Αμφίπολη: “Μα καλά δεν βρήκαν ούτε ένα καρφί; – Τι κοσκινίζουν;”

Η εσωτερική διάρθρωση του μνημείου μαζί με τη γλυπτική διακόσμησή του, που είναι πρωτόγνωρη για μακεδονικό τάφο, συνιστούν τη μοναδικότητα του ευρήματος της Αμφίπολης, σύμφωνα με την επίτιμη διευθύντρια Αρχαιοτήτων Κατερίνα Ρωμιοπούλου, που μιλά στον Ελεύθερο Τύπο.

Η αποκάλυψη ενός ακόμη θυρώματος που οδηγεί σε έναν τέταρτο θάλαμο, ο οποίος βρίσκεται σε βαθύτερο επίπεδο από τους άλλους τρεις, περιπλέκει ακόμη περισσότερο την κατάσταση.

«Μέχρι τον τρίτο θάλαμο λέω ότι τα πράγματα φαίνονται λογικά», σημειώνει η Κ. Ρωμιοπούλου.

Αν υποθέσουμε πως ο τέταρτος θάλαμος είναι ο ταφικός, τι αναμένεται να βρεθεί στο εσωτερικό του, σύμφωνα με τη γνώση που έχουμε για τους μακεδονικούς τάφους;

Η αρχαιολόγος θέτει τα δικά της ερωτήματα: «Έχουν βγάλει τόσα χώματα έξω από τον τάφο, κιβώτια ολόκληρα, τα οποία ξέρω καλά ότι τα κοσκινίζουν. Τίποτα δεν βρήκαν, κάποιες ενδείξεις; Γιατί δεν μας λένε; Δεν βρήκαν ούτε καρφιά; Τα καρφιά είναι πραγματικό στοιχείο. Όταν βρίσκεις καρφιά, και μάλιστα μεγάλα, αμέσως λες “έχουμε ξύλινο φορείο”».

Προτού ο νεκρός παραδοθεί στην πυρά τον εναπόθεταν σε ξύλινη κλίνη ή φορείο όπου επάνω υπήρχε ένα στρώμα πουπουλένιο ντυμένο με πολύτιμα υφάσματα, υφασμένα στον αργαλειό.

Ο νεκρός ήταν στολισμένος με χρυσοΰφαντα υφάσματα.

«Η τελετουργία της καύσεως λάμβανε χώρα ή κοντά στον τάφο ή επάνω στον τάφο, στην οροφή του, όπως τη βρήκαν στη Βεργίνα, ή κάπου πίσω από τον τάφο, όπως τη βρήκα εγώ στα Λευκάδια, ή μπορεί ακόμα πιο μακριά από τον τάφο», αναφέρει η Κ. Ρωμιοπούλου.

Στην πυρά «εναπόθεταν την κλίνη με το νεκρό και τα κτερίσματα, δηλαδή κοσμήματα, αγγεία και άλλα αντικείμενα, ό,τι θεωρούσαν πολύτιμο, διότι υποτίθεται ότι διά της καύσεως συνόδευαν το νεκρό στη μετέπειτα ζωή του».

«Τα υπολείμματα της καύσεως, τις στάχτες και τα κόκαλα του νεκρού, το μισοκαμένο χρυσό στεφάνι -με τα δεδομένα που έχουμε ως τώρα πολλά στεφάνια είναι στραβωμένα γιατί έχουν υποστεί την πυρά- τα τύλιγαν σε ένα πολύτιμο ύφασμα και τα τοποθετούσαν σε λάρνακα. Ήταν ένα χρυσό κουτί, είτε ασημένιο αγγείο είτε μπρούντζινο, γιατί -μην ξεχνάμε- ήταν και τα μπρούντζινα σπουδαία αγγεία. Μπορεί σήμερα να τα βρίσκουμε σκουριασμένα και πράσινα, αλλά όταν τα έφτιαχναν άστραφταν σαν χρυσά. Στη συνέχεια τοποθετούσαν τη λάρνακα στον τάφο, ποτέ πάνω στο έδαφος, αλλά μέσα σε ένα πέτρινο αγγείο. Μερικές φορές έχτιζαν στον τάφο και έναν πάγκο όπου τοποθετούσαν ορισμένα αγγεία. Στις άκρες της πυράς ορισμένα αντικείμενα έμεναν πιο ζωντανά. Επίσης όταν μιλάμε για σπουδαία πρόσωπα οι κλίνες τις περισσότερες φορές δεν ήταν απλές αλλά “ντυμένες” με ελεφαντοστό και μπρούντζινες διακοσμήσεις».

Εάν αυτά τα στοιχεία υπήρξαν στο ταφικό τελετουργικό της Αμφίπολης, είναι πιθανό ορισμένα να εντοπιστούν στην ανασκαφή ακόμα κι αν ο τάφος αποδειχτεί συλημένος.

Η Κ. Ρωμιοπούλου δηλώνει βέβαιη για τη σύλησή του.

Συλημένος βρέθηκε και ο μακεδονικός τάφος που ανέσκαψε η ίδια στη ρίζα του λόφου Καστά, στις αρχές της δεκαετίας του 1960.

«Από πού μπαίνουν οι κλέφτες; Από την κορυφή. Άνοιξαν μια, δυο, τρεις τρύπες. Και βεβαίως όταν έφυγαν εισχώρησε το χώμα. Δεν δέχομαι την ερμηνεία πως το χώμα λειτουργεί ως στατικό στοιχείο. Το χώμα φαίνεται σαν κώνος στη μέση, δεν στηρίζει τους τοίχους».

Η αρχαιοκαπηλία αποτελούσε μεγάλη μάστιγα για την Αμφίπολη και την ευρύτερη περιοχή.

«Η αρχαιοκαπηλία έπρεπε να σταματήσει και θα σταματούσε μόνο αν γίνονταν συστηματικές ανασκαφές. Η περιοχή εκατέρωθεν του Στρυμόνα πάντα αποτελούσε πεδίο για τη δράση αρχαιοκαπήλων και τυμβωρύχων», καταλήγει η Κ. Ρωμιοπούλου.