Κεραυνοί χωρίς βροχή άναψαν τη μεγάλη φωτιά στη Θάσο

“Βομβαρδισμός” κεραυνών χωρίς βροχή προκάλεσε την μεγάλη πυρκαγιά στη Θάσο.

Συγκεκριμένα, κεραυνοί που έπεσαν από το “πουθενά” τα ξημερώματα του Σαββάτου προκάλεσαν τη μεγάλη πυρκαγιά σε τέσσερα διαφορετικά μέτωπα.

Οι φλόγες και στα τέσσερα μέτωπα ξέσπασαν σχεδόν ταυτόχρονα.

Ο Σάκης Αρναούτογλου ανάρτησε στη σελίδα του στο Facebook ένα παλιό άρθρο της εφημερίδας Τα ΝΕΑ (24 Αυγούστου 2006), δημοσιευμένο δηλαδή πριν δέκα χρόνια, το οποίο αναφέρει διαφωτιστικά:

Θάσος, Εύβοια, Χαλκιδική, Αρκαδία αλλά και οι περιοχές του Παγασητικού και του Αργολικού Κόλπου θεωρούνται από τους ειδικούς ως τα πλέον επικίνδυνα μέρη της Ελλάδας για την εμφάνιση ξηρών και θερμικών καταιγίδων, οι οποίες χαρακτηρίζονται από την απουσία βροχής και την πτώση κεραυνών.

Έχουν ως συνέπεια την εκδήλωση πυρκαγιών, όπως αυτές που πιθανώς προκάλεσαν σε Κασσάνδρα και Μαίναλο. (και χθες τη Θάσο)

Κατά τις ημέρες ενός καύσωνα ο αέρας κοντά στην επιφάνεια του εδάφους θερμαίνεται, ανεβαίνει προς τα επάνω, αυξάνεται η σχετική του υγρασία και δημιουργεί άσπρα νέφη τα οποία μετά γίνονται μαύρα καθώς δημιουργείται η καταιγίδα.

Όταν τα νέφη υγροποιηθούν, αρχίζει να πέφτει βροχή, η οποία στην πορεία προς το έδαφος, όμως, εξατμίζεται λόγω των υψηλών θερμοκρασιών του αέρα εξαιτίας του καύσωνα στα χαμηλότερα στρώματα.

Αυτό ονομάζουν οι ειδικοί ξηρή καταιγίδα. Οι κεραυνοί όμως φτάνουν ως το έδαφος όπου βρίσκουν ξηρά υλικά τα οποία αναφλέγονται εύκολα.

«Στην Ελλάδα, επειδή έχουμε αρκετά μεγάλη υγρασία, μπορεί να υπάρξει ελάχιστη βροχόπτωση αλλά προς το κέντρο της καταιγίδας, ενώ οι κεραυνοί χτυπούν αρκετά μακριά σε ακτίνα πέντε με δέκα χιλιομέτρων εκεί όπου δεν βρέχει. Αυτό συμβαίνει επειδή ο ατμοσφαιρικός ηλεκτρισμός δεν αναπτύσσεται μόνο στο σημείο της βροχόπτωσης. Στην περίπτωση της Κασσάνδρας (και χθες στη Θάσο) πάντως βασικό ρόλο έπαιξε και η μορφολογία του εδάφους, αφού ουσιαστικά η Χαλκιδική (και η Θάσος) ήταν σαν τοίχος σε σχέση με την επιφάνεια της θάλασσας, που λειτουργεί ως τροφή για τη θερμική καταιγίδα», λέει ο καθηγητής του Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων και διευθυντής του Εργαστηρίου Μετωρολογίας δρ Βασίλειος Κατσούλης.

Λιγότερο επικίνδυνες αλλά εξίσου επίφοβες για την ανάπτυξη πυρκαγιάς θεωρούνται οι θερμικές καταιγίδες, οι οποίες δημιουργούνται από θερμές επιφανειακές αέριες μάζες οι οποίες ανέρχονται στην ατμόσφαιρα και υγροποιούνται, με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται ηλεκτρικά φορτία.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εκδηλώνεται πληθώρα κεραυνών οι οποίοι χτυπούν τα ξερόχορτα -«καύσιμη ύλη» στην επιφάνεια του εδάφους, που έχει υψηλή θερμοκρασία και ευνοεί την ανάπτυξη πυρκαγιών.

Οι κοιλάδες

«Κύριοι τόποι εμφάνισης θερμικών καταιγίδων στην Ελλάδα είναι οι κοιλάδες που από τη ζέστη τροφοδοτούνται με υδρατμούς. Οι κεραυνοί είναι μία πολύ σοβαρή αιτία πυρκαγιών στην Ελλάδα, όπως και στις ΗΠΑ και στη Γαλλία. Ας μην ψάχνουμε μόνο για εμπρηστές», λέει ο δρ Χρήστος Ζερεφός, καθηγητής Ατμοσφαιρικής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

«Όσον αφορά την πυρκαγιά του Μαινάλου είναι πολύ πιθανό να έχει προκληθεί από ξηρή καταιγίδα», αναφέρει ο δασολόγος, ειδικός στις πυρκαγιές, δρ Γαβριήλ Ξανθόπουλος.

«Από μακριά οι ξηρές καταιγίδες φαίνονται σαν μία κουρτίνα από γκρι σύννεφα καταιγίδας που διακόπτονται απότομα πριν φτάσει στο έδαφος, ενώ υπάρχει και μεγάλη συχνότητα κεραυνών. Είναι αυτό που λέμε “κεραυνοί εν αιθρία”.

Στο συγκεκριμένο είδος καταιγίδας οφειλόταν και η μεγάλη πυρκαγιά του Μαινάλου πριν από 6 χρόνια ακριβώς, 22-24 Αυγούστου 2000».

Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι οι υψηλές θερμοκρασίες που αναπτύσσονται στο οροπέδιο της Τρίπολης θεωρούνται υπεύθυνες για τις ξηρές και θερμικές καταιγίδες που εμφανίζονται στην περιοχή.
Ο φόβος του ψυχρού μετώπου

TO ΨΥΧΡΟ μέτωπο σύμφωνα με τους ειδικούς είναι ο χειρότερος εχθρός των πυροσβεστών που προσπαθούν να κατασβέσουν μία πυρκαγιά.

Πρόκειται για τη διαχωριστική νοητή γραμμή μεταξύ ψυχρής και θερμής αέριας μάζας που κινείται με ταχύτητα 30 έως 50 χλμ. από δυσμάς προς ανατολάς και προκαλεί αλλαγή κατεύθυνσης των ανέμων.

Λειτουργεί ως «ατμοσφαιρικός εμπρηστής» όταν περνάει από περιοχές που έχουν παρουσιάσει καύσωνα (οπως η Θάσος τις προηγούμενες ημέρες) και πρέπει να παρακολουθείται στενά από τους υπευθύνους ώστε να προλάβουν να ενημερώσουν τους πυροσβέστες για να χαράξουν νέα στρατηγική στη καταπολέμηση της φωτιάς.

Αν δεν ενημερωθούν έγκαιρα υπάρχει μεγάλος κίνδυνος η φωτιά να επεκταθεί ανεξέλεγκτα καθώς οι νοτιοδυτικοί άνεμοι στρέφονται σε βορειοδυτικούς μέσα σε 20 λεπτά, ενώ ταυτόχρονα ενισχύονται κατά ένα με δύο Μπωφόρ σε ένταση.

Αυτό σε μία πυρκαγιά εκφράζεται ως αλλαγή μετώπου προς τα ανατολικά και έτσι καίει σε ελάχιστο χρόνο πολύ μεγάλη έκταση.

Τα ψυχρά μέτωπα στην Ελλάδα εμφανίζονται συνήθως ύστερα από πολύ ζεστή περίοδο, όπως ήταν ο καύσωνας των τελευταίων ημερών καθώς και αρχές Ιουλίου και Σεπτεμβρίου, που φτάνει μέχρι τη Νότια Ελλάδα -η τελευταία δύσκολη στιγμή αν συνεχιστεί η ξηρασία μετά το ερχόμενο Σαββατοκύριακο.

«Αυτή την περίοδο υπάρχει μεγάλος κίνδυνος. Αν δεν υπάρξει αύξηση της υγρασίας ή και βροχοπτώσεις μέσα στην επόμενη εβδομάδα, τότε μπορεί να έχουμε άλλον ένα δύσκολο γύρο από πυρκαγιές», επισημαίνει ο δρ Ξανθόπουλος.

Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ 2006