Foreign Policy: Δεν έχετε ιδέα πόσο κακή είναι η ενεργειακή κρίση της Ευρώπης

«Δεν έχετε ιδέα πόσο κακή είναι η ενεργειακή κρίση της Ευρώπης», τιτλοφορείται άρθρο του Foreign Policy. «Οι τιμές του φυσικού αερίου είναι 10 φορές υψηλότερες από τις συνηθισμένες», αναφέρεται στον υπότιτλο, σημειώνοντας ότι οι βιομηχανίες είναι σε αναστάτωση, οι καταναλωτές εξοργίζονται και οι πολιτικοί είναι πανικόβλητοι.

Εάν το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου παλεύει με τις υψηλότερες τιμές της ενέργειας, η Ευρώπη τελεί υπό μεγάλη αγωνία, αναγκάζοντας τους Ευρωπαίους ηγέτες να αυτοσχεδιάσουν σχέδια διάσωσης και έκτακτα μέτρα για να γλιτώσουν τους καταναλωτές από τον καταστροφικό οικονομικό πόνο τον χειμώνα.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η απότομη αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου, οι οποίες έχουν προκαλέσει όλεθρο σε ολόκληρη την ήπειρο, εκτοξεύοντας τον πληθωρισμό, πλήττοντας τις βιομηχανίες και κάνουν τους απλούς ανθρώπους να ανατριχιάζουν όταν λαμβάνουν ταχυδρομικώς τους λογαριασμούς ρεύματος.

Οι τιμές του ευρωπαϊκού φυσικού αερίου είναι τώρα περίπου 10 φορές υψηλότερες από ό,τι ήταν κατά μέσο όρο την τελευταία δεκαετία και περίπου 10 φορές ακριβότερες από ό,τι στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο Άλεξ Μούντον (Alex Munton), ειδικός στις παγκόσμιες αγορές φυσικού αερίου στο Rapidan Energy Group, μια εταιρεία συμβούλων, είπε ότι το ευρωπαϊκό φυσικό αέριο είναι τόσο ακριβό που είναι σαν να πληρώνεις 500 δολάρια για ένα βαρέλι πετρελαίου. Και αυτοί είναι οι καλοί μήνες.

«Τα πράγματα είναι [σε] σημείο κρίσης», είπε ο Μούντον.

«Έχουμε αστρονομικές τιμές του φυσικού αερίου και απέχουμε ακόμη λίγους μήνες από τη στιγμή που η ζήτηση φυσικού αερίου θα κορυφωθεί πραγματικά κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

»Υπάρχει πραγματική αβεβαιότητα εάν θα υπάρξει επαρκές φυσικό αέριο για την κάλυψη της ζήτησης καθ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα».

Το πρόβλημα του φυσικού αερίου οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο οποίος έχει διαταράξει τις εξαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη και αύξησε τις τιμές παντού αλλού.

Αλλά δεν είναι μόνο ο πόλεμος: οι εναλλακτικές προμήθειες φυσικού αερίου είναι ακριβές, η κλιματική αλλαγή έχει αποστραγγίσει τα ποτάμια τόσο πολύ που πολλοί από τους πυρηνικούς σταθμούς της Ευρώπης είναι εκτός δικτύου.

Οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας τόσο στη Γερμανία όσο και στη Γαλλία έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ αυτή την εβδομάδα (ξανά), μια αντανάκλαση της ολοένα και βαθύτερης έκτακτης ανάγκης ηλεκτρικής ενέργειας της ηπείρου.

Καθώς τα έθνη λυγίζουν κάτω από τις οικονομικές πιέσεις, οι απελπισμένοι καιροί ζητάνε απελπισμένα μέτρα: η Βρετανία ανακοίνωσε μια οδυνηρή αύξηση κατά 80% στο ανώτατο όριο για το ενεργειακό κόστος των νοικοκυριών, ενώ η Γερμανία αύξησε τους λογαριασμούς κατά σχεδόν 500 ευρώ.

«Η εναλλακτική θα ήταν η κατάρρευση της γερμανικής αγοράς ενέργειας και μαζί με αυτήν μεγάλων τμημάτων της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ.

Η Ευρώπη έχει επιδοθεί σε έναν αγώνα με τον χρόνο για να γεμίσει με φυσικό αέριο τις δεξαμενές της.

Το χειμώνα, η Ευρώπη «χρησιμοποιεί από αυτά που έχει αποθηκεύσει ενώ, ταυτόχρονα, εισάγει πολύ φυσικό αέριο από άλλες πηγές», είπε ο Μούντον.

«Χρειάζεται και τα δύο. Αλλά καθώς σκεφτόμαστε αυτόν τον χειμώνα, υπάρχει μια πολύ πραγματική απειλή ότι δεν θα υπάρξει καθόλου ρωσικό αέριο».

Σε κανονικές εποχές, το ρωσικό αέριο αντιστοιχεί περίπου στο 40% των ευρωπαϊκών εισαγωγών.

Χωρίς προμήθεια φυσικού αερίου από τη Ρωσία το χειμώνα, πρόσθεσε ο Μούντον, τα ευρωπαϊκά έθνη θα αναγκαστούν να βασίζονται ακόμη περισσότερο στις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από προμηθευτές όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες.

Το πρόβλημα είναι ότι η Ασία -μια μεγαλύτερη αγορά LNG- συναγωνίζεται επίσης για τις ίδιες προμήθειες, πράγμα που σημαίνει ότι οι τιμές θα είναι πάντα υψηλότερες σε σχέση με το ρωσικό φυσικό αέριο από την Ανατολή.

«Αυτή είναι πραγματικά η κρίση που αντιμετωπίζει η Ευρώπη και ο κόσμος», πρόσθεσε.

Καθώς η Ευρώπη εγκαταλείπει τον ενεργειακό εφοδιασμό από τη Μόσχα, πολλοί ηγέτες έσπευσαν να εξασφαλίσουν εναλλακτικές συμφωνίες και προμήθειες με άλλες χώρες.

Η Ιταλία έχει εξασφαλίσει περισσότερο φυσικό αέριο από την Αλγερία, ενώ άλλες χώρες έχουν στραφεί στο Αζερμπαϊτζάν, τη Νορβηγία και το Κατάρ.

Η Γερμανία εξέφρασε επίσης τις ελπίδες της για μια νέα συμφωνία LNG με τον Καναδά, ο οποίος με τη σειρά του ήταν πολύ λιγότερο αισιόδοξος.

Άλλοι έχουν επενδύσει πολύ περισσότερα στην υποδομή LNG, με τη Γερμανία να αγωνίζεται για την κατασκευή πέντε πλωτών τερματικών σταθμών LNG και την Ολλανδία, τη Φινλανδία και την Ιταλία να προετοιμάζονται για περισσότερες πλωτές μονάδες για εισαγωγή φυσικού αερίου.

Αλλά στο άμεσο μέλλον, ειδικοί στον τομέα της ενέργειας είπαν ότι υπάρχουν τόσα πολλά που μπορούν να κάνουν οι χώρες για να ενισχύσουν τον εφοδιασμό τους.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες στρέφονται επίσης προς το εσωτερικό τους, θεσπίζοντας ευρεία μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας για να συμβάλουν στον περιορισμό της χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας.

Η Ισπανία, η οποία πριν ένα μήνα συμβούλευε τους εργαζόμενους να μην φορούν γραβάτες [τις ημέρες καύσωνα] για την εξοικονόμηση ενέργειας [από τα κλιματιστικά], ενέκρινε αυτή την εβδομάδα ένα νέο σχέδιο εξοικονόμησης ενέργειας που περιλαμβάνει κανόνες κλιματισμού και θέρμανσης για τον περιορισμό της κατανάλωσης.

Η Γαλλία έχει απειλήσει με πρόστιμα τα κλιματιζόμενα καταστήματα που δεν κλείνουν τις πόρτες τους, ενώ η Γερμανία έσβησε τους προβολείς των μνημείων στο Βερολίνο.

Μερικοί Γερμανοί έχουν επίσης πάρει την κατάσταση στα χέρια τους και τώρα αποθηκεύουν ξύλα για να προετοιμαστούν για τον επερχόμενο χειμώνα.

Οι κινήσεις τους έρχονται καθώς η Γερμανία συζητά για την καθυστέρηση της σταδιακής κατάργησης των τελευταίων πυρηνικών της εργοστασίων λόγω της συνεχιζόμενης κρίσης.

«Η απόσυρση πρόσθετων πυρηνικών σταθμών εν μέσω της χειρότερης ενεργειακής κρίσης που έχει δει η Ευρώπη εδώ και πολύ καιρό φαίνεται άστοχη», είπε ο Τζέισον Μπόρντοφ, ιδρυτικός διευθυντής του Κέντρου για την Παγκόσμια Ενεργειακή Πολιτική του Πανεπιστημίου Κολούμπια και πρώην ειδικός βοηθός του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα.

Ο Μούντον, ειδικός στην παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου του Rapidan Energy Group, είπε ότι η διατήρηση των πυρηνικών εγκαταστάσεων σε λειτουργία δεν είναι τόσο απλή όσο μπορεί να ακούγεται.

«Μόλις οι εταιρείες, οι φορείς εκμετάλλευσης αυτών των εργοστασίων, εργάζονταν με ένα σχέδιο για να τερματίσουν τη λειτουργία τους σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή, δηλαδή στα τέλη του τρέχοντος έτους, ήδη διαχειρίζονται το εργοστάσιο σε αυτή τη βάση», είπε. «Τώρα, αν πείτε, «θέλουμε να συνεχίσουν», τότε γίνεται πιο περίπλοκο».

Την Παρασκευή, ο Τσέχος υπουργός Βιομηχανίας δήλωσε ότι η Τσεχική Δημοκρατία θα ζητήσει από το Συμβούλιο Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης να πραγματοποιήσει έκτακτη συνεδρίαση, λίγες μέρες αφότου πρότεινε τα ανώτατα όρια τιμών ως ένα πιθανό σχέδιο.

Δεν είναι σαφές πόσο καιρό μπορούν να κρατηθούν οι βιομηχανίες και τα νοικοκυριά.

Το Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, εξετάζει διψήφιο πληθωρισμό σε μεγάλο βαθμό λόγω της εκτίναξης των τιμών της ενέργειας και της απότομης προς τα κάτω αναθεώρησης των εκτιμήσεων του ΑΕΠ, σύμφωνα με την Oxford Economics.

Η Ευρώπη δεν είναι σε καλύτερη κατάσταση. «Πιστεύουμε ότι ο ευρωπαϊκός μεταποιητικός τομέας θα βιώσει ύφεση τα επόμενα τρίμηνα, αλλά θα υπάρξουν επίσης επιπτώσεις για τα νοικοκυριά», έγραψε σε σημείωμα η οικονομική συμβουλευτική εταιρεία.

«Η αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας θα πλήξει σκληρά τους καταναλωτές και πιστεύουμε ότι το μέγεθος των αυξήσεων των τιμών καθιστά πολύ πιθανή την περαιτέρω κρατική παρέμβαση».

Προς το παρόν, η ήπειρος φαίνεται να βρίσκεται σε αυτήν για μια μακρά —και επίπονη— απόσταση.

«Η Ευρώπη προετοιμάζεται κάπως για να χειροτερέψουν τα πράγματα προτού γίνουν καλύτερα», είπε ο Μούντον.

«Το μεγάλο ερώτημα είναι πόσο χειρότερα θα γίνουν».