Για τον λαό και την πατρίδα: Τέκτονες σοσιαλπατριώτες του ελληνικού σοσιαλιστικού κινήματος

Ο Μιχάλης Δημητρίου στο βιβλίο του επισημαίνει ότι σε πολλές περιοχές της Ελλάδας γνώρισαν έξαρση οι αναρχικές ιδέες την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα.

Οι βασικές τάσεις ήσαν τέσσερις: αναρχοσυνδικαλισμός, αγροτικός αναρχισμός, χριστιανοαναρχισμός και η ατομική τρομοκρατία.

Σε άλλο σημείο επισημαίνει ότι στην περίοδο 1893-95 υπήρχαν δέκα περίπου σοσιαλιστικές, αναρχικές και ουτοπιστικές τάσεις και επισημαίνει δύο που μας ενδιαφέρουν ιδιαίτερα:

Οι σοσιαλπατριώτες που ζητούν την εξέγερση των υπόδουλων Ελλήνων, τους οποίους καταπιέζει και εκμεταλλεύεται ο Τούρκος δυνάστης.

Εκδίδουν την επίσης βραχύβια εφημερίδα «Νέος Σοσιαλισμός» στην οποία στεγάζονται και αναρχίζοντες όπως ο Σπύρος Νάγος.

Οι θεοσοφιστές και ουτοπιστές οπαδοί του Δρακούλη, που όταν αποχωρήσουν από το Σύλλογο θα εκδόσουν μαζί με άλλους αντιηγετικούς αναρχίζοντες την εφημερίδα «Σοσιαλιστικός Σύλλογος».

Στο βιβλίο υπάρχει μια δεκάδα αναφορών και στο βουλευτή και δικηγόρο Ρόκκο Χοϊδά θεωρούμενο ως αναρχοσοσιαλιστή και υποστηρικτή και με τις δύο ιδιότητές του, των διαφόρων διωκόμενων αναρχικών της εποχής.

Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη έμφαση σε αυτά τα τρία ονόματα. Και οι τρεις ήσαν τέκτονες και μάλιστα προς τιμήν του Σπύρου Νάγου λειτουργεί από το 1949 και η ομώνυμη Στοά.

Έρευνα στις ελάχιστες διασωζόμενες πηγές μελών του Τάγματος εκείνης της περιόδου ενδεχομένως να εντοπίσει και άλλα ονόματα τεκτόνων αναρχικών ή σοσιαλιστών.

Δυστυχώς τα περισσότερα αρχεία έχουν καταστραφεί στις διάφορες περιπέτειες της χώρας και του τάγματος και ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο Πλάτων Δρακούλης γεννήθηκε το 1858 και μετέστη στην Αιώνια Ανατολή το 1932.

Μυήθηκε στη στοά Πυθαγόρας στις 10.12.1883.

Ήταν συχνός ομιλητής στη Στοά και δημοσιεύτηκαν και μεταφράσεις του τεκτονικών κειμένων στο περιοδικό Πυθαγόρας, το οποίο ίδρυσε η Στοά, στον τόμο του 1884.

Μετέφρασε στα ελληνικά βιβλία του Κροπότκιν και το 1885 εξέδωσε την εφημερίδα Άρδην (Μηνιαίον φύλλον των ανθρωπίνων συμφερόντων).

Ηγήθηκε του αναρχοσυνδικαλισμού και είναι γνωστός και από τις υγιεινιστικές του θεωρίες.

Είχε στενή σχέση με τη «Σοσιαλιστική Αναρχική Επαναστατική Προπαγάνδα» που λειτουργούσε στο Λονδίνο.

Στην Αγγλία πέρασε πολλά χρόνια της ζωής του ως καθηγητής ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Ο Σπύρος Νάγος γεννήθηκε στις 13.8.1869 και μετέστη στην Αιώνια Ανατολή στις 4.9.1933.

Εκτός από το περιοδικό που αναφέρθηκε παραπάνω συνεργάστηκε και με τον Δρακούλη στο Άρδην.

Όταν ο Δρακούλης αναχώρησε στην Αγγλία, ο Νάγος εγκατέλειψε το συνδικαλισμό.

Το 1904 μυήθηκε στην τότε Στοά Μαραθών.

Το 1905, αν και ήταν νέος ακόμα τέκτονας, ηγήθηκε κίνησης αδελφών που αποχώρησαν από τη Στοά Μαραθών γιατί διαφωνούσαν στην εκτίμηση των εθνικών θεμάτων.

Οι αποχωρήσαντες ίδρυσαν τη Στοά Προμηθεύς και ο Νάγος ήταν ο πρώτος Σεβάσμιος.

Ο Νάγος διατέλεσε μέλος του Συμβουλίου της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος και τακτικό μέλος του Υπάτου Συμβουλίου του 33ο.

Ο Ρόκκος Χοϊδάς γεννήθηκε το 1830 και μετέστη στην Αιώνια Ανατολή το 1890.

Το 1881 ήταν πρόεδρος του παραρτήματος Πατρών του τεκτονογενούς σωματείου «Ρήγας Φεραίος» και όταν ιδρύθηκε η Στοά Πυθαγόρας φέρεται ότι αποτέλεσε μέλος της.

Εικάζεται ότι θα πρέπει να είχε μυηθεί στη Στοά Αρχιμήδης η οποία λειτουργούσε στην Πάτρα.

Ο Χοϊδάς ήταν οπαδός των θεωριών του Σαιν Σιμόν, σαινσιμονιστής όπως αποκαλούνταν.

Ένας περίφημος φιλόσοφος και λογοτέχνης είναι ο τέκτονας Νίκος Καρβούνης οποίος γεννήθηκε στην Ιθάκη το 1880 και μετέστη στην Αιώνια Ανατολή το 1947.

Ο Καρβούνης συνδέθηκε στενά με τη Θεοσοφική Εταιρεία Ελλάδος και τη Μεγάλη Ανατολή της Ελλάδος (όπως ονομαζόταν πριν τον Πόλεμο η Μεγάλη Στοά).

Σημαντικός γενικά συγγραφέας δημοσίευσε και ανακοίνωσε πολλά σημαντικά κείμενα σχετικά με τη Θεοσοφία και τον Τεκτονισμό.

Διετέλεσε μέλος της εκδοτικής ομάδας του επίσημου τεκτονικού περιοδικού και το 1931 ήταν μέλος του Συμβουλίου της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος.

Μετά την έναρξη του Πολέμου έλαβε μέρος στην Αντίσταση στις γραμμές του ΕΑΜ έγραψε μάλιστα και το γνωστό εμβατήριο «Βροντάει ο Όλυμπος».

Στα χρόνια του Πολέμου και μετά τη λήξη του είχε διαρρήξει όλους τους δεσμούς του με τον Τεκτονισμό και τη Θεοσοφία.

Παραθέτω ένα χαρακτηριστικό ελευθεροτεκτονικό κείμενο:

«Ουδέποτε και δια να σώσω την ζωή μου δεν θα συνθηκολογήσω και ουδέποτε θα υποταχθώ εις οιονδήποτε δεσποτισμό υλικό, όστις υφαρπάζει και καταχράται την κυβερνητική δύναμιν δια να καταθλίβει και υποδουλώνει τους ανθρώπους… ουδέ θα υποταχθώ ποτέ εις οιονδήποτε διανοητικό δεσποτισμό όστις δεσμεύει τας συνειδήσεις, προσδένει την ελευθέρα σκέψη και θεωρεί ως μυσαρό έγκλημα τας ευσυνειδήτους πίστεις και τους ειλικρινείς και τίμιους δισταγμούς».

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο πατώντας εδώ

Στην κεντρική εικόνα, οι Ελευθεροτέκτονες υψώνουν τα λάβαρά τους στα οδοφράγματα της Παρισινής Κομμούνας (1871). Τέσσερις χιλιάδες Ελευθεροτέκτονες πολέμησαν στο πλευρό των πατριωτών σοσιαλιστών και των κομμουνάριων. Εκατοντάδες σκοτώθηκαν και οι υπόλοιποι γνώρισαν διώξεις και εξορίες.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε πατώντας εδώ την ιστοσελίδα της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος