22 Φεβρουαρίου 1821: Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης υψώνει τη σημαία της Επανάστασης

Ήταν σαν σήμερα, 22 Φεβρουαρίου 1821, όταν ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας και Ελευθεροτέκτονας Αλέξανδρος Υψηλάντης πέρασε τον ποταμό Προύθο και ύψωσε τη σημαία της Επανάστασης στις παραδουνάβιες ηγεμονίες και συγκεκριμένα στο Ιάσιο της Μολδοβλαχίας.

Δύο μέρες αργότερα, στις 24 Φεβρουαρίου εξέδωσε επαναστατική προκήρυξη με τον τίτλο “Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος”. Η επιλογή της Μολδαβίας και της Βλαχίας θα πρέπει μάλλον να αναζητηθεί στο γεγονός ότι στις περιοχές αυτές απαγορευόταν η παραμονή του Τουρκικού στρατού, ενώ από το 1709 οι τοπικοί άρχοντες ήταν Έλληνες Φαναριώτες.

Οι τέκτονες που προετοίμασαν την ελευθερία της πατρίδας
(Αναδημοσίευση από το σάιτ της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος, grandlodge.gr, με τίτλο: Οικοδοµώντας την Ελληνική εθνεγερσία)

Μέσα από τα κίνηµα του Διαφωτισµού και της εργαλειακής του έκφανσης, του Ελευθεροτεκτονισµού της εποχής, έρχονται σε επαφή και «µπολιάζονται» µε το κλίµα της Γαλλικής Επανάστασης, µε την προσπάθεια απεξάρτησης του ανθρωπίνου πνεύµατος όχι τόσο από το Θείον και το Υπερβατικό όσο από τις νόρµες που θέτουν οι αυτόκλητοι εκπρόσωποι του Θεού επί της γης. Ξεφεύγουν µε αυτόν τον τρόπο από το στενό συντηρητικό πλαίσιο της άρχουσας (υπό τον Τούρκο) ελληνικής τάξης πραγµάτων. Ο Ρήγας, ο Κοραής, ο Υψηλάντης και οι επίσης τέκτονες διανοούµενοι και έµποροι της «Εταιρείας» αποτελούν την αιχµή του δόρατος της επερχόµενης θύελλας. Και προκαλούν την αντίδραση της καθεστηκυίας ελληνοτουρκικής τάξης πραγµάτων, η οποία δια του Πατριαρχείου («Ρουµ Πατρικανέ») αφορίζει τον ελευθεροτεκτονισµό, φοβούµενη τις φιλελεύθερες ιδέες από τις οποίες εµφορείται, την συνωµοτικότητα του χαρακτήρα του, και το µέγεθος των ανατροπών που µπορεί να επιφέρει, αν τα µέλη του αποφασίσουν να θέσουν σε πράξη αυτά που θεωρητικά πιστεύουν.

Η προετοιµασία, η διοργάνωση και ο σχεδιασµός της Επανάστασης από τους τέκτονες της Εταιρείας των Φιλικών αρχικά, και τον µετέπειτα αρχηγό της, τον µεγάλο τέκτονα Αλέξανδρο Υψηλάντη – για τον οποίον σηµειωτέον το Ελληνικό Έθνος, που θα αναγεννιόταν µέσα από την Οθωµανική Αυτοκρατορία, θα έπρεπε να έχει πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη, προσδοκία που του είχε εµφυσηθεί από την ιδιαιτέρα πατρίδα του, τον Πόντο, στα τραγούδια του οποίου ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος υµνείτο ως «Έλλεν Κωνσταντίνος», Κωνσταντίνος ο Έλληνας – όπως και η έκρηξη της Επανάστασης στη συνέχεια, διέτρησε κάθετα τις όποιες κοινωνικές διαστρωµατώσεις της εποχής, ενεργοποίησε το αρχαιοελληνικό ένστικτο της Ελευθερίας αλλά και τις αρχαιοελληνικές ρίζες του Έθνους (για παράδειγµα τα πολεµικά πλοία των επαναστατηµένων Ελλήνων έφεραν, σχεδόν όλα τους, ονόµατα θεών και ηρώων της Αρχαίας Ελλάδας), και κατέδειξε ότι η ζωϊκή της ορµή εκφράστηκε από τους Έλληνες αγωνιστές, τους οπλαρχηγούς και τους ναυµάχους, τους κλεφταρµατολούς και τους κουρσάρους, µε τους οποίους συµπαρατάχθηκε ο υπόδουλος λαός που ανταποκρίθηκε µαζικά στο κάλεσµα του ξεσηκωµού («Τρέξατε, δεύτε οι των Ελλήνων παίδες, ήλθ΄ ο καιρός της δόξης, τους ευκλεείς προγόνους µας ας µιµηθώµεν», από το ποίηµα «Εις Δόξαν» του Ανδρέα Κάλβου).

Ολόκληρη η Επαναστατική Προκήρυξη του Αλεξάνδρου Υψηλάντη:

Η ώρα ήλθεν, ω Άνδρες Έλληνες! Πρό πολλού οι λαοί της Ευρώπης, πολεμούντες υπέρ των ιδίων Δικαιωμάτων και ελευθερίας αυτών, μας επροσκάλουν εις μίμησιν, αυτοί, καίτοι οπωσούν ελεύθεροι, επροσπάθησαν όλαις δυνάμεσι να αυξήσωσι την ελευθερίαν, και δι’ αυτής πάσαν αυτών την Ευδαιμονίαν.

Οι αδελφοί μας και φίλοι είναι πανταχού έτοιμοι, οι Σέρβοι, οι Σουλιώται, και όλη η Ηπειρος, οπλοφορούντες μας περιμένωσιν· ας ενωθώμεν λοιπόν με Ενθουσιασμόν! η Πατρίς μάς προσκαλεί!

Η Ευρώπη, προσηλώνουσα τους οφθαλμούς της εις ημάς, απορεί διά την ακινησίαν μας, ας αντηχήσωσι λοιπόν όλα τα Όρη τής Ελλάδος από τον Ήχον τής πολεμικής μας Σάλπιγγος, και αι κοιλάδες από την τρομεράν κλαγγήν των Αρμάτων μας.

Η Ευρώπη θέλει θαυμάση τας ανδραγαθίας μας, οι δε τύραννοι ημών τρέμοντες και ωχροί θέλουσι φύγει απ’ έμπροσθέν μας.

Οι φωτισμένοι λαοί της Ευρώπης ενασχολούνται εις την αποκατάστασιν της ιδίας ευδαιμονίας· και πλήρεις ευγνωμοσύνης διά τας προς αυτούς των Προπατόρων μας ευεργεσίας, επιθυμούσι την ελευθερίαν της Ελλάδος.

Ημείς, φαινόμενοι άξιοι της προπατορικής αρετής και του παρόντος αιώνος, είμεθα Εύελπεις, να επιτύχωμεν την υπεράσπισιν αυτών και βοήθειαν· πολλοί εκ τούτων φιλελεύθεροι θέλουσιν έλθη, διά να συναγωνισθώσι με ημάς.

Κινηθήτε, ω φίλοι, και θέλετε ιδή μίαν Κραταιάν δύναμιν να υπερασπισθή τα δίκαιά μας! Θέλετε ιδή και εξ αυτών των εχθρών μας πολλούς, οίτινες, παρακινούμενοι από την δικαίαν μας αιτίαν, να στρέψωσι τα Νώτα προς τον εχθρόν και να ενωθώσι με ημάς· ας παρρησιασθώσι με ειλικρινές φρόνημα, η Πατρίς θέλει τους εγκολπωθή!

Ποίος λοιπόν εμποδίζει τους ανδρικούς σας Βραχίονας; ο άνανδρος εχθρός μας είναι ασθενής και αδύνατος.

Οι στρατηγοί μας έμπειροι και όλοι οι ομογενείς γέμουσιν ενθουσιασμού! ενωθήτε λοιπόν, ω ανδρείοι και μεγαλόψυχοι Έλληνες! ας σχηματισθώσι φάλαγκες εθνικαί, ας εμφανισθώσι Πατριωτικαί λεγεώνες, και θέλετε ιδή τους παλαιούς εκείνους Κολοσσούς του δεσποτισμού να πέσωσιν εξ ιδίων, απέναντι των θριαμβευτικών μας Σημαίων!

Εις την φωνήν της Σάλπιγκός μας όλα τα παράλια του Ιωνίου και Αιγέου πελάγους θέλουσιν αντηχήση· τα Ελληνικά πλοία, τα οποία εν καιρώ ειρήνης ήξεραν να εμπορεύωνται, και να πολεμώσι, θέλουσι σπείρη εις όλους τους λιμένας του τυράννου με το πυρ και την μάχαιραν, την φρίκην και τον θάνατον…

Ποία ελληνική ψυχή θέλει αδιαφορήση εις την πρόσκλησιν της Πατρίδος; Εις την Ρώμην ένας του Καίσαρος φίλος σείων την αιματομένην χλαμύδα του τυράννου εγείρει τον λαόν. Tι θέλετε κάμη Σεις ω Έλληνες, προς τους οποίους η Πατρίς γυμνή δεικνύει μεν τας πληγάς της και με διακεκομμένην φωνήν επικαλείται την βοήθειαν των τέκνων της; Η θεία πρόνοια, ω φίλοι Συμπατριώται, ευσπλαγχνισθείσα πλέον τας δυστυχίας μας ηυδόκησεν ούτω τα πράγματα, ώστε με μικρόν κόπον θέλομεν απολαύση με την ελευθερίαν πάσαν ευδαιμονίαν. Αν λοιπόν από αξιόμεμπον αβελτηρίαν αδιαφορήσωμεν, ο τύραννος γενόμενος αγριώτερος θέλει πολλαπλασιάση τα δεινά μας, και θέλομεν καταντήση διά παντός το δυστυχέστερον πάντων των εθνών.

Στρέψατε τους οφθαλμούς σας, ω Συμπατριώται, και ίδετε την ελεεινήν μας κατάστασιν! ίδετε εδώ τους Ναούς καταπατημένους! εκεί τα τέκνα μας αρπαζόμενα διά χρήσιν αναιδεστάτην της αναιδούς φιληδονίας των βαρβάρων τυράννων μας! τους οίκους μας γεγυμνωμένους, τον αγρούς μας λεηλατισμένους και ημάς αυτούς ελεεινά ανδράποδα!

Είναι καιρός να αποτινάξωμεν τον αφόρητον τούτον Ζυγόν, να ελευθερώσωμεν την Πατρίδα, να κρημνίσωμεν από τα νέφη την ημισέληνον να υψώσωμεν το σημείον, δι’ ου πάντοτε νικώμεν! λέγω τον Σταυρόν, και ούτω να εκδικήσωμεν την Πατρίδα, και την Ορθόδοξον ημών Πίστιν από την ασεβή των ασε-βών Καταφρόνησιν.

Μεταξύ ημών ευγενέστερος είναι, όστις ανδρειοτέρως υπερασπισθή τα δίκαια της Πατρίδος, και ωφελιμοτέρως την δουλεύση. Το έθνος συναθροιζόμενον θέλει εκλέξη τους Δημογέροντάς του, και εις την ύψιστον ταύτην Βουλήν θέλουσιν υπείκει όλαι μας αι πράξεις…

Ας κινηθώμεν λοιπόν μέ εν κοινόν φρόνιμα, oι πλούσιοι ας καταβάλωσιν μέρος της ιδίας περιουσίας, oι ιερoί ποιμένες ας εμψυχώσωσι τον λαόν με το ίδιόν των παράδειγμα, και oι πεπαιδευμένοι ας συμβουλεύσωσιν τα ωφέλιμα.

Oι δε εν ξέναις αυλαίς υπουργούντες στρατιωτικοί και πολιτικοί ομογενείς, αποδίδοντες τας ευχαριστίας εις ην έκαστος υπουργεί δύναμιν, ας ορμήσωσιν όλοι εις το ανοιγόμενον ήδη μέγα και λαμπρόν στάδιον, και ας συνεισφέρωσιν εις την πατρίδα τον χρεωστούμενον φόρον, και ως γενναίoι ας ενοπλισθώμεν όλοι άνευ αναβολής καιρού με το ακαταμάχητον όπλον της ανδρείας και υπό-σχομαι εντός ολίγου την νίκην και μετ’ αυτήν παν αγαθόν.

Πoίoι μισθωτοί και χαύνοι δούλοι τολμούν να αντιπαραταχθώσιν απέναντι λαού, πολεμούντος υπέρ της ιδίας ανεξαρτησίας; Μάρτυρες oι Ηρωικοί αγώνες των προπατόρων μας· Μάρτυς η lσπανία, ήτις πρώτη και μόνη κατετρόπωσε τας αηττήτους φάλα-γκας ενός τυράννου.

Με την Ένωσιν, ω Συμπολίται, με το προς την ιεράν Θρησκείαν Σέβας, με την προς τους Νόμους και τους Στρατηγούς υποταγήν, με την ευτολμίαν και σταθηρότητα, η νίκη μας είναι βεβαία και αναπόφευ-κτος, αυτή θέλει στεφανώση μέ δάφνας αειθαλείς τους Ηρωικούς αγώνας μας, αυτή με χαρακτήρας ανεξαλείπτους θέλει χαράξη τα ονόματα ημών εις τον ναόν της αθανασίας, διά το παράδειγμα των επερχομένων γενεών.

Η Πατρίς θέλει ανταμείψη τα ευπειθή και γνήσιά της τέκνα με τα βραβεία της δόξης και τιμής· τα δε απειθή και κωφεύοντα εις την τωρινήν της πρόσκλησιν, θέλει αποκηρύξη ως νόθα και Ασιανά σπέρματα, και θέλει παραδώση τα ονόματά των, ως άλλων προδότων, εις τον αναθεματισμόν και κατάραν των μεταγενεστέρων.

Ας καλέσωμεν λοιπόν εκ νέου, ω Ανδρείοι και μεγαλόψυχοι Έλληνες, την ελευθερίαν εις την κλασικήν γην της Ελλάδος! Ας συγκροτήσωμεν μάχην μεταξύ του Μαραθώνος και των Θερμοπυλών! Ας πολεμήσωμεν εις τους τάφους των Πατέρων μας, οι οποίοι, διά να μάς αφήσωσιν ελευθέρους, επολέμησαν και απέθανον εκεί!

Το αίμα των τυράννων είναι δεκτόν εις την σκιάν τον Επαμεινώνδου Θηβαίου, και του Αθηναίου Θρασυβούλου, οίτινες κατετρόπωσαν τους τριάκοντα τυράννους, εις εκείνας του Αρμοδίου και Αριστογείτωνος, οι οποίοι συνέτριψαν τον Πεισιστρατικόν ζυγόν, εις εκείνην του Τιμολέοντος, όστις απεκατέστησε την ελευθερίαν εις την Κόρινθον και τας Συρακούσας, μάλιστα εις εκείνας τον Μιλτιάδου και Θεμιστοκλέους, του Λεωνίδου και των τριακοσίων, οίτινες κατέκοψαν τοσάκις τους αναριθμήτους στρατούς των βαρβάρων Περσών, των οποίων τους βαρβαροτέρους και ανανδροτέρους απογόνους πρόκειται εις ημάς σήμερον, με πολλά μικρόν κόπον, να εξαφανίσωμεν εξ ολοκλήρου.

Εις τα όπλα λοιπόν φίλοι η Πατρίς Μάς Προσκαλεί!

Αλέξανδρος Υψηλάντης
Την 24ην Φεβρουαρίου 1821, Εις το γενικόν στρατόπεδον του Ιασίου