Αν θες σωστή απάντηση ξεκίνα από το ερώτημα

– Κύριε Πρόεδρε. Κάνατε ανασχηματισμό για να αποκτήσει η κυβέρνηση ένα πιο ευέλικτο και λειτουργικό σχήμα, που θα ανταποκρίνεται πιο άμεσα στις ανάγκες της χώρας όπως είχατε υποσχεθεί προεκλογικά;
-Ναι.

ΟΚ! Τώρα λύσαμε τις απορίες μας. Ας κοιμηθούμε ήσυχοι. Πώς είπες; Τι δεν κατάλαβες;

Πρόσεξε σε παρακαλώ τι ακριβώς θα ρωτήσεις. Γιατί εκεί είναι το θέμα μας: Στην ερώτηση.

Διότι τι ακριβώς παρατηρείς στην ερώτηση – εκτός από ότι αποτελεί μνημείο δημοσιογραφικής ευφυΐας; (Εντάξει και μια …μικρούλα διάθεση κολακείας;) Σωστά! Η ερώτηση εμπεριέχει ήδη την απάντηση. Οπότε τι θες και ρωτάς;

Ήθελες όμως να καταλάβεις πολύ περισσότερα; Ήθελες να πάει η κουβέντα ένα βήμα μπροστά; Ήθελες στο τέλος να γίνεις πιο σοφός; Ας πρόσεχες! Την επόμενη φορά φρόντισε ν αποφύγεις τις κλειστές ερωτήσεις.

Τι είναι η κλειστή ερώτηση, θα ρωτήσεις φυσικά. Είναι αυτή που μπορεί να απαντήσεις με ένα ναι ή ένα όχι, άντε με μια λέξη γενικά.

«-Είσαι πολύ στενοχωρημένος;
-Ναι.
-Πιστεύεις ότι θα μπορούσες να είχες κάνει περισσότερα και νιώθεις άχρηστος;
– Ναι
-Σου αρέσει να παίρνεις ρίσκα;
-Όχι
-Ποιόν αγαπάς πιο πολύ, τη μαμά ή τον μπαμπά;
-Σου αρέσει να βγαίνεις βόλτα με τη λιακάδα; Τα μακαρόνια με κιμά;
-Πιστεύεις ότι τελικά δε σε συμπαθεί ο προϊστάμενος;
-Ελπίζω να σου άρεσε αυτό που κάναμε…
-Μ αγαπάς;»

Ουφ, βαρέθηκα τα παραδείγματα. Κατάλαβες τώρα τι θα πει κλειστή ερώτηση;

Θα πει κλειστό μυαλό, κλειστές πόρτες, κλειστές προοπτικές. Έκτος ίσως από την τελευταία ερώτηση που μπορεί να οδηγήσει σε γάμο.

Και την ερώτηση που θα κάνω ακριβώς τώρα: Μήπως θέλεις κάτι καλύτερο; Μήπως θέλεις να σκέπτεσαι πιο δημιουργικά;

Έξω από κατευθυνόμενα πλαίσια; Να καταλαβαίνεις τους άλλους καλύτερα; Να καταλαβαίνεις καλύτερα τον εαυτό σου; Εντάξει! Το ξέρω! Δεν έκανα μια, αλλά πολλές ερωτήσεις.

Όμως στην πραγματικότητα ήταν όλες ίδιες. Οι ρητορικές ερωτήσεις που κάνουν οι πωλητές για να σε κάνουν να αγοράσεις. Πουλάνε ας πούμε καλλυντικά και αρχίζουν: «Θέλεις να γίνεις πιο όμορφη; Θέλεις ένα πραγματικά ποιοτικό προϊόν; Πιστεύεις ότι αξίζεις να διαθέσεις ένα πόσο και συ για τον εαυτό σου; Θέλεις να νιώσεις αυτοπεποίθηση ; κλπ .κλπ.»

«Μα ναι! Ναι! Ναι!» λέει από μέσα σου μια φωνή και σαν υπνωτισμένη αγοράζεις το προϊόν.

Λοιπόν αν δε θες να σε πουλάν και να σε αγοράζουν μπες κι εσύ στον αστερισμό των ανοιχτών ερωτήσεων. Δηλαδή;

Πάμε πάλι πίσω στον πρωθυπουργό; Πάρε το …ματσούκι και ρώτα .

« –Τι ήταν αυτό που σας οδήγησε στην απόφαση να κάνετε ανασχηματισμό;»
Ή αλλιώς:
«-Τι είναι αυτό που έχει η νέα κυβέρνηση και δεν είχε η προηγούμενη;»
Προβοκατόρικες; Ναι το βρήκες! Αν θέλεις να περάσεις στην επόμενη πίστα στις εκτιμήσεις σου, στις αποφάσεις, τα «θέλω», την επικοινωνία σου, δοκίμασε τις προβοκατόρικες ερωτήσεις.

Άλλαξε και λίγο οπτική γωνία βρε αδελφέ. Δεν βαρέθηκες να τα βλέπεις όλα πάντα από το ίδιο επίπεδο;

Οι κλειστές ερωτήσεις-δε λέω χρειάζονται που και που – αλλά δεν διευρύνουν τον ορίζοντα της αντίληψης σου. Οι ανοιχτές πάλι, είναι σαν μια πρόσκληση για εξερεύνηση, αξιολόγηση δυνατοτήτων, εξεύρεση λύσεων. Ένα αναπάντεχο brain storming.

Εντάξει δεν το πολυπιστεύεις… Οπότε δοκίμασε. Δεν είναι δύσκολο. Σαν κάτι παιχνίδια παρέας που δεν επιτρέπεται να απαντήσεις με ένα ναι ή ένα όχι. Τώρα θα πρέπει να ρωτήσεις έτσι ώστε να μην εισπράξεις ένα ναι ή ένα όχι.

«-Τι είναι αυτό που πιστεύεις ότι δεν πήγε καλά;
-Τι ακριβώς θα ήθελες να γίνει;
-Ποια είναι νομίζεις ότι η πιο απλή λύση;
-Τι σημασία έχει;
-Σου θυμίζει κάτι αυτό;
-Τι σκεφτόσουν όταν το διάλεξες; (Καλύτερα πάντως μην την δοκιμάσεις στη γυναίκα σου που γύρισε από Shopping)
-Αν το ξανάκανες από την αρχή τι θ άλλαζες;
-Τι θα ήθελες να σε ρωτήσω;»

Έχει ενδιαφέρον. Παραδέξου το!

Μιλάμε για ερωτήσεις που σέρνουν πίσω τους αναπάντεχες απαντήσεις, ξεμπλοκάρουν κρυμμένα στοιχεία, αλλάζουν την οπτική μας γωνία και δεν εστιάζουν σε άχρηστες πληροφορίες.

Γιατί έλεος πια με όλες αυτές τις ερωτήσεις πληροφορίας. Όχι, όχι ..πρέπει να στο πω κι αυτό.

Αν θέλεις πραγματικά να κάνεις ουσιαστικές συζητήσεις, με ενδιαφέροντα και χρήσιμα αποτελέσματα είναι απλό: σταμάτα να το παίζεις δημοσιογράφος.

Η μεγάλη δόση από τις Ειδήσεις των Οκτώ σ έχει πειράξει το ξέρω αλλά μπορώ να σου δώσω ένα πειστικό παράδειγμα.

Είσαι με ένα φιλαράκι και σου περιγράφει μια φάση που τα πήρε στο κρανίο και ήρθε σε αντιπαράθεση με κάποιον τρίτο. Θέλεις να τον στηρίξεις- φιλαράκι σου είναι είπαμε- κι αρχίζεις τις ερωτήσεις. «Πού ήσουν; Ποιος το ξεκίνησε; Τι ακριβώς έγινε βρε παιδί μου. Τι σου είπε; Τι του είπες; Σοβαρά;»

Κι αρχίζουν όλες οι λεπτομέρειες να έρχονται στο φως και το δράμα να ζωντανεύει μπροστά στα μάτια σου. Ο φίλος ψιλοανακουφίζεται που βγάζει τα εσώψυχα του κι εσύ καθαρίζεις μ ένα χτύπημα στο ώμο: «Έλα βρε, μη συγχύζεσαι.. Ο τύπος είναι τρελός το ξέρεις. Μην το σκέφτεσαι άλλο.»

Καλά τα πήγες ως ρεπόρτερ. Στο τέλος όμως θες να γίνεις και λίγο ψυχολόγος –τρομάρα σου – γι αυτό συνεχίζεις με την ματιά του έμπειρου: «Την άλλη φορά φρόντισε να του πεις αυτό ή εκείνο ή το άλλο. Και μην τσιμπήσεις όταν εκείνος κάνει αυτό, εκείνο ή το άλλο. Να μετράς από μέσα σου μέχρι το δέκα πριν απαντήσεις» κλπ.κλπ.

Πώς σου φάνηκε η βοήθεια; Το έλυσε το θεματάκι του ο φίλος;

Δεν είναι κακές οι ερωτήσεις πληροφορίας αλλά μπορείς να έχεις καλύτερες επιλογές και πιο δυναμικά αποτελέσματα.

Μπορεί ας πούμε να ρωτήσεις: «Τι είναι αυτό που σε έκανε θηρίο; Σου θυμίζει κάτι; Τι περίμενες να συμβεί; Τι κατάλαβες ότι έγινε; Πώς βγάζεις αυτό το συμπέρασμα; Τι σκέπτεσαι να κάνεις την επόμενη φορά; Υπάρχει κάτι που σε προβληματίζει; Τι σου χρειάζεται για να ξεκολλήσεις;»

Μμμ τι λες; Είδες λίγο την κατάσταση να μετατοπίζεται από το πρόβλημα στη λύση; Δοκίμασε το εργαλείο των ανοιχτών ερωτήσεων και θα με θυμηθείς.

Θα δεις ότι ίσως να μην είναι στα αλήθεια απαραίτητο να εστιάσεις σ ένα δίλλημα για να το λύσεις. Ούτε να μαζέψεις ένα σωρό πληροφορίες που στο τέλος δεν θα ‘χεις τι να τις κάνεις. Δεν είσαι η Google.

Αντί να ρωτάς ποιανού είναι το λάθος, ρώτησε ποια είναι η λύση. Αντί να συγκεντρώνεις πληροφορίες για ν αποδείξεις κάτι, αναζήτησε στοιχεία για να φτάσεις στην αλήθεια.

Αλλάζοντας τις ερωτήσεις από τις πληροφορίες προς την πραγματική κατανόηση συνηθίζεις να κοιτάς προς το μέλλον, προς την αλλαγή.

Επικοινωνείς πιο βαθιά με φίλους, συναδέλφους και κυρίως τους αγαπημένους σου. Συνδέεσαι με τη ζωή και τα δεδομένα της. Μην ξεχνάς! Η ποιότητα του ερωτήματος καθορίζει την ποιότητα της απάντησης.

Ξεκίνα από σήμερα και δοκίμασε για ένα ολόκληρο 24ωρο να κάνεις μόνο ανοιχτές ερωτήσεις. Θα εκπλαγείς στο τέλος από την κατανόηση που θα έχεις εισπράξει.

Πώς θα ξέρεις ότι τα κατάφερες; Μερικές φορές η ένδειξη είναι η αντίδραση του άλλου. Αν ανοίξει διάπλατα τα μάτια και πει «Αχά! Αυτή είναι μια πολύ καλή ερώτηση» πας καλά.

Αλλά κι αν σου πει «σε μισώ για αυτό που με ρώτησες» τα πας ακόμη καλύτερα.