Πλάτων: Ο Μεγάλος Κατακλυσμός έγινε περίπου το 9.500 π.Χ. – Συμφωνεί και η σύγχρονη επιστήμη

Στον «Τίμαιο», ένα από τα τελευταία έργα του Πλάτωνα, που άσκησε τεράστια επίδραση κατά τον Μεσαίωνα και μέχρι τους Νεότερους Χρόνους, εκτίθεται η πλατωνική κοσμολογία, η δημιουργία δηλαδή του κόσμου, του ανθρώπου και των άλλων ζωντανών οργανισμών από τον δημιουργό, τον θείο «τεχνίτη».

Στον σύντομο διάλογο που υπάρχει στην αρχή τον έργου λαμβάνουν μέρος εκτός του Σωκράτη ο (άγνωστος από άλλες πηγές) Τίμαιος από τους Λοκρούς της Κάτω Ιταλίας, ο οποίος εκθέτει αργότερα στον λόγο τον την κοσμολογική θεωρία, ο συντηρητικός Αθηναίος πολιτικός Κριτίας και ο γνωστός από την εκστρατεία των Αθηναίων στη Σικελία στρατηγός των Συρακοσίων Ερμοκράτης.

Πριν από τον λόγο του Τίμαιου, ο Κριτίας αφηγείται τον περίφημο μύθο της Ατλαντίδας, όπως -υποτίθεται- τον είχε ακούσει ο Σόλων από Αιγύπτιους ιερείς, οι οποίοι πάλι τον γνώριζαν, επειδή ήταν καταγραμμένος στις ιερές γραφές τους.

Πρόκειται για τον ίδιο μύθο που ο Πλάτων αφηγείται εκτενέστερα στον «Κριτία».

Τα εξιστορούμενα συμβάντα εκτυλίσσονται 9.000 χρόνια πριν από την εποχή του Σόλωνα, όταν μια άλλη, αρχέγονη Αθήνα, απέκρουσε την επίθεση του πανίσχυρου νησιού του Ατλαντικού, της Ατλαντίδας.

Αν λάβει κανείς υπόψη του ότι το αρχέγονο αυτό κράτος της Αθήνας έμοιαζε εμφανώς με την Αθήνα των Περσικών πολέμων και διέφερε εντελώς από τη σύγχρονη τον Πλάτωνα ναυτική Αθήνα, αντιλαμβάνεται εύκολα το πολιτικό περιεχόμενο του μύθου.

Στο απόσπασμα που ακολουθεί, ο Αιγύπτιος ιερέας, αφού έχει αφηγηθεί τα σχετικά με την αρχέγονη Αθήνα, περιγράφει την Ατλαντίδα, τη σύγκρουση των δύο δυνάμεων και την ολοκληρωτική εξαφάνισή τους.

(24) «… Τα έργα της πόλης σας ήταν πολλά και μεγάλα· τα έχουμε γραμμένα εδώ και τα θαυμάζουμε.

(e) »Όμως ένα τα ξεπερνά όλα και σε μεγαλείο και σε αρετή.

»Τα κείμενά μας λένε πως η πόλη σας καταπόνεσε κάποτε μια δύναμη που όρμησε με αλαζονεία καταπάνω της Ευρώπης ολόκληρης και συνάμα ολόκληρης της Ασίας· ξεκινούσε απ᾽ έξω, από το Ατλαντικό πέλαγος, γιατί τότε ταξιδευότανε εκείνο το πέλαγος.

»Είχε ένα νησί εμπρός α­πό το στόμιό του, αυτό που ονομάζεται, καθώς λέτε, Στήλες του Ηρακλή.

»Και το νησί ήταν μεγαλύτερο από την Ασία και τη Λιβύη μαζί.

»Και οι ταξιδιώτες μπορούσαν να περάσουν από αυτό το νησί στα άλλα νησιά και από τα νησιά σ᾽ ολόκληρη την ήπειρο, [25] στην αντίπερα όχθη αυτής της πραγματικής θάλασσας.

»Και μέσα στο στόμιο που λέγαμε μοιάζει να είναι ένα λιμάνι με στενή είσοδο· όμως έξω από το άλλο μέρος είναι πραγματικό πέλαγος και τη στεριά που το περιστοιχίζει θα τη λέγαμε πολύ σωστά και με την κυριολεξία ήπειρο.

»Λοιπόν σ᾽ αυτό το νησί, την Ατλαντίδα, βασιλιάδες είχαν δημιουργήσει μια μεγάλη και θαυμαστή δύναμη, που κυριαρχούσε πάνω σ᾽ ολόκληρο το νησί και πολλά άλλα νησιά και μέρη της ηπείρου.

»Κι ακόμη κρατούσε τη Λιβύη ώς την Αίγυπτο, (b) και την Ευρώπη ώς την Τυρρηνία.

»Κι αυτή η δύναμη, αφού συγκεντρώθηκε σύσσωμη, επεχείρησε να υποδουλώσει με μια ορμή όλα τα μέρη σας και τα δικά μας και όσα βρίσκονται μέσα στο στόμιο.

»Τότε, Σόλων, φανερώθηκε σε όλους τους ανθρώπους η δύναμη της πόλης σας με την αρετή και τη ρώμη της.

»Γιατί ξεπέρασε όλες τις άλλες σε ψυχική αντοχή και σε πολεμική τέχνη.

(c) »Στην αρχή επικεφαλής των Ελλήνων, κι έπειτα, όταν οι άλλοι την εγκατέλειψαν, αναγκασμένη να πολεμήσει μόνη, αφού άγγιξε τον έσχατο κίνδυνο, νίκησε τους εισβολείς, έστησε τρόπαιο, και δεν άφησε να υποδουλωθούν αυτοί που ποτέ δεν είχαν γίνει δούλοι.

»Κι εμάς τους άλλους, όσοι κατοικούμε δώθε από τις Ηράκλειες Στήλες, γενναιόδωρα όλους μας ελευθέρωσε.

»Όμως αργότερα ήρθαν τρομεροί σεισμοί και κατακλυσμοί και μέσα σε μια μέρα και μια νύχτα φρίκης, (d) ολόκληρος ο στρατός σας βούλιαξε μονομιάς μέσα στη γη και το νησί η Ατλαντίδα βούλιαξε στη θάλασσα και αφανίστηκε.

»Γι᾽ αυτό και σήμερα ακόμη το πέλαγος σ᾽ εκείνα τα μέρη είναι δυσκολοταξίδευτο και ανεξερεύνητο· το εμπόδιο είναι η ρηχή λάσπη που άφησε το νησί καθώς καταποντιζότανε…»

Πηγή, Πλάτων «Τίμαιος», απόδοση Γιώργος Σεφέρης

Η τελευταία εποχή [των] παγετώνων ή τελευταία παγετωνική περίοδος (αγγλ. Last Glacial Period / LGP, last ice age), κοινώς γνωστή και απλώς ως «εποχή των παγετώνων» είναι το χρονικό διάστημα στην ιστορία της Γης που άρχισε πριν από 115.000 έτη περίπου και έληξε πριν από 11.600 έτη περίπου.

Τα 11.500 χρόνια πριν «συμπίπτουν» περίπου χρονικά με τον κατακλυσμό που «έπνιξε» την Ατλαντίδα.

Το τέλος της εποχής συνοδεύθηκε από μια σύντομη «ουρά» προσωρινής ψυχράνσεως του κλίματος, τη λεγόμενη «Νεότερη Δρυάδα», που άρχισε πριν από 12.800 έτη περίπου και έληξε πριν από 11.550 έτη, σηματοδοτώντας την έναρξη της Ολόκαινης γεωλογικής υποπεριόδου ή εποχής, η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Σύμφωνα με τα υπάρχοντα δεδομένα, η οριστική υποχώρηση των πάγων άρχισε πριν από περίπου 19.000 έτη και επιταχύνθηκε πριν από περίπου 15.000 έτη.

Το τέλος της Πλειστόκαινης και η έναρξη της Ολόκαινης εποχής σηματοδοτείται από μια απότομη επιπλέον θέρμανση του κλίματος πριν από 11.550 έτη (δηλαδή το 9.500 π.Χ. περίπου), η οποία είχε ως αποτέλεσμα την ταχεία τήξη των όποιων παγοκαλυμμάτων είχαν απομείνει στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη.

Από την τελευταία εποχή των παγετώνων, η στάθμη της θάλασσας έχει αυξηθεί περισσότερο από 125 μέτρα, με ρυθμούς που κυμαίνονται από λιγότερο από 1 χιλιοστό το έτος έως 40+ χιλιοστά το έτος, ως αποτέλεσμα της τήξης των φύλλων του πάγου πάνω από τον Καναδά και την Ευρασία.

Η ταχεία τήξη των φύλλων πάγου οδήγησε στους λεγόμενους «παλμούς νερού που λιώνει» (αγγλ. meltwater pulses), οι οποίοι είναι περίοδοι κατά τους οποίους η στάθμη της θάλασσας αυξήθηκε γρήγορα.

Ο ρυθμός αύξησης άρχισε να επιβραδύνεται περίπου 8.200 χρόνια πριν, ενώ ήταν σχεδόν σταθερή τα τελευταία 2.500 χρόνια, μέχρι την πρόσφατη ανοδική τάση που ξεκίνησε στα τέλη του 19ου ή στις αρχές του 20ου αιώνα.

Με πράσινο προς κίτρινο χρώμα απεικονίζεται η προκατακλυσμιαία στεριά.

Αυτή η ταχεία τήξη του τέλους της εποχής των παγετώνων είναι πλέον κοινά αποδεκτό ότι προκάλεσε την άνοδο των υδάτων που η ανθρωπότητα θυμάται ως τον μεγάλο κατακλυσμό, που καταγράφεται σ’τις αρχαίες μυθολογίες και συμπίπτει χρονικά με τις αναφορές του Πλάτωνα για κατακλυσμό 9.000 χρόνια πριν την εποχή του. Ο Πλάτων έζησε μεταξύ 427 π.Χ. και 347 π.Χ.

Υπάρχει πάντα το ερώτημα πώς γνώριζε με τόση ακρίβεια ο Πλάτων το πότε έγινε ο κατακλυσμός όταν οι άνθρωποι του 9.500 π.Χ. ήταν σε παλαιολιθική και μεσολιθική περίοδο.