Αμφίπολη: “Φωτογραφίζουν” Βασιλιά οι Καρυάτιδες;

«Πρόκειται για μνημείο μοναδικό, από όποια πλευρά και αν το κοιτάξεις, στο οποίο εμφανίζεται ένα σύνθετο πρόγραμμα γλυπτικού διακόσμου», σημειώνει στον Ελεύθερο Τύπο ο καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πάνος Βαλαβάνης για την ανασκαφή στην Αμφίπολη.

Όπως εκτιμά «γλυπτά θα εντοπιστούν και στην κύρια, τρίτη, είσοδο του τάφου» αφού όπως τονίζει κάθε γλυπτό έχει τον δικό του συμβολισμό.

«Φαίνεται ότι έχουμε ένα σύνθετο πρόγραμμα γλυπτικού διακόσμου σε όλο το ταφικό οικοδόμημα. Από το λιοντάρι στην κορυφή του λόφου που ήταν το επιτύμβιο μνημείο, το σήμα που έδειχνε από μακριά ότι εκεί είναι θαμμένος ένας σπουδαίος νεκρός, μέχρι τις Σφίγγες στην είσοδο του τάφου, που συμβολίζουν την αποτροπή της σύλησης, και τις Καρυάτιδες, στη δεύτερη είσοδο, οι οποίες «συγκρατούν» το μνημείο και αποτρέπουν την κατάρρευσή του είτε από σεισμό είτε από ανθρώπινη ενέργεια».

Κάθε νέα ανακάλυψη στον τάφο της Αμφίπολης τονίζει την μοναδικότητα του μνημείου σύμφωνα με τον Πάνο Βαλαβάνη.

«Πρόκειται για μνημείο μοναδικό ως προς το μέγεθός του, τη μορφή του, το γλυπτό του διάκοσμο. Οι μακεδονικοί τάφοι είναι γνωστοί για τον τοιχογραφικό τους διάκοσμο. Αυτός είναι ο πρώτος που έχει τόσο ευρύ γλυπτικό διάκοσμο», επισημαίνει ο κ. Βαλαβάνης.

Ο κ. Βαλαβάνης δεν συμφωνεί με την ερμηνεία ότι οι δύο Καρυάτιδες είχαν τα χέρια τους προτεταμένα η μία προς την άλλη ώστε να αποτρέψουν τη σύληση του μνημείου. «Πιστεύω ότι είχαν τα χέρια τους τεντωμένα αλλά σε γωνία 90ο προς τα πάνω στηρίζοντας το επιστήλιο του τάφου. Δεν ήτανε δηλαδή αποτρεπτικές. Αυτόν το συμβολισμό τον έχουνε οι Σφίγγες. Οι Καρυάτιδες συμβολίζουν τη στήριξη του ταφικού συγκροτήματος».

«Σαφώς ο τάφος μας δείχνει κάτι ιδιαίτερο ως προς την ταυτότητα του νεκρού», λέει ο κ. Βαλαβάνης. Προσθέτει, ωστόσο, ότι η ταύτισή του θα είναι δύσκολη καθώς στους μακεδονικούς τάφους -πλην μίας περίπτωσης στο ταφικό μνημείο του Λύσωνος και του Καλλικλέους- δεν έχουν εντοπιστεί επιγραφές.

Μιλώντας για τις Καρυάτιδες, ο κ. Βαλαβάνης αποκαλύπτει το διπλό συμβολικό ρόλο τους: «Ο πρώτος είναι η ανθρωπομορφική απόδοση του κίονος και ο δεύτερος είναι ο ταφικός χαρακτήρας που αποκτούν οι Καρυάτιδες του Ερεχθείου. Γιατί το Ερέχθειο χτίστηκε επάνω στους προϊστορικούς τάφους των βασιλιάδων που έγιναν μετά μυθικοί ήρωες της Αθήνας. Οι Καρυάτιδες είναι η ζωοποιός έκφραση αυτών των σπουδαίων νεκρών».

Αυτή η τελευταία αναφορά του Πάνου Βαλαβάνη δημιουργεί εύλογα νέα ερωτήματα.

Φωτογραφίζει άραγε η ύπαρξη των Καρυάτιδων στο ταφικό μνημείο εκτός από την Βασιλική καταγωγή και το φύλο του ενοίκου.;

Η αρχαιολογική σκαπάνη θα το αποκαλύψει το επόμενο διάστημα.