Α. Χαλαζωνίτης: «Στόχος μας δεν είναι το κέρδος, αλλά η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού»

Μέσα σε ομολογουμένως πολύ δύσκολες συνθήκες, από το βαρύ αποτύπωμα που άφησαν τα μνημόνια στα δημόσια νοσοκομεία, επιστήμονες και νοσηλευτικό προσωπικό δίνουν την δική τους μάχη καθημερινά.

Αυτή την φορά θα μιλήσουμε για το Πανεπιστημιακό νοσοκομείο Αλεξάνδρα όπου γίνεται εξαιρετική δουλειά σε πολλά επίπεδα.

Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι διαθέτει ένα από τα πιο εξελιγμένα μηχανήματα μαστογραφίας που θα το ζήλευαν πολλά νοσοκομεία και ότι γίνεται εξαιρετική ερευνητική δουλειά.

«Με τη μέθοδο (η οποία λέγεται Contrast Enhanced Spectral Μammography) επιτυγχάνεται έγκαιρη διάγνωση καρκίνου του μαστού (εξαιρετικά μικρές βλάβες), ανάδειξη πολυεστικών ή πολυκεντρικών καρκίνων του μαστού (με όφελος ένα μόνο χειρουργείο αντί διαδοχικών και λιγότερη «ταλαιπωρία» για τη γυναίκα, διερεύνηση ύποπτων ευρημάτων, τροποποίηση σχεδιασμού χειρουργικής επέμβασης (μαστεκτομή, ογκεκτομή, λεμφαδενικός καθαρισμός κ.λ.π.), ελάττωση αριθμού μαγνητικών μαστογραφιών (που είναι εξαιρετικά ακριβή μέθοδος), επίσης η αποφυγή άσκοπων βιοψιών του μαστού και τέλος αποφυγή άσκοπων χειρουργείων» μας εξηγεί ο Αθανάσιος Χαλαζωνίτης, Συντονιστής Διευθυντής Ακτινολογικού Εργαστηρίου Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Αλεξάνδρα» και μέλος Δ.Σ. Ελληνικής Ακτινολογικής Εταιρείας του τμήματος στο νοσοκομείο Αλεξάνδρα.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι στο Νοσοκομείο Αλεξάνδρα εξελίχθηκε και το προτεινόμενο πρωτόκολλο εξέτασης από την κατασκευάστρια εταιρεία του μηχανήματός και ότι σε πολλά μέρη της Ευρώπης χρησιμοποιείται το δικό μας Ελληνικό πρωτόκολλο.

Κύριε Χαλαζωνίτη υπηρετείτε την δημόσια υγεία μέσα από ένα Νοσοκομείο του ΕΣΥ στο οποίο λειτουργούν και Πανεπιστημιακές Κλινικές, το “Αλεξάνδρα”. Μετά από τόσα χρόνια κρίσης σε τι κατάσταση βρίσκονται τα Δημόσια Νοσοκομεία;

«Παρά την άποψη του κόσμου, κυρίως του κόσμου ο οποίος δεν κάνει χρήση των Δημόσιων Νοσοκομειακών Υπηρεσιών Υγείας, τολμώ να πω ότι η κατάσταση είναι μεν δύσκολη, ωστόσο διαχειρίσιμη.

»Και αυτό γιατί στα πρώτα χρόνια της κρίσης τα πολλά έργα του ΕΣΠΑ οδήγησαν στην ανανέωση του ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού των Δημόσιων Νοσοκομείων.

»Επίσης τα τελευταία χρόνια γίνονται αρκετές δωρεές από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

»Ακόμη υπάρχει σαφής και μετρήσιμη μείωση των δαπανών για τα αναλώσιμα υλικά και της φαρμακευτικής δαπάνης, ιδίως την τελευταία διετία.

»Ακόμη γίνονται τοποθετήσεις (με συμβάσεις έργου κυρίως παραιατρικού και λοιπού προσωπικού) και έχουν επα-ενεργοποιηθεί τα Συμβούλια Κρίσεων Ιατρών του ΕΣΥ.

»Δυστυχώς όμως, από την άλλη πλευρά, οι προυπολογισμοί λειτουργίας των Νοσοκομείων μειώνονται συνεχώς και κάθε έτος με αποτέλεσμα να υπάρχουν προβλήματα καθημερινότητας, αλλά και περισσότερο σύνθετα προβλήματα, όπως π.χ. η μη υπογραφή ετησίων συμβολαίων συντήρησης ιατρικών μηχανημάτων (ευτυχώς όχι στο Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα»).

»Συνεπώς, κατά την άποψή μου, για την διατήρηση ενός βιώσιμου Εθνικού Συστήματος Υγείας, θα πρέπει να διευρύνουμε τον τρόπο λειτουργίας αυτού».

Γιατί πρέπει να στηριχθεί το Δημόσιο Νοσοκομείο; Πως και που μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά η ιδιωτική υγεία;

«Ως Ιατρός του ΕΣΥ, από το 1997, θεωρώ αναγκαία την ύπαρξη Δημόσιων Νοσοκομείων. Οι λόγοι είναι πολλοί και προφανείς.

»Ενδεικτικά αναφέρω την προάσπιση της Δημόσιας Υγείας, την κάλυψη των αναγκών των ασθενέστερων οικονομικά κοινωνικών στρωμάτων, την παροχή υψηλού επιπέδου εξιδεικευμένης φροντίδας Υγείας στο σύνολο των κατοίκων της χώρας μας, την διάχυση της Ιατρικής γνώσης και εμπειρίας, το εκπαιδευτικό έργο προς τους Ιατρούς και τους λοιπούς επαγγελματίες Υγείας, το ερευνητικό έργο κ.λ.π.

»Αναφορικά με τη δεύτερη ερώτησή σας, η ιδιωτική Υγεία μπορεί να λειτουργήσει εξαιρετικά στον χώρο της Προληπτικής Ιατρικής και στο χώρο των εργαστηριακών εξετάσεων κυρίως, αλλά και στον χώρο της Θεραπευτικής, ή Νοσοκομειακής Ιατρικής δευτερευόντως.

»Σε κάθε περίπτωση όμως, θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα για την άσκηση της Ιατρικής μέσα από κανόνες δεοντολογίας, με τη χρήση διαγνωστικών και θεραπευτικών πρωτοκόλλων, με αυστηρό πλαίσιο ελέγχου ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών και φυσικά με πάταξη της προκλητής ζήτησης των Ιατρικών πράξεων».

Έχετε ένα εκπληκτικό μηχάνημα μαστογραφίας που αποτελεί και την τελευταία λέξη της τεχνολογίας. Αν αυτό βρισκόταν σε μια ιδιωτική κλινική θα ήταν πασίγνωστο. Στο νοσοκομείο Αλεξάνδρα το ξέρουν όσοι έρχονται εκεί για εξετάσεις κι ευτυχώς μπορούν να κάνουν ακριβείς εξετάσεις όλες οι γυναίκες ανεξαρτήτως του αν έχουν χρήματα ή όχι;

«Όπως σας είπα και παραπάνω, είμαι για μια 20ετία Ιατρός του ΕΣΥ. Πιστεύω στο ΕΣΥ, στηρίζω το ΕΣΥ και επιθυμώ την πρόοδό του.

»Όλοι οι εργαζόμενοι στον χώρο αυτό, θα πρέπει να διασφαλίζουμε την ισονομία στην πρόσβαση και τη χρήση των υπηρεσιών Υγείας. Συνεπώς αποτελεί τιμή για τους συνεργάτες μου και εμένα, το γεγονός ότι το Εργαστήριό μας αποτελεί μέτρο σύγκρισης μεταξύ των κορυφαίων Εργαστηρίων στη χώρα μας, στον τομέα της απεικόνισης του μαστού.

»Ο δικός μας στόχος, δεν είναι το κέρδος, αλλά η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού και η αποφυγή των άσκοπων εξετάσεων, στο σύνολο των γυναικών και ανεξαρτήτως αν έχουν χρήματα ή όχι.

»Ήδη εδώ και δύο περίπου χρόνια, με Υπουργική Απόφαση η ψηφιακή μαστογραφία καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ.

»Πάνω από 30 λοιπόν γυναίκες εξετάζονται καθημερινά στο Εργαστήριό μας χωρίς να επιβαρύνονται οικονομικά.

»Ακόμη και αυτές που δεν έχουν ασφαλιστική κάλυψη, ή είναι πρόσφυγες εξετάζονται χωρίς κόστος. Με μία επέκταση της απόφασης αυτής, η οποία να αφορά την ψηφιακή μαστογραφία με σκιαγραφικό και την ελαστογραφία του μαστού, αλλά και την τοποθέτηση συρμάτινων οδηγών, θα έχουν πρόσβαση όλες οι γυναίκες στις παραπάνω μεθόδους.

»Απαιτείται συνεπώς τιμολόγηση από τον ΕΟΠΥΥ και των παραπάνω πράξεων. Στο σημείο αυτό να τονίσω ότι από διετίας έχω προωθήσει (μέσω της Διεύθυνσης του Νοσοκομείου μας) σχετικά υπηρεσιακά αιτήματα στο ΚΕΕΣΥ, χωρίς όμως να έχω λάβει απάντηση».

Το μηχάνημα αυτό σώζει ζωές. Εξηγείστε μας πως γίνεται αυτό.

«Το μηχάνημά μας, πρόκειται περί ενός εξελιγμένου ψηφιακού μαστογράφου, ο οποίος επιτρέπει όχι μόνο τη μορφολογική απεικόνιση του μαστού, αλλά παρέχει και λειτουργικές πληροφορίες.

»Έχουμε δηλαδή τη δυνατότητα με τη μελέτη της αιμοδυναμικής συμπεριφοράς των βλαβών, να οδηγηθούμε σε εξαιρετικά ασφαλή συμπεράσματα.

»Με τη μέθοδο (η οποία λέγεται Contrast Enhanced Spectral Μammography) επιτυγχάνεται έγκαιρη διάγνωση καρκίνου του μαστού (εξαιρετικά μικρές βλάβες), ανάδειξη πολυεστικών ή πολυκεντρικών καρκίνων του μαστού (με όφελος ένα μόνο χειρουργείο αντί διαδοχικών και λιγότερη «ταλαιπωρία» για τη γυναίκα, διερεύνηση ύποπτων ευρημάτων, τροποποίηση σχεδιασμού χειρουργικής επέμβασης (μαστεκτομή, ογκεκτομή, λεμφαδενικός καθαρισμός κ.λ.π.), ελάττωση αριθμού μαγνητικών μαστογραφιών (που είναι εξαιρετικά ακριβή μέθοδος), επίσης η αποφυγή άσκοπων βιοψιών του μαστού και τέλος αποφυγή άσκοπων χειρουργείων.

»Παράλληλα η μέθοδος μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως διαδικασία διαλογής σε γυναίκες με ιδιαίτερα πυκνούς μαστούς.

»Ακόμη χρησιμοποιείται ως μέθοδος παρακολούθησης πορείας της νόσου σε γυναίκες που λαμβάνουν χημειοθεραπεία για καρκίνο του μαστού.

»Η μέθοδος είναι σχετικά απλή, χαμηλή δόση ακτινοβολίας και παρέχει υψηλή διαγνωστική ευαισθησία στις παθήσεις του μαστού, που είναι ύποπτες για κακοήθεια.

»Μέχρι σήμερα έχουν εξετασθεί 3.000 περίπου γυναίκες με αυτή τη μέθοδο.

»Από αυτές σε πάνω από τις μισές διενεργήθηκαν χειρουργικές βιοψίες λόγω υποψίας κακοήθων ευρημάτων.

»Από τις υπόλοιπες το ένα τρίτο περίπου απέφυγαν την βιοψία ή τον περαιτέρω έλεγχο, λόγω της συμβολής της CESM μεθόδου».

Σε Νοσοκομεία όπως το «Αλεξάνδρα» πως προωθείτε την επιστημονική έρευνα;

«Θα αναφερθώ ειδικά για το Ακτινολογικό Εργαστήριο, το οποίο και διευθύνω.

»Στο Εργαστήριό μας λοιπόν εκπονούνται τρεις Διδακτορικές Διατριβές και γίνονται πολλαπλές μελέτες στην απεικόνιση του μαστού.

»Αξίζει να αναφερθεί ότι στο Νοσοκομείο μας εξελίξαμε το προτεινόμενο πρωτόκολλο εξέτασης από την κατασκευάστρια εταιρεία του μηχανήματός μας και ότι σε πολλά μέρη της Ευρώπης χρησιμοποιείται το δικό μας Ελληνικό πρωτόκολλο.

»Επιπροσθέτως έχουμε δημοσιεύσει πρωτότυπη μέθοδο διάγνωσης CESM, την οποία αποκαλούμε Malignancy Potential Score, η οποία ποσοτικοποιεί τον πιθανό κίνδυνο κακοήθειας στο έγκυρο ιατρικό περιοδικό (PubMed) British Journal of Radiology.

»Επίσης έχουμε υπολογίσει ακριβώς τη δόση της ακτινοβολίας που λαμβάνει η εξεταζόμενη, σε συνεργασία το Τμήμα Ιατρικής Φυσικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, και έχουμε δημοσιεύσει τα αποτελέσματά μας στα επίσης έγκυρα περιοδικά (PubMed) Medical Physics και Physics.

»Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η μέθοδος να προταθεί και ως μέθοδος screening (προσυμπτωματικού ελέγχου ασυμπτωματικού πληθυσμού).

»Γενικά συμμετέχουμε με ανακοινώσεις και ως προσκεκλημένοι ομιλητές σε όλα τα Συνέδρια στην Ελλάδα και τα μεγάλα του εξωτερικού.

»Τα αποτελέσματα των ερευνών μας δημοσιεύονται σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά του εξωτερικού.

»Μέσα στο καλοκαίρι ολοκληρώνεται η έκδοση του δεύτερου βιβλίου μας (και τα δύο στην Αγγλική γλώσσα) σχετικά με τη απεικόνιση του μαστού.

»Παράλληλα γίνεται εκπαίδευση ειδικευόμενων και ειδικευμένων Ιατρών Ακτινολόγων σε θέματα Απεικόνισης μαστού. Αξίζει να αναφερθεί ότι αποτελούμε σημείο αναφοράς και δεχόμαστε εκπαιδευτικές επισκέψεις Ιατρών από Ευρωπαικές χώρες.

Σε τι έρευνες στρέφεστε το τελευταίο χρονικό διάστημα;

«Παράλληλα με τη μέθοδο CESM, εκπονούμε ερευνητικές εργασίες αναφορικά με την μέθοδο της Ελαστογραφίας μαστού από τριετίας περίπου, καθώς και για την πρωτοποριακή υπερηχογραφική εξέταση παθήσεων του μαστού με υπερηχογραφικό έλεγχο μετά από ενδοφλέβια χορήγηση φυσαλίδων αέρος.

»Εξυπακούεται ότι γίνονται και επιδημιολογικού τύπου μελέτες, λόγω του μεγάλου αριθμού των εξετάσεων που διενεργούμε.

»Τα παραπάνω γίνονται σε συνεργασία με τη Μονάδα Μαστού (η οποία ανήκει στην Πανεπιστημιακή Γυναικολογική Κλινική) και το Παθολογοανατομικό Εργαστήριο του Νοσοκομείου μας».