Τι πρέπει να ξέρουμε για τη Ρήξη Πρόσθιου Χιαστού Συνδέσμου

Το γόνατο μας είναι μια άρθρωση που σταθεροποιείται συνδεσμικά κυρίως από τέσσερις μεγάλους συνδέσμους: τον πρόσθιο χιαστό, τον οπίσθιο χιαστό, τον έσω πλάγιο και τον έξω πλάγιο σύνδεσμο.

Ο πρόσθιος χιαστός αποτελεί ένα «εμβιομηχανικό θαύμα», καθώς προστατεύει την υπερβολική προς τα εμπρός κίνηση της κνήμης σε σχέση με το μηρό.

Επίσης, προσδίδει στροφική σταθερότητα στην κνήμη σε σχέση με το μηρό.

Αυτά τα καταφέρνει με μεγάλη επιτυχία σε όλο το εύρος κίνησης του γόνατος.

Ο πρόσθιος χιαστός είναι ο πιο συχνά τραυματιζόμενος σύνδεσμος του γόνατος του αθλητή.

H ρήξη του πρόσθιου χιαστού είναι ένας πολύ συχνός τραυματισμός, ιδιαίτερα σε ανθρώπους που αθλούνται περιστασιακά, χωρίς να έχουν το κατάλληλο προπονητικό υπόβαθρο.

Οι περισσότεροι τραυματισμοί του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου συμβαίνουν κατά τη στροφική κίνηση του γόνατος.

Περισσότερο επιρρεπείς σε αυτόν τον τραυματισμό είναι οι γυναίκες λόγω διαφορετικής ανατομίας, μειωμένης μυϊκής μάζας και διαφορετικού ορμονολογικού προφίλ.

Ο αθλητής περιγράφει πολλές φορές να ακούει «κρακ» κατά τη στιγμή που «κόλλησε το πόδι του και έστριψε το γόνατο».

Η λήψη ενός καλού ιστορικού από τον εξειδικευμένο ορθοπαιδικό μπορεί εφόσον περιλαμβάνει άμεσο πρήξιμο της άρθρωσης του γόνατος, μετατραυματικό πόνο και «κρακ» να θέσει στο 80% των περιπτώσεων τη διάγνωση της ρήξης του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου.

Η σωστή και πλήρης κλινική εξέταση του γόνατος κρίνεται απαραίτητη, ώστε να γίνει σωστή διαγνωστική προσέγγιση του τραυματισμού.

Μια πλήρης κλινική εξέταση θα πρέπει να περιλαμβάνει και την εκτίμηση του υγιούς γόνατος, ενώ θα πρέπει να πραγματοποείται χωρίς το γόνατο να είναι πρησμένο.

Αυτό μπορεί να γίνει είτε αμέσως μετά τον τραυματισμό πριν αναπτυχθεί το οίδημα, είτε 48-72 ώρες μετά, όταν το οίδημα έχει αρχίσει να μειώνεται με την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή (παγοθεραπεία, φαρμακευτική αγωγή, φυσικοθεραπεία κ.α.).

Συνυπάρχουσες βλάβες (μηνίσκων, πλάγιων συνδέσμων κλπ.) πρέπει να εκτιμηθούν άμεσα και να γίνει απεικονιστικός ακτινολογικός έλεγχος και μαγνητική τομογραφία εφόσον κριθεί απαραίτητο.

Η μαγνητική τομογραφία επικουρεί τη διάγνωση της ρήξης του πρόσθιου χιαστού, η οποία κατά κύριο λόγο τίθεται από το ιστορικό και την κλινική εξέταση, ενώ ταυτόχρονα εκτιμά πλήρως πιθανά συνυπάρχουσες βλάβες.

Σημαντικό κομμάτι της νόσου αυτής είναι η επιλογή της αντιμετώπισης και η εξατομίκευση της θεραπείας. Στην επιλογή αυτή ο εξειδικευμένος χειρουργός αποφασίζει λαμβάνοντας υπόψιν του τους παρακάτω παράγοντες:

• ηλικία ασθενούς

• βαθμός αστάθειας

• συνυπάρχουσες βλάβες (ρήξη έσω πλαγίου, ρήξεις μηνίσκων κ.α.)

• θέληση του ασθενούς να συνεχίσει αθλητισμό που απαιτεί στροφικές κινήσεις του γόνατος

• επάγγελμα ασθενούς (πχ. πυροσβέστης, αστυνομικός κ.α.)

• κοινωνικοί παράγοντες (καιρός απουσίας από την εργασία, την οδήγηση κ.α)

Θεωρείται πως η άμεση έναρξη της φυσικοθεραπείας μετατραυματικά, σε συνδυασμό με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, βοηθά στη διατήρηση της μυϊκής ισχύος και του πλήρους εύρους της κίνησης του γόνατος (ιδιαίτερα της έκτασης), γεγονός που βελτιώνει την αποκατάσταση του γόνατος, είτε επιλεχθεί χειρουργική είτε επιλεχθεί συντηρητική θεραπεία.

Είναι πολύ σημαντικό να γίνει κατανοητό οτι η ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου αλλάζει το πρότυπο της βάδισης («τον τρόπο που περπατάμε»), γεγονός που μπορεί να οδηγεί στη δημιουργία και άλλων βλαβών ή ακόμα και στην αρθρίτιδα μετά από αρκετά χρόνια.

Η συντηρητική αγωγή περιλαμβάνει πιθανά αποφόρτιση και χρήση κηδεμόνα, φαρμακευτική αγωγή, φυσικοθεραπεία και σύντομη επανεκτίμηση από τον εξειδικευμένο ορθοπαιδικό.

Η επιλογή της συντηρητικής αγωγής αρχικά, δεν αποκλείει τη χειρουργική θεραπεία σε δεύτερο χρόνο.

Η χειρουργική θεραπεία περιλαμβάνει τη λήψη τενόντιων μοσχευμάτων συνήθως του ασθενούς και την τοποθέτησή τους στις ανατομικές θέσεις του πρόσθιου χιαστού με ειδική αρθροσκοπική τεχνική, η οποία γίνεται μέσω μικρών οπών (0,5 εκ. περίπου) και με εξειδικευμένα εργαλεία.

Σε κάθε ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου είναι πολύ σημαντική η αναγνώριση της αιτίας της ρήξης από τον εξειδικευμένο ορθοπαιδικό.

Συχνότερη αιτία αποτελεί ο τραυματισμός, αλλά πλέον διάφοροι ανατομικοί, αλλά και δυναμικοί παράγοντες έχουν αναγνωριστεί ως προδιαθεσικοί παράγοντες σχετιζόμενοι με τη ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου.

Αντίστοιχα, έχει πλέον γίνει κατανοητό από την επιστημονική κοινότητα οτι οι ρήξεις αυτές μπορούν κατά ένα μεγάλο ποσοστό να προληφθούν, ιδιαίτερα σε ερασιτέχνες αθλητές. Ειδικά προγράμματα πρόληψης της ρήξης του πρόσθιου χιαστού έχουν σχεδιαστεί και είναι ήδη διαθέσιμα.