πιθανώς υποτιμούν τον επιπολασμό της επαναμόλυνσης επειδή πολλές δεύτερες λοιμώξεις είναι ήπιες και παροδικές, χωρίς να προκαλούν συμπτώματα.
Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι μια πρώτη λοίμωξη από τον Sars-Cov-2 παρέχει καλή ανοσολογική προστασία έναντι της ασθένειας εάν μολυνθείτε εκ νέου με άλλο στέλεχος του ιού όπως της Όμικρον.
Πράγματι, τα στοιχεία δείχνουν ότι άλλοι κορωνοϊοί, που προκαλούν κοινό κρυολόγημα, προσφέρουν κάποια προστασία.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο
Αν και οι επαναμολύνσεις είναι συνήθως λιγότερο σοβαρές από τις πρώτες λοιμώξεις, μπορεί να είναι θανατηφόρες, ειδικά για τα ανεμβολίαστα άτομα.
Ο πρώτος αναφερόμενος θάνατος από κρούσμα της Όμικρον στις ΗΠΑ ήταν άνδρας γύρω στα πενήντα που είχε προηγουμένως μολυνθεί από τον Covid-19 αλλά δεν είχε εμβολιαστεί.
Επίσης, η επαναμόλυνση φαίνεται να είναι πιο συχνή στα παιδιά παρά στους ενήλικες.
«Τα παιδιά της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης έχουν πολύ χαμηλότερη ή καθόλου ανοσία από τον εμβολιασμό στις περισσότερες χώρες», είπε ο Μιλς.
«Έτσι, οι πιο ευάλωτοι στη μόλυνση είναι τα παιδιά ηλικίας 4 έως 11 ετών, μετά οι ομάδες εφήβων είναι οι επόμενες πιο ευάλωτες καθώς δεν έχουν λάβει την ενισχυτική δόση», εξήγησε.
Τι ξέρουμε για την ταυτόχρονη λοίμωξη
Λιγότερο συχνή από την επαναμόλυνση είναι η μόλυνση με δύο στελέχη ταυτόχρονα.
Ο επίκουρος καθηγητής ανοσολογίας λοιμώξεων στο Πανεπιστήμιο του Nottingham, Κρίστοφερ Κόλμαν, σημείωσε ότι «οι ιοί τείνουν να εμποδίζουν τον ανταγωνισμό, επειδή όταν ένας ιός μολύνει ένα κύτταρο δεν θέλει άλλον ιό εκεί να αφαιρεί όλους τους πόρους του.
»Κάνει αλλαγές στο κύτταρο που καθιστούν λιγότερο δελεαστικό για έναν άλλο ιό να προσκολληθεί στα κύτταρά μας».
Η φλεγμονώδης απόκριση στη μόλυνση μπορεί επίσης να εμποδίσει την είσοδο άλλων ιών.
«Σε βιολογικό επίπεδο, ακόμα κι αν μπορεί να έχετε πολύ ήπια συμπτώματα, το ανοσοποιητικό σας σύστημα υπερτονίζεται και λαμβάνει πολλά προστατευτικά μέτρα, καθιστώντας πραγματικά δύσκολο για έναν άλλο ιό να εισέλθει και να σας μολύνει ενώ έχετε κάποια μόλυνση», συνέχισε ο Κόλμαν.
Γιατί υπάρχει ανησυχία
Ωστόσο, η προοπτική της ταυτόχρονης μόλυνσης ανησυχεί ορισμένους ιολόγους, επειδή τα δύο στελέχη μπορεί να ανταλλάξουν γονίδια μέσω μιας διαδικασίας γενετικού ανασυνδυασμού, αυξάνοντας τον κίνδυνο ανάπτυξης επικίνδυνων νέων παραλλαγών.
Οι επιστήμονες ελπίζουν επομένως ότι το πιο μεταδοτικό στέλεχος της Όμικρον θα έχει ικανό επιλεκτικό πλεονέκτημα έναντι του στελέχους της Δέλτα και άλλων παραλλαγών για να τα αντικαταστήσει αντί να συνυπάρχει μαζί τους.
Πρόσφατη αδημοσίευτη μελέτη στη Νότια Αφρική έδειξε ότι αυτό ήταν πιθανό να συμβεί, αναφέρουν οι FT.
Στη μελέτη διαπιστώθηκε ότι το πλάσμα αίματος που ελήφθη από ασθενείς με Όμικρον όχι μόνο εξουδετέρωσε το ίδιο το στέλεχος της Όμικρον, μειώνοντας την πιθανότητα επαναμόλυνσης με την ίδια παραλλαγή, αλλά έδειξε επίσης σημαντικά αυξημένη εξουδετέρωση του στελέχους της Δέλτα, καθιστώντας λιγότερο πιθανή την επαναμόλυνση με αυτήν την παραλλαγή.
Μακροπρόθεσμα, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο Sars-Cov-2 θα γίνει ενδημικός ιός που θα επαναμολύνει τους ανθρώπους περιοδικά για αόριστο διάστημα στο μέλλον, καθώς μεταλλάσσεται και εξασθενεί αργά με τον καιρό η ανοσολογική προστασία – όπως συμβαίνει και με άλλα παθογόνα του αναπνευστικού.
Η επαναμόλυνση θα προκαλούσε σοβαρή ασθένεια μόνο σε πολύ λίγα άτομα.