Πώς να προλάβετε την αχαλασία του οισοφάγου

Η αχαλασία του οισοφάγου είναι μία διαταραχή της κινητικότητας του οισοφάγου, που δυσχεραίνει την προώθηση της τροφής διαμέσου του οισοφάγου προς το στομάχι.

Πιο συγκεκριμένα, ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας (ΚΟΣ), που βρίσκεται στο σημείο της ένωσης στομάχου – οισοφάγου, δε μπορεί να χαλαρώσει κατά τη διάρκεια της κατάποσης.

Η διαταραχή προσβάλλει όλο τον οισοφάγο και σχετίζεται με βλάβη του νευρικού πλέγματος του οισοφάγου.

Τα αίτια που προκαλούν αυτή τη βλάβη συνήθως είναι ιδιοπαθή, όπου δεν ανευρίσκεται συγκεκριμένη αιτία. Επίσης, νευρική βλάβη μπορεί να προκληθεί από λοίμωξη, από τραυματισμό των νεύρων ή από καρκίνο.

Η καταστροφή του νευρικού πλέγματος έχει σαν αποτέλεσμα η κίνηση των μυών του οισοφάγου να είναι ασυντόνιστη και η τροφή να μην προωθείται φυσιολογικά στο στομάχι.

Έτσι, η τροφή μένει στον οισοφάγο για πολλές ώρες, κάτι που οδηγεί στην προοδευτική διάτασή του.

Η αχαλασία του οισοφάγου είναι μία σπάνια διαταραχή που πλήττει περίπου 1 στα 100.000 άτομα και κατά κανόνα οι ασθενείς βρίσκονται στην ηλικία μεταξύ 30-40 ετών , ενώ οι γυναίκες προσβάλλονται συχνότερα από τους άνδρες.

Τι συμπτώματα προκαλεί η αχαλασία του οισοφάγου;

• Δυσφαγία σε στερεές και υγρές τροφές. Επειδή ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας είναι μονίμως σε σύσπαση, η κατάποση δημιουργεί πόνο. Ο πόνος ενισχύεται από τον ελλιπή περισταλτισμό του οισοφάγου, δηλαδή την μυϊκή κίνηση προώθησης των τροφών.

• Πολλές φορές συνυπάρχει πόνος στην περιοχή πίσω από το στέρνο. Ο πόνος αυτός μπορεί να γίνει ιδιαίτερα έντονος, τόσο ώστε να μοιάζει με αυτόν του εμφράγματος.

• Επειδή η τροφή συσσωρεύεται στον διατεταμένο οισοφάγο, πολλές φορές επιστρέφει προς το στόμα, προκαλώντας αναγωγή. Σαν αποτέλεσμα υπάρχει μία όξινη γεύση στο στόμα εξαιτίας του γαστρικού οξέος που παλινδρομεί και αυτό μαζί με την άπεπτη τροφή. Κάτι τέτοιο είναι πιο εύκολο να συμβεί τις βραδινές ώρες που είμαστε ξαπλωμένοι, δημιουργώντας έντονο βήχα και κίνδυνο για λοιμώξεις του αναπνευστικού.

Ποιες είναι οι πιθανές επιπλοκές;

Λόγω της δυσκολίας κατάποσης, οι ασθενείς με αχαλασία παρουσιάζουν απώλεια βάρους, ενώ υπολείπονται πολλών θρεπτικών συστατικών και βιταμινών. Η αναγωγή των τροφών, ιδιαίτερα τις βραδινές ώρες, μπορεί να οδηγήσει σε πνευμονία από εισρόφηση.

Η τροφή που παραμένει στον οισοφάγο, καθώς και το γαστρικό οξύ που παλινδρομεί μαζί της, δημιουργούν φλεγμονή και διάβρωση του τοιχώματός του, που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε έλκος.

Ορισμένοι ερευνητές θεωρούν ότι η αχαλασία μακροπρόθεσμα προδιαθέτει σε καρκίνο του οισοφάγου, χωρίς ωστόσο η συγκεκριμένη άποψη να μπορεί να τεκμηριωθεί ακόμη. Σε κάθε περίπτωση πάντως, απαιτείται εξονυχιστικός έλεγχος του κάθε ασθενούς ώστε να αποκλειστεί αυτή η πιθανότητα.

Πώς γίνεται η διάγνωση της αχαλασίας του οισοφάγου;

Υπάρχουν διάφορες εξετάσεις για την επιβεβαίωση της αχαλασίας του οισοφάγου, η οποία στα αρχικά στάδια είναι δύσκολο να διαγνωστεί διαφορετικά.

Η ακτινογραφία του ανώτερου πεπτικού με βάριο είναι η εξέταση που αναδεικνύει καλύτερα τη διάταση του οισοφάγου και τη στένωση του κατώτερου τμήματός του. Ο ασθενής καταπίνει το βάριο και στη συνέχεια λαμβάνεται η ακτινογραφία.

Η ενδοσκόπηση του ανώτερου πεπτικού (γαστροσκόπηση) πρέπει πάντα να διενεργείται για να αποκλειστούν άλλες παθήσεις που έχουν παρόμοια συμπτώματα και ιδιαίτερα ο καρκίνος.

Η μανομετρία του οισοφάγου είναι μία εξέταση που μας επιτρέπει να μετρήσουμε τις πιέσεις στο τοίχωμα του οισοφάγου.

Γίνεται με την εισαγωγή ενός λεπτού σωλήνα από τη μύτη, με τη βοήθεια τοπικού αναισθητικού, ο οποίος προωθείται διαμέσου του οισοφάγου προς το στομάχι.

Στην συνέχεια, παλινδρομεί προς τον οισοφάγο όπου γίνεται η μέτρηση των πιέσεων. Όταν η μανομετρία αναδείξει υψηλές πιέσεις στον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα αυτό είναι διαγνωστικό της αχαλασίας του οισοφάγου.

Πώς θεραπεύεται η αχαλασία του οισοφάγου;

Η θεραπεία της αχαλασίας του οισοφάγου διακρίνεται σε φαρμακευτική και χειρουργική.

Η φαρμακευτική θεραπεία περιλαμβάνει ουσίες, όπως οι ανταγωνιστές διαύλων ασβεστίου, που χαλαρώνουν τον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα. Αυτή η προσέγγιση, όμως, προσφέρει μόνο προσωρινή ανακούφιση και εφαρμόζεται σε ασθενείς που δε μπορούν να χειρουργηθούν.

Η έγχυση Botulinum Toxin (BOTOX) γίνεται κατά τη διάρκεια της ενδοσκόπησης και προκαλεί χαλάρωση του σφιγκτήρα. Ανακουφίζει από τα συμπτώματα, αλλά παρατηρούνται πολύ συχνές υποτροπές, σε διάστημα μηνών ή και εβδομάδων.

Η ενδοσκοπική διαστολή του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα με μπαλόνι, είναι μια διαδικασία που στοχεύει στην καταστροφή κάποιων μυϊκών ινών του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα. Ο ασθενής προσέρχεται νηστικός επί 12 ώρες και εισάγεται ένα ειδικό μπαλόνι στον οισοφάγο.

Το μπαλόνι διατείνεται απότομα, έτσι ώστε να προκληθεί ρήξη των μυϊκών ινών του οισοφάγου και στη συνέχεια αφαιρείται. Συνδέεται με υποτροπές στο 30% περίπου, ενώ υπάρχει ο κίνδυνος της διάτρησης του οισοφάγου, μιας εξαιρετικά σοβαρής επιπλοκής.

Η λαπαροσκοπική ή ρομποτική χειρουργική κατά Heller είναι η πλέον χρησιμοποιούμενη μέθοδος για τη ριζική αντιμετώπιση της αχαλασίας του οισοφάγου. Κατά τη μέθοδο αυτή γίνεται διατομή των μυϊκών ινών του οισοφάγου μέχρι το βλεννογόνο αυτού, με προσοχή ώστε να μην προκληθεί διάτρηση.

Παράλληλα, για τη μείωση του κινδύνου διάτρησης και παλινδρόμησης τροφής μετά το χειρουργείο, εκτελείται μερική πρόσθια θολοπλαστική του στομάχου.

Η ριζική αντιμετώπιση της αχαλασίας καλό είναι να διενεργείται άμεσα μετά τη διάγνωση ώστε να αποφεύγεται η διάταση του οισοφάγου, κάτι που το χειρουργείο δε μπορεί να διορθώσει.

Η λαπαροσκοπική αποκατάσταση παρέχει συγκριτικά πολλά πλεονεκτήματα έναντι της ανοικτής μεθόδου.

Μειώνει τη διάρκεια νοσηλείας, και κατά συνέπεια το οικονομικό κόστος, και ο ασθενής επανέρχεται σε σύντομο χρονικό διάστημα στις καθημερινές του δραστηριότητες.