Άρειος Πάγος: Πότε η ποινή κάθειρξης μετατρέπεται σε χρηματική

H ποινή κάθειρξης μέχρι πέντε χρόνια μετατρέπεται σε χρηματική, αποφάνθηκε, με την υπ’ αριθμ. 130/2017 το Ζ’ Ποινικό Τμήμα του Αρείου Πάγου και αναίρεσε εφετειακή απόφαση, η οποία είχε απορρίψει αίτημα καταδικασθέντα σε πενταετή κάθειρξη για φορολογικές παραβάσεις, που ζητούσε τη μετατροπή της ποινής του σε χρηματική.

Συγκεκριμένα, το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Λαρίσης επέβαλε στον καταδικασθέντα ποινή κάθειρξης πέντε ετών για αποδοχή εικονικών φορολογικών στοιχείων κατ’ εξακολούθηση, η συνολική αξία των οποίων ανερχόταν στα 241.980 ευρώ. Μετά την εφετειακή απόφαση, ο καταδικασθείς, εκτός των άλλων, ζήτησε, σύμφωνα με το άρθρο 82 του Ποινικού Κώδικα, όπως αυτό τροποποιήθηκε με τον νόμο 4093/2012, τη μετατροπή της ποινής κάθειρξης των πέντε ετών σε χρηματική. Όμως το αίτημά του απορρίφθηκε και άσκησε αναίρεση στον Άρειο Πάγο.

Η παράγραφος 1 του άρθρου 82 του Ποινικού Κώδικα, μεταξύ άλλων, προβλέπει ότι «η περιοριστική της ελευθερίας ποινή που είναι μεγαλύτερη από δύο έτη και δεν υπερβαίνει τα πέντε μετατρέπεται σε χρηματική ποινή, εκτός αν το δικαστήριο με απόφασή του ειδικά αιτιολογημένη κρίνει ότι απαιτείται η μη μετατροπή της για να αποτραπεί ο δράστης από την τέλεση άλλων αξιόποινων πράξεων».

Το Ζ’ Ποινικό Τμήμα του Αρείου Πάγου, με την εν λόγω απόφασή του, έκρινε ότι στην έννοια της επίμαχης διάταξης του Ποινικού Κώδικα «νοείται τόσο η ποινή φυλακίσεως, όσο και η ποινή καθείρξεως» και πρόσθεσε: «Η ερμηνευτική εκδοχή αυτή συμπορεύεται με το γράμμα του νόμου, όπου προκρίνεται η διατύπωση “περιοριστική της ελευθερίας ποινή”, και όχι ο όρος “φυλάκιση”, αλλά και με τον σκοπό του νόμου, ο οποίος συνίσταται στην αποσυμφόρηση των φυλακών με πνεύμα σύγχρονης σωφρονιστικής αντίληψης».

Εξάλλου, «παρόμοιος ήταν και ο σκοπός των νόμων 3727/2008, 3772/2009 και 3811/2009, οι οποίοι προβλέπουν τη δυνατότητα μετατροπής για περιορισμένο χρονικό διάστημα και ποινής καθείρξεως πέντε ετών, συμπεριλαμβάνοντάς τη στη φραστική διατύπωση “στερητική της ελευθερίας ποινή” και αναφέροντας ρητά τον όρο “πενταετής κάθειρξη”».

Ακόμη, στην απόφαση του Αρείου Πάγου αναφέρεται ότι «ως βαρύνον κριτήριο για τη μετατροπή της στερητικής της ελευθερίας ποινής σε χρηματική ποινή δεν τάσσεται ο κακουργηματικός ή πλημμεληματικός χαρακτήρας της πράξης, αλλά η φύση και η χρονική διάρκεια της στερητικής της ελευθερίας ποινής, η οποία και σε κακουργήματα, όταν συντρέχουν ελαφρυντικές περιστάσεις ή άλλοι γενικοί λόγοι μείωσης της ποινής, έχει ως ελάχιστα όρια φυλάκιση τουλάχιστον δύο ετών ή ενός έτους». Έτσι, ο Άρειος Πάγος κατέληξε ότι «υπόκειται σε μετατροπή και η ποινή καθείρξεως πέντε ετών, καθώς και η συνολική ποινή καθείρξεως, όταν η ποινή βάση αυτής είναι ποινή καθείρξεως πέντε ετών».