Αυτοψία του βοηθού Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ στα κέντρα προσφύγων

«Η μεγαλύτερη πρόκληση για τη χρονιά αυτή, είναι να έχουμε ένα πραγματικά κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου και ένα σωστό επιμερισμό ευθυνών στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης» δηλώνει σε συνέντευξή του ο βοηθός Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για ζητήματα Προστασίας Βόλκερ Τουρκ. Ωστόσο, προσθέτει, «χρειαζόμαστε πολλή δουλειά για να φτάσουμε στο σημείο αυτό».

Ο κ. Τουρκ βρέθηκε στην Ελλάδα και επισκέφθηκε την Ειδομένη, την Αθήνα και τη Λέσβο, όπου είχε την ευκαιρία να συναντήσει μετανάστες και πρόσφυγες και να συνομιλήσει με μέλη της ελληνικής κυβέρνησης.

Πρώτος σταθμός της επίσκεψής του ήταν η Ειδομένη, την ημέρα που οι αρχές των Σκοπίων επέτρεψαν την είσοδο στην ουδέτερη ζώνη, μόνο των προσφύγων με προορισμό την Αυστρία και τη Γερμανία. «Είναι κυριαρχικό δικαίωμα του κράτους να ελέγχει και να διαχειρίζεται τα σύνορά της. Αλλά την ίδια ώρα, όταν έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους που έχουν ανάγκη προστασίας, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα έχουν πρόσβαση στην προστασία αυτή» σχολιάζει ο κ. Τουρκ και ασκεί δριμεία κριτική στους χειρισμούς του ζητήματος από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

«Στην Ευρώπη» σημείωσε χαρακτηριστικά «έχουμε ένα τεράστιο ζήτημα, γιατί από τη μια πλευρά έχουμε τις χώρες στα εξωτερικά σύνορα, την Ελλάδα και την Ιταλία, και κάποιες χώρες προορισμού, όπως η Γερμανία, η Αυστρία και η Σουηδία, που έχουν επηρεαστεί πολύ από το προσφυγικό ζήτημα. Όμως αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια πραγματικά συλλογική ανταπόκριση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε να υπάρχει ένας σωστός επιμερισμός ευθυνών. Και μέχρι στιγμής δε βρισκόμαστε στο σημείο αυτό. Θεωρώ ότι υπάρχει πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει επειγόντως για να φτάσουμε στο σημείο αυτό και να έχουμε ένα κοινό, ένα πραγματικά κοινό ευρωπαϊκό σύστημα ασύλου, και αυτή είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για αυτή τη χρονιά».

Σχετικά με το πρόγραμμα μετεγκατάστασης προσφύγων, ο Βόλκερ Τουρκ κάνει λόγο για το παιχνίδι με «την κότα και το αυγό». «Στην αρχή τα προβλήματα φιλοξενίας προσφύγων ήταν ένα από τα ζητήματα του προγράμματος. Στη συνέχεια, υπήρξε μια απόφαση για 160.000 θέσεις μετεγκατάστασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ωστόσο κάποιες από τις δεσμεύσεις δεν υλοποιούνται από ορισμένα κράτη μέλη. Είναι λίγο σαν την κότα με το αυγό και πραγματικά πρέπει να διασφαλίσουμε ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη στο χειρισμό των θεμάτων μετεγκατάστασης και να συμβουλεύσουμε τους πρόσφυγες για να τους δείξουμε ότι υπάρχει καλύτερος τρόπος μετακίνησής τους από αυτόν που επιλέγουν διαμέσου των δυτικών Βαλκανίων».

Στην Αθήνα, ο Βόλκερ Τουρκ επισκέφθηκε το προσωρινό κέντρο φιλοξενίας προσφύγων στο Ελληνικό. «Η φιλοξενία προσφύγων εκεί μας δείχνει ότι χρειαζόμαστε πολύ περισσότερα» παρατηρεί. «Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα στην Ελλάδα, να βρεθούν κατάλληλες και επαρκείς υποδομές υποδοχής. Φυσικά όταν υπάρχουν αυτοί οι μεγάλοι αριθμοί είναι ξεκάθαρο ότι υπάρχουν προκλήσεις και χρειάζεται να βρούμε τρόπους για την αντιμετώπισή τους» σημειώνει.

Όπως υπογραμμίζει, το πρόγραμμα επιδότησης ενοικίου που θα συνεφαρμόσουν η Ελλάδα, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα είναι ένα σημαντικό μέτρο «ώστε να είμαστε σίγουροι ότι θα έχουν και κάπου αλλού να μείνουν εάν ανήκουν σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες ή αν είναι σε κίνδυνο».

Ο βοηθός Ύπατος Αρμοστής δηλώνει εντυπωσιασμένος από τις προσπάθειες των Ελλήνων λιμενικών να σώσουν ζωές. «Νομίζω ότι ήταν μια πολύ συνειδητή απόφαση από την ελληνική κυβέρνηση να μη στρέφει το βλέμμα όταν οι άνθρωποι πνίγονται. Προφανώς η διάσωση ζωών είναι μια βασική προτεραιότητα και οι άνδρες του λιμενικού κάνουν μια πολύ δύσκολη δουλειά. Και όχι μόνο αυτοί. Η Αστυνομία, οι τοπικές αρχές, οι υπάλληλοι της Υπηρεσίας Ασύλου, όλοι προσπαθούν να κάνουν το καλύτερο που μπορούν. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν προβλήματα δεδομένων των μεγάλων αριθμών» τονίζει.

Ο κ. Τουρκ συναντήθηκε με τους αναπληρωτές υπουργούς Προστασίας του Πολίτη Νίκο Τόσκα, Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννη Μουζάλα και Εξωτερικών Νίκο Ξυδάκη, με τους οποίους συζήτησε ζητήματα, όπως η ολοκλήρωση των κέντρων ταυτοποίησης προσφύγων, η εφαρμογή του προγράμματος μετεγκατάστασης, η ευρύτερη συνεργασία των ευρωπαϊκών χωρών, αλλά και η αναζήτηση νομίμων οδών για να φτάνουν οι πρόσφυγες στην Ευρώπη.

«Ένα από τα ζητήματα που μας απασχόλησαν είναι στον τομέα της παροχής ασύλου, να εξετάσουμε κάποιες από τις διαδικασίες. Είναι πολύ σημαντικό να είναι οι διαδικασίες γρήγορες για όσους δεν χρειάζονται διεθνή προστασία και να κάνουμε σαφές στους ανθρώπους αυτούς ότι το σύστημα ασύλου δεν απευθύνεται σε εκείνους. Χρειαζόμαστε το σύστημα ασύλου για τους ανθρώπους που το έχουν ανάγκη» αναφέρει.

Επίσης, κατά τον κ. Τουρκ, ένας από τους τρόπους αποτελεσματικότερης διαχείρισης του προσφυγικού προβλήματος είναι και η ενίσχυση των γειτονικών με τη Συρία κρατών, όχι μόνο της Τουρκίας, αλλά και της Ιορδανίας, του Λιβάνου, της Αιγύπτου. Για το θέμα αυτό οργανώνονται δύο συναντήσεις, στις 4 Φεβρουαρίου στο Λονδίνο με πρωτοβουλία της βρετανικής κυβέρνησης και τη συμμετοχή της Γερμανίας, της Νορβηγίας και του Κουβέιτ, και στις 30 Μαρτίου στη Γενεύη από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες με θέμα την επανεγκατάσταση και την αναζήτηση νόμιμων οδών.

Χθες ο Βόλκερ Τουρκ αναχώρησε για την Τουρκία για να συναντήσει μέλη της τουρκικής κυβέρνησης, ενώ είχε προηγηθεί και επίσκεψή του στα Σκόπια.