Ο Κωνσταντίνος Σάθας υποστηρίζει (1877): Οι «Στρατιώται» απελευθέρωσαν την Ελλάδα το 1821

Απόσπασμα επιστολής του Κωνσταντίνου Σάθα προς τους Τιμολέοντα Φιλήμονα και Μάρκο Ρενιέρη, που έστειλε από τη Βενετία το 1877, «δυσαρεστημένος επειδή το νεοελληνικό κράτος δεν χρηματοδοτούσε τις έρευνες του για τους stradioti.

»Ιδιαιτέρως ψέγει τον πολιτικό Αντώνιο Ζυγομαλά, που τον βασάνιζε τόσο ώστε, αν διέθετε τα χρήματα θα τύπωνε μόνος του τους υπόλοιπους τόμους… για να απαλλαγεί από κάτι που ο πολιτευτής αντιλαμβάνεται ως ατομικόν ρουσφέτι εκβιαζόμενον τή επεμβάσει ισχυρών».

Ο Α. Ζυγομαλάς (1854-1930) ήταν Γραμματέας της Πρεσβείας στην Κωνσταντινούπολη, αργότερα μετείχε στη κυβέρνηση Θ. Δηλιγιάννη αναλαμβάνοντας το υπουργείο των Εκκλησιαστικών και Δημ. Εκπαιδεύσεως, ενώ διετέλεσε και σύμβουλος της αρχαιολογικής εταιρείας.

Το 1902 ανέλαβε υπουργός της Δικαιοσύνης.

Γράφει ο Κ. Ν. Σάθας:

«Οι Στρατιώται ούτοι εισίν οι ημέτεροι αρματολοί, προς ους πολλά οφείλει το έθνος.

»Υπηρετούντες εν Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία δεν έπαυσαν εξεγείροντες την κοινήν γνώμην υπερ της Ελλάδος και διοργανίζοντες (sic) επαναστάσεις, μια των οποίων, η τελευταία, επιτυχούσα εμάς εδώρησε την πολιτικήν ανεξαρτησίαν.

»Η Φιλική Εταιρεία είναι ειδική των, πολύ παλαιά, ως και ο φοίνιξ.

»Ήσαν όμως και επι το πλείστον Μανιχαίοι, ήτοι ηλιολάτραι Έλληνες, τα δε δημοσιευόμενα ποιήματά των, είναι καθαρώς εθνικά και αντιχριστιανικά.

»Εις αυτούς και μόνους οφείλεται η Αναγέννησις (…)

»Αλλ’ αυτοί οι δυστυχείς Στρατιώται, οι έως τοσούτους αιώνας παραδεδομένοι τη λήθη, κινδυνεύουσι και τώρα».

Πηγή: Ντίνος Κονόμος (1918-1990). Ανέκδοτα γράμματα του Κωνσταντίνου Σάθα.

Ποιοι ήταν οι Στρατιώτες

Ως Στρατιότι (ιταλικά: Stratioti) ονομάστηκαν ένοπλα και έφιππα μισθοφορικά σώματα προερχόμενα από ελληνικές χώρες, τα οποία παρείχαν σχετικές υπηρεσίες σε διάφορα βασίλεια της Ευρώπης από τον 15ο έως τον 17ο αιώνα.

Ο ιταλικός όρος stradioti είτε είναι δάνειος από την ελληνική λέξη στρατιώται, ή προέρχεται από την ιταλική λέξη strada («δρόμος»), που σημαίνει «οδοιπόρος».

Ανάμεσα στους αρχηγούς τους υπήρχαν μέλη παλαιών ευγενών βυζαντινών οικογενειών, όπως για παράδειγμα της δυναστείας των Παλαιολόγων και των Κομνηνών.

Αναφέρονται σχετικά τα ένοπλα σώματα των: Κροκόδειλου Κλαδά, Θεόδωρου Μπούα, Δημήτριου Παλαιολόγου, Πέτρου Ράλλη στην Πελοπόννησο και του Πέτρου Μπούα στην Αργολίδα.

Οι stratioti μετακινούνταν και υπηρετούσαν υπό τις εντολές και διαταγές κάποιου κράτους, το οποίο μπορούσε να πληρώσει τις υπηρεσίες τους.

Μαζί με τους πολεμιστές μετακινούνταν και οι οικογένειές τους.

Στη Μεγάλη Βρετανία

Έλληνες μισθοφόροι μέσω της Ιταλίας έφτασαν έως και τη Βρετανία.

Επί Ερρίκου Η’ συμμετείχαν σε επιχειρήσεις κατά της Σκωτίας και της Γαλλίας.

Αυτή είναι και η πρώτη μαζική εμφάνιση Ελλήνων στα Βρετανικά νησιά.

Περιώνυμος έγινε ο Θωμάς ο Αργείτης ως «καπετάνιος» περίπου 550 Ελλήνων σε Αγγλικό εκστρατευτικό σώμα που είχε διαβεί τη Μάγχη και είχε οχυρωθεί σε Γαλλικό έδαφος.

Το 1546, ενώ το οχυρό του αγγλικού σώματος στη Βουλώνη πολιορκείτο από υπέρτερο αριθμό Γάλλων, ο Θωμάς τόνωσε το ηθικό των πολεμιστών του με τον ακόλουθο λόγο που κατέγραψε ο επί τόπου ευρισκόμενος Έλληνας από την Κέρκυρα Ανδρόνικος Νούκιος:

«Άνδρες συστρατιώται, ημείς μεν ως οράτε, εν εσχάτοις της οικουμένης τανύν οικούμεν μέρεσι. … Διό, προς τους πολεμούντες ημάς γενναίως αντιπαραταξόμεθα, … Έλλήνων γαρ εσμέν παίδες, και βαρβάρων σμήνος ου πτοούμεθα. … ανδρείως και συντεταγμένως τοις εχθροίς επιβάλωμεν, … και την πάλαι θρυλλουμένην Ελλήνων ανδρίαν, έργοις αυτοίς, φανεράν ποιήσωμεν».

Τακτική και εξοπλισμός

Οι Stratioti ήταν πρωτοπόροι στις τακτικές του ιππικού της εποχής τους.

Στις αρχές του 16ου αιώνα το βαρύ ιππικό των ευρωπαϊκών στρατών αναδιοργανώθηκε χρησιμοποιώντας ως πρότυπο τους Έλληνες stratioti του Βενετικού στρατού, τους Ούγγρους Ουσάρους και γερμανικές μονάδες ιππικού.

Η τακτική τους διακρινόταν για τις διαδοχικές επιθέσεις και υποχωρήσεις, τις ενέδρες και τον ανορθόδοξο πόλεμο, θυμίζοντας το ελαφρύ οθωμανικό ιππικό των Σπαχήδων. Είχαν αξιοσημείωτες επιτυχίες κατά του γαλλικού βαρέος ιππικού στους Ιταλικούς Πολέμους.

Οι stratioti φημίζονταν ως ικανοί ιππείς και διακρίνονταν για τις διάφορες τακτικές τους.

Ορισμένες από τις τακτικές αυτές υιοθετήθηκαν από τις δυτικές χώρες και σε αυτές βασίστηκε η οργάνωση του ελαφρού ιππικού.

Έφεραν ελαφρύ οπλισμό από δόρυ, σπαθί και μαχαίρι, χωρίς πανοπλία.

Ως μισθοφόροι πληρώνονταν όσο ήταν αναγκαίες οι στρατιωτικές τους υπηρεσίες.

Διαβάστε περισσότερα…