Ποια είναι η Ελληνίδα που μπήκε στα εργαστήρια και «πάγωσε τον χρόνο»

Με το Βραβείο Αριστείας Κλινικο-εργαστηριακού Έργου και Εφαρμογής Καινοτόμων Μεθόδων και Τεχνικών τιμάται στις 18 Μαΐου η Ελληνίδα επιστήμονας, η οποία το 2012 “πάγωσε τον χρόνο” με την πρώτη παγκοσμίως κυτταροσκελετική ανάλυση ανθρώπινων εμβρύων μετά από κατάψυξη με τη μέθοδο της υαλοποίησης.

Πρόκειται για την επίκουρη καθηγήτρια Εμβρυολογίας – Γενετικής στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή του Τμήματος Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του ΑΠΘ, Αικατερίνη Χατζημελετίου, με την έρευνα της οποίας αποδείχτηκε η ασφάλεια της νέας τεχνολογίας κατάψυξης που επιτρέπει να γεννιούνται υγιή παιδιά έχοντας “παγώσει τον χρόνο”.

Μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, με αφορμή τη βράβευσή της, η κ. Χατζημελετίου, ανέφερε ότι η μελέτη αυτή ήταν ένα ερευνητικό πρωτόκολλο για να τη διερεύνηση της ασφάλεια της τεχνικής.

“Από τη στιγμή που έχει διευκρινιστεί η ασφάλεια λέμε ότι είναι ασφαλές να χρησιμοποιείται η μέθοδος αυτή για κλινικούς σκοπούς και να γεννιούνται παιδιά με αυτή τη μέθοδο. Η κυτταροσκελετική ανάλυση έγινε πιο παλιά δεν έγινε τώρα. Απλώς είναι η πρώτη παγκοσμίως, η οποία έγινε το 2012, για την ασφάλεια και δημοσιεύτηκε την ίδια χρονιά στο περιοδικό “Human Reproduction” στο οποίο μάλιστα έγινε εξώφυλλο.

Έκτοτε, δεν έχει ξαναγίνει παρόμοια μελέτη και σήμερα γεννιούνται ολοένα και περισσότερα παιδιά με αυτή τη μέθοδο. Τα παιδάκια που γεννήθηκαν με αυτή τη μέθοδο αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται, τουλάχιστον στα πρώτα χρόνια της ζωής τους, να αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα υγείας.

Φαίνεται, δηλαδή, στατιστικά ότι δεν διαφέρουν ως προς τις χρωμοσωμικές ανωμαλίες, ή τη νευροβιολογία, ή άλλα προβλήματα, σε σχέση με μωρά που δεν έχουν καταψυχθεί και οδήγησαν σε εγκυμοσύνη μετά από εξωσωματική και, νομίζω, και σε σχέση με παιδιά από εγκυμοσύνες με φυσιολογική σύλληψη”, πρόσθεσε η κ. Χατζημελετίου.

Η υαλοποίηση είναι μία μέθοδος κρυο – συντήρησης, η οποία χρησιμοποιώντας υψηλές συγκεντρώσεις κρυο -προστατευτικών μέσων, επιτρέπει την ταχεία μετατροπή ενός υγρού μέσου σε στερεό, χωρίς τη δημιουργία κρυστάλλων πάγου.

Η υαλοποίηση εφαρμόζεται:

-σε πλεονάζοντα έμβρυα, μετά την ολοκλήρωση ενός φρέσκου θεραπευτικού κύκλου εξωσωματικής γονιμοποίησης με εμβρυομεταφορά.

-σε όλα τα έμβρυα όταν η γυναίκα παρουσιάσει σύνδρομο υπερδιέγερσης ωοθηκών και για τη δική της ασφάλεια αποφεύγεται η εμβρυομεταφορά στον φρέσκο κύκλο.

-σε πλεονάζοντα έμβρυα που έχουν διαγνωστεί ως φυσιολογικά μετά από βιοψία και προεμφυτευτική γενετική διάγνωση στο στάδιο της αυλάκωσης (τρίτη ημέρα μετά τη γονιμοποίηση) και αφού έχει ολοκληρωθεί η εμβρυομεταφορά 1-2 φυσιολογικών εμβρύων στον φρέσκο κύκλο, ώστε να είναι διαθέσιμα στο ζευγάρι για μελλοντική εμβρυομεταφορά, εφόσον τα χρειαστεί.

-σε όλα τα έμβρυα μετά από βιοψία και προεμφυτευτική γενετική διάγνωση στο στάδιο της βλαστοκύστης (πέμπτη ημέρα μετά τη γονιμοποίηση).

-σε όλα τα έμβρυα όταν το ενδομήτριο δεν είναι δεκτικό.

Τα έμβρυα προς υαλοποίηση, αρχικά, εκτίθενται σε μία σειρά κρυοπροστατευτικών διαλυμάτων και μετά τοποθετούνται σε ειδικές παγιέτες/φορείς, που σφραγίζονται ερμητικά και βυθίζονται κατευθείαν σε υγρό άζωτο στους -196 ° C, όπου και αποθηκεύονται σε ειδικά δοχεία φύλαξης.

Στην έρευνα της τιμώμενης διερευνήθηκε η ασφάλεια της υαλοποίησης στο στάδιο της βλαστοκύστης στην ανάπτυξη και στον κυτταροσκελετό των ανθρώπινων εμβρύων πριν την εμφύτευση.

Όπως ανέφερε η κ. Χατζημελετίου, για ερευνητικούς σκοπούς δωρήθηκαν 110 ανθρώπινες βλαστοκύστες εκ των οποίων οι 55 χρησιμοποιήθηκαν ως ομάδα ελέγχου (χωρίς να υποβληθούν σε κατάψυξη) και οι υπόλοιπες 55 κρυοσυντηρήθηκαν με τη μέθοδο της υαλοποίησης.

Μετά την απόψυξη τα έμβρυα καλλιεργήθηκαν για 24 ώρες και αυτά που επιβίωσαν υποβλήθηκαν σε κυτταροσκελετική ανάλυση. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η υαλοποίηση δεν επηρεάζει την ανάπτυξη των εμβρύων, όπως επιβεβαιώνεται από το υψηλό ποσοστό επιβίωσης (92%) και φυσιολογικών μιτωτικών ατράκτων (68.6%).

Ωστόσο, οι υαλοποιημένες βλαστοκύστες παρουσιάζουν υψηλότερα επίπεδα κυτταροσκελετικών ανωμαλιών, σε σχέση με τις φρέσκες, κυρίως λόγω του μηχανικού στρες στο οποίο υπόκεινται τα κύτταρά τους κατά την αφυδάτωση, όταν βρίσκονται στα κρυοπροστατευτικά διαλύματα.