ΣΕΤΕ: 25 εκατ. τουρίστες και 14,5 δισ. έσοδα για το 2016

Διεθνείς αφίξεις που θα ξεπεράσουν 25 εκατ. τουρίστες, αυξημένες κατά 6% συνολικά (οδικές, αεροπορικές, θαλάσσιες, εκτός κρουαζιέρας), προσδοκά ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) για το 2016. Αντίστοιχα για τα έσοδα, ο ΣΕΤΕ εκτιμά ότι θα ενισχυθούν κατά 6,4%, φθάνοντας τα 14,55 δισ. ευρώ.

Στο 1ο τεύχος της νέας σειράς μελετών του, «Ελληνικός Τουρισμός – Εξελίξεις & Προοπτικές», το Ινστιτούτου ΣΕΤΕ υπολογίζει επίσης ότι το 2016 οι διανυκτερεύσεις θα διαμορφωθούν στα 195 εκατ., αυξημένες κατά 5,4% και η μέση δαπάνη ανά ταξίδι θα ενισχυθεί οριακά, αγγίζοντας τα 581,9 ευρώ από 579,6 ευρώ το 2015.

Ωστόσο, απώλεια ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουριστικού προϊόντος μεγαλύτερη του 10%, έχουν επιφέρει οι πρόσθετες φορολογικές επιβαρύνσεις του τελευταίου 12μηνου, εξανεμίζοντας ουσιαστικά το 50% της ανάκτησης της ανταγωνιστικότητας της χώρας, που επιτεύχθηκε από την αρχή εφαρμογής των μνημονίων με την πολύ επίπονη κοινωνικά και οικονομικά εσωτερική υποτίμηση.

Σύμφωνα με υπολογισμούς του SETE Intelligence, η υπέρμετρη φορολογική επιβάρυνση παραμένει αρνητικός παράγοντας στην ανάπτυξη του τουρισμού και της οικονομίας γενικότερα, τόσο από τους έμμεσους όσο και από τους άμεσους φόρους. Τα σημαντικά κέρδη ανταγωνιστικότητας για τον ελληνικό τουρισμό, που προκύπτουν από την εσωτερική υποτίμηση, αντισταθμίζονται σε σημαντικό βαθμό από την υπέρμετρη φορολογική επιβάρυνση.

Το 2015 η δαπάνη ανά ταξίδι μειώθηκε στα 580 ευρώ, από 590 ευρώ το 2014 και 653 ευρώ το 2013. Από την άλλη πλευρά, αξιοσημείωτη είναι η διαχρονική σταθερότητα της δαπάνης ανά διανυκτέρευση και η ανάκαμψή της το 2015 κατά 4,6% στα 74 ευρώ, μετά την πτώση της το 2014. Αυτό σημαίνει ότι η μείωση στη δαπάνη ανά ταξίδι οφείλεται στην πραγματοποίηση διακοπών μικρότερης διαρκείας από τους ταξιδιώτες και όχι σε χαμηλότερη ημερήσια δαπάνη.

Η επιδιωκόμενη αύξηση των αφίξεων και των εσόδων από τον εισερχόμενο και από τον εσωτερικό τουρισμό στην Ελλάδα θα προσδιοριστεί κατά κύριο λόγο από τον εμπλουτισμό και την διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος καθώς και τον ρυθμό αύξησης της προσφοράς διεθνώς ανταγωνιστικών τουριστικών υπηρεσιών στη χώρα και σε μικρότερο βαθμό από τη ζήτηση τουριστικών υπηρεσιών, που σε περιόδους θετικής ανάπτυξης των χωρών προέλευσης είναι σε μεγάλο βαθμό απεριόριστη για μικρές χώρες όπως η Ελλάδα. Ειδικότερα, η ζήτηση για τουριστικές υπηρεσίες στη χώρα προσδιορίζεται κυρίως από την επιχειρηματική λειτουργία των επιχειρήσεων προσφοράς τουριστικών υπηρεσιών στην Ελλάδα γενικά και σε κάθε επί μέρους τουριστική περιοχή στη χώρα ειδικότερα.

Εν τω μεταξύ, η ικανοποίηση των πελατών από την παροχή υπηρεσιών στα ελληνικά ξενοδοχεία είναι – διαχρονικά – σημαντικά υψηλότερη από την αντίστοιχη σε διεθνώς ανταγωνιστικούς προορισμούς. Από την άλλη πλευρά, ο ελληνικός τουρισμός αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα ποιότητας στα περιφερειακά αεροδρόμια, στα λιμάνια, σε μεγάλο μέρος του οδικού δικτύου εκτός αυτοκινητοδρόμων, καθώς και σε θέματα αρμοδιότητας ΟΤΑ (καθαριότητα, πράσινο κλπ.).

Από πολλές πλευρές το γεωπολιτικό περιβάλλον στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και η κρίση στις σχέσεις Ρωσίας – Τουρκίας έχουν θετική επίπτωση, με ενίσχυση της τουριστικής κίνησης προς την Ελλάδα. Αυτό, ωστόσο, δεν επαληθεύτηκε στο τέταρτο τρίμηνο του 2015, όπου οι αφίξεις τουριστών από βασικές αγορές ήταν μειωμένες. Αρνητικά φαίνεται ότι λειτούργησε το προσφυγικό πρόβλημα στο τέταρτο τρίμηνο του 2015 και συνεχίζει να επηρεάζει αρνητικά τις τουριστικές αφίξεις και τις προκρατήσεις και στο πρώτο τρίμηνο του 2016.

Στην αναφορά για τις μακροοικονομικές προοπτικές τονίζεται επίσης ότι το ευρώ που κυμαίνεται αυτή την περίοδο γύρω στα 1,14 USD/EUR, εξακολουθεί να είναι σχετικά υποτιμημένο και εκτιμάται ότι θα εξακολουθήσει στα επόμενα δύο έτη να διαμορφώνεται σε επίπεδα κάτω του 1,15 USD/EUR. Βασικές αγορές της χώρας από τη Ζώνη του Ευρώ, αλλά και από την Κεντρική Ευρώπη και τα Βαλκάνια ευνοούνται από το υποτιμημένο ευρώ, τη χαμηλή τιμή του πετρελαίου και την εντεινόμενη πολιτική ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας από την ΕΚΤ, επιτυγχάνοντας υψηλότερους του αναμενόμενου ρυθμούς ανάπτυξης με επακόλουθο την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των πληθυσμών τους, μέρος του οποίου δαπανάται για διακοπές στο εξωτερικό.

Επίσης, η – έστω και πολύ καθυστερημένα – ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης και η εκταμίευση τελικά της δόσης των 10,3 δισ. ευρώ (7,5 δισ. ευρώ στο δεύτερο 15ήμερο του Ιουνίου 2016 και 2,8 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο) αναμένεται ότι θα έχουν ευνοϊκές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία και στον τουρισμό, τόσο στο υπόλοιπο του 2016 όσο και στα επόμενα έτη. Το πρόγραμμα προσαρμογής που εφάρμοσε η Ελλάδα στην περίοδο 2010-2015 οδήγησε σε σημαντική μέση ετήσια αύξηση των εξαγωγών αγαθών κατά 4,8% παρά την πιστωτική ασφυξία που υφίστανται οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις σε αντίθεση με τους διεθνείς ανταγωνιστές τους, στην ίδια περίοδο στην οποία οι εισαγωγές αγαθών κατέγραψαν μέση ετήσια πτώση 3,5%. Η άρση της πιστωτικής ασφυξίας αναμένεται να διευκολύνει την οικονομική δραστηριότητα υγιών επιχειρήσεων περαιτέρω. Από την άλλη πλευρά, οι εξαγωγές υπηρεσιών σημείωσαν μέση ετήσια πτώση κατά -0,9% στην περίοδο 2009 – 2015, κυρίως λόγω της μεγάλης πτώσης των εισροών εισοδημάτων από τις διεθνείς μεταφορές (κυρίως από τη ναυτιλία).

Αντίθετα, την περίοδο 2009-2015, οι ταξιδιωτικές εισπράξεις από το εξωτερικό σημείωσαν άνοδο 35,6%. Η πτώση του ΑΕΠ στο δεύτερο εξάμηνο του 2015 και στο πρώτο τρίμηνο του 2016 μπορεί να θεωρηθεί ως προσωρινή, δεδομένου ότι μπορεί να ολοκληρωθεί με σχετικά γρήγορους ρυθμούς η αποκατάσταση της ομαλότητας στο τραπεζικό σύστημα και στην οικονομία, μετά την οριστική ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του 3ου Μνημονίου.

Βέβαια, η ουσιαστικά αναίτια καθυστέρηση των διαπραγματεύσεων για την ολοκλήρωση αυτής της αξιολόγησης και η επιβολή νέων αντι-αναπτυξιακών δημοσιονομικών και άλλων μέτρων για να γίνει δυνατή κάποια συμφωνία, συνεπάγονται ότι η αύξηση του ΑΕΠ το 2016 αναμένεται τώρα στο 0,2%, από άνω του 1,5% που ήταν η εκτίμηση με την υπόθεση της έγκαιρης και χωρίς αναίτια αντιαναπτυξιακά μέτρα ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης. Ενώ τονίζεται ότι η πολιτική αναταραχή της περιόδου Σεπτεμβρίου 2014 – Ιουλίου 2015 και η τρέχουσα επιβάρυνση της οικονομίας με νέες αβεβαιότητες και με, σε μεγάλο βαθμό, αχρείαστα αντιαναπτυξιακά μέτρα, έχει μεν επηρεάσει αρνητικά αλλά δεν έχει ανατρέψει τις προοπτικές ανάπτυξης της οικονομίας, που είχαν γίνει εμφανείς το 2014.