Εφιάλτης: Έρχεται μεγάλη πείνα – Παγκόσμια επισιτιστική κρίση

Ενώ οι τίτλοι των μεγάλων διεθνών ειδήσεων παραμένουν σε μεγάλο βαθμό εστιασμένοι στον πόλεμο στην Ουκρανία, λίγη προσοχή δίνεται στις φρικτές συνέπειες αυτού του πολέμου που γίνονται αισθητές σε πολλές περιοχές σε όλο τον κόσμο.

Ακόμη και όταν συζητούνται αυτές οι επιπτώσεις, κατανέμεται δυσανάλογη κάλυψη σε ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία και η Αυστρία, λόγω της μεγάλης εξάρτησής τους από ρωσικές πηγές ενέργειας.

Το φρικτό σενάριο, ωστόσο, αφορά χώρες του Παγκόσμιου Νότου, οι οποίες, σε αντίθεση με τη Γερμανία, δεν θα μπορέσουν τελικά να υποκαταστήσουν τη ρωσική πρώτη ύλη από αλλού.

Χώρες όπως η Τυνησία, η Σρι Λάνκα και η Γκάνα και πολλές άλλες, αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις τροφίμων βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.

Η Παγκόσμια Τράπεζα προειδοποιεί για μια «ανθρωπιστική καταστροφή» ως αποτέλεσμα μιας διογκούμενης επισιτιστικής κρίσης, η οποία προέρχεται από τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας.

Ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας, Ντέιβιντ Μάλπας, δήλωσε στο BBC ότι το ίδρυμά του εκτιμά μια «τεράστια» άνοδο στις τιμές των τροφίμων, φθάνοντας έως και το 37%, πράγμα που θα σήμαινε ότι οι φτωχότεροι άνθρωποι θα αναγκάζονταν «να τρώνε λιγότερο και να έχουν λιγότερα χρήματα για οτιδήποτε άλλο όπως το σχολείο».

Αυτή η προαισθανόμενη κρίση επιδεινώνει τώρα μια υπάρχουσα παγκόσμια επισιτιστική κρίση, που οφείλεται σε μεγάλες διαταραχές στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, ως άμεσο αποτέλεσμα της πανδημίας COVID-19, καθώς και σε προϋπάρχοντα προβλήματα, που προκύπτουν από πολέμους και εμφύλιες αναταραχές, διαφθορά, οικονομική κακοδιαχείριση, κοινωνική ανισότητα και άλλα.

Ακόμη και πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο κόσμος ήταν ήδη όλο και πιο πεινασμένος.

Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), εκτιμάται ότι 811 εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο «αντιμετώπισαν την πείνα το 2020», με τεράστιο άλμα 118 εκατομμυρίων σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.

Λαμβάνοντας υπόψη τη συνεχιζόμενη επιδείνωση των παγκόσμιων οικονομιών, ειδικά στον αναπτυσσόμενο κόσμο, και τον επακόλουθο και άνευ προηγουμένου πληθωρισμό παγκοσμίως, ο αριθμός πρέπει να έχει σημειώσει αρκετά μεγάλα άλματα από τη δημοσίευση της έκθεσης του FAO τον Ιούλιο του 2021, με αναφορά για το προηγούμενο έτος.

Πράγματι, ο πληθωρισμός είναι πλέον παγκόσμιο φαινόμενο.

Ο δείκτης τιμών καταναλωτή στις Ηνωμένες Πολιτείες αυξήθηκε κατά 8,5% από πέρυσι, σύμφωνα με την εταιρεία χρηματοοικονομικών μέσων ενημέρωσης, Bloomberg.

Στην Ευρώπη «ο πληθωρισμός (έπιασε) ρεκόρ 7,5%», σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Eurostat.

Όσο ανησυχητικό κι αν είναι αυτοί οι αριθμοί, οι δυτικές κοινωνίες με σχετικά υγιείς οικονομίες και δυνητικά περιθώρια για κρατικές επιδοτήσεις, είναι πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν την καταιγίδα του πληθωρισμού, σε σύγκριση με χώρες στην Αφρική, τη Νότια Αμερική, τη Μέση Ανατολή και πολλά μέρη της Ασίας.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία επηρέασε άμεσα τις προμήθειες τροφίμων σε πολλά μέρη του κόσμου.

Η Ρωσία και η Ουκρανία μαζί συνεισφέρουν το 30% των παγκόσμιων εξαγωγών σιταριού.

Εκατομμύρια τόνοι από αυτές τις εξαγωγές βρίσκουν το δρόμο τους προς χώρες που εξαρτώνται από τις εισαγωγές τροφίμων στον Παγκόσμιο Νότο – κυρίως στις περιοχές της Νότιας Ασίας, της Μέσης Ανατολής, της Βόρειας Αφρικής και της Υποσαχάριας Αφρικής.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένες από αυτές τις περιοχές, που περιλαμβάνουν μερικές από τις φτωχότερες χώρες στον κόσμο, έχουν ήδη ταλαιπωρηθεί υπό το βάρος των προϋπαρχουσών επισιτιστικών κρίσεων, είναι ασφαλές να πούμε ότι δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι είναι ήδη ή είναι πιθανό να φύγουν πρόσφυγες, πεινασμένοι τους επόμενους μήνες και χρόνια.

Ένας άλλος παράγοντας που προέκυψε από τον πόλεμο είναι οι αυστηρές κυρώσεις της Δύσης υπό την ηγεσία των ΗΠΑ στη Ρωσία.

Η ζημιά αυτών των κυρώσεων είναι πιθανό να γίνει αισθητή περισσότερο σε άλλες χώρες παρά στην ίδια τη Ρωσία, λόγω του γεγονότος ότι η τελευταία είναι σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητη από τα τρόφιμα και την ενέργεια.

Αν και το συνολικό μέγεθος της ρωσικής οικονομίας είναι συγκριτικά μικρότερο από αυτό των κορυφαίων παγκόσμιων οικονομικών δυνάμεων όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα, η συμβολή της στην παγκόσμια οικονομία την καθιστά απολύτως κρίσιμη.

Για παράδειγμα, η Ρωσία αντιπροσωπεύει το ένα τέταρτο των παγκόσμιων εξαγωγών φυσικού αερίου, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, και το 18% των εξαγωγών άνθρακα και σιταριού, το 14% των αποστολών λιπασμάτων και πλατίνας και το 11% του αργού πετρελαίου.

Η αποκοπή του κόσμου από έναν τόσο τεράστιο πλούτο φυσικών πόρων ενώ προσπαθεί απεγνωσμένα να ανακάμψει από τον φρικτό αντίκτυπο της πανδημίας ισοδυναμεί με πράξη οικονομικού αυτοακρωτηριασμού.

Φυσικά, κάποιοι είναι πιθανό να υποφέρουν περισσότερο από άλλους.

Η οικονομική ανάπτυξη εκτιμάται ότι θα συρρικνωθεί κατά μεγάλο βαθμό –έως και 50% σε ορισμένες περιπτώσεις– σε χώρες που τροφοδοτούν την περιφερειακή και διεθνή ανάπτυξη όπως η Τουρκία, η Νότια Αφρική και η Ινδονησία.

Η κρίση αναμένεται να είναι πολύ πιο σοβαρή σε χώρες που στοχεύουν στην απλή οικονομική επιβίωση, συμπεριλαμβανομένων πολλών αφρικανικών χωρών.

Μια έκθεση του Απριλίου που δημοσιεύθηκε από την ανθρωπιστική ομάδα Oxfam, επικαλούμενη προειδοποίηση που εξέδωσαν 11 διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις, προειδοποίησε ότι «η Δυτική Αφρική πλήττεται από τη χειρότερη επισιτιστική κρίση της τελευταίας δεκαετίας».

Επί του παρόντος, υπάρχουν 27 εκατομμύρια άνθρωποι που πεινούν σε αυτήν την περιοχή, αριθμός που μπορεί να αυξηθεί στα 38 εκατομμύρια τον Ιούνιο, εάν δεν γίνει τίποτα για να αποτραπεί η κρίση.

Σύμφωνα με την έκθεση, ο αριθμός αυτός θα αντιπροσώπευε «ένα νέο ιστορικό επίπεδο», καθώς θα ήταν μια αύξηση περισσότερο από το ένα τρίτο σε σύγκριση με πέρυσι.

Όπως και άλλες περιοχές που αγωνίζονται, η τεράστια έλλειψη τροφίμων είναι αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία, εκτός από τα προϋπάρχοντα προβλήματα, που οδήγησαν μεταξύ τους την πανδημία και την κλιματική αλλαγή.

Ενώ οι κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία δεν έχουν ακόμη επιτύχει κανέναν από τους επιδιωκόμενους στόχους τους, οι φτωχές χώρες είναι ήδη αυτές που αισθάνονται το βάρος του πολέμου, των κυρώσεων και της γεωπολιτικής διαμάχης μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων.

Καθώς η Δύση είναι απασχολημένη με τα δικά της οικονομικά δεινά, λίγη προσοχή δίνεται σε αυτούς που υποφέρουν περισσότερο.

Και καθώς ο κόσμος αναγκάζεται να μεταβεί σε μια νέα παγκόσμια οικονομική τάξη πραγμάτων, θα χρειαστούν χρόνια για τις μικρές οικονομίες να κάνουν επιτυχώς αυτήν την προσαρμογή.

Αν και είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε τις τεράστιες αλλαγές στον παγκόσμιο γεωπολιτικό χάρτη, ας μην ξεχνάμε ότι εκατομμύρια άνθρωποι πεινούν, πληρώνοντας το τίμημα μιας παγκόσμιας σύγκρουσης στην οποία δεν συμμετέχουν.

Πηγή: MiddleEastMonitor