Ιρανοί, Ιρακινοί και Ρώσοι αγοράζουν σπίτια στην Τουρκία εκμεταλλευόμενοι την κατάρρευση της λίρας

Το εθνικό νόμισμα της Τουρκίας, η λίρα, έχει καταρρεύσει. Με τον πληθωρισμό να τρέχει πάνω από 20% και τη λίρα να χάνει το ήμισυ της αξίας της από την αρχή του έτους, εκατομμύρια Τούρκοι ωθούνται σε βαθύτερη φτώχεια καθώς ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προσκολλάται στην ανορθόδοξη άποψη ότι τα χαμηλότερα επιτόκια θα κυριαρχήσουν στον πληθωρισμό.

Αυτά όμως είναι καλά νέα για τον αυξανόμενο αριθμό αλλοδαπών που αναζητούν ευκαιρίες στην αγορά ακινήτων της χώρας.

Οι πωλήσεις τουρκικών κατοικιών σε ξένους αυξήθηκαν σχεδόν κατά 50% τον περασμένο μήνα, αποφέροντας δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με την κρατική στατιστική υπηρεσία της Τουρκίας.

Περίπου 7.363 σπίτια, αριθμός ρεκόρ, πωλήθηκαν σε αλλοδαπούς τον Νοέμβριο, σε σύγκριση με 4.962 σπίτια τον Νοέμβριο του 2020.

Ο μεγαλύτερος αριθμός πελατών ήταν από το Ιράν, ακολουθούμενο από το Ιράκ και τη Ρωσία.

Το μεγαλύτερο μέρος των πωλήσεων ήταν στην Κωνσταντινούπολη με 1.922 ακίνητα.

Περίπου τα μισά του συνόλου πουλήθηκαν στην Αττάλεια, ένα δημοφιλές θέρετρο στη Μεσόγειο και στην Άγκυρα.

«Πολλοί αγοράζουν σπίτια για να αποκτήσουν τουρκική υπηκοότητα», είπε ο Ερντέμ Σενόλ, μεσίτης ακινήτων στη γειτονιά Πέρα (Beyoglu) της Κωνσταντινούπολης, η οποία συνεχίζει να προσελκύει ξένους με την έντονη νυχτερινή ζωή και τη συναρπαστική θέα στον Βόσπορο και στα τζαμιά και τα παλάτια της οθωμανικής εποχής.

«Θα έλεγα ότι κατά μέσο όρο τέσσερις στις 10 πωλήσεις γίνονται σε ξένους, κυρίως κατοίκους της Μέσης Ανατολής», είπε ο Σενόλ στο Al-Monitor.

Τον Ιανουάριο του 2017, το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) της Τουρκίας θέσπισε νόμο που επέτρεπε στους αλλοδαπούς που επένδυαν τουλάχιστον ένα εκατομμύριο δολάρια σε τουρκική περιουσία να αποκτήσουν τουρκική υπηκοότητα.

Η απόφαση παρουσιάστηκε ως μέσο προσέλκυσης ξένων επενδύσεων.

Η αντιπολίτευση κατηγόρησε ότι είχε σχεδιαστεί για να στηρίξει τους φίλους του Ερντογάν, πολλοί από τους οποίους ασχολούνται με τις εργολαβικές επιχειρήσεις.

Πολλοί επωφελήθηκαν από την παγκόσμια ρευστότητα (ξένο δανεισμό), χτίζοντας πολυκατοικίες και κατοικίες ελίτ.

Το μοντέλο ανάπτυξης που καθοδηγείται από τις κατασκευές λειτούργησε για λίγο καθώς οι αυτοκινητόδρομοι και τα λαμπερά νέα νοσοκομεία και σχολεία αναπτύχθηκαν σε όλη τη χώρα, ενισχύοντας τη δημοτικότητα του AKP.

Ωστόσο, πολλοί εργολάβοι τώρα αγωνίζονται να αποπληρώσουν τα δάνειά τους σε δολάρια και σε ευρώ, καθώς η τουρκική λίρα άρχισε να υποχωρεί στον απόηχο του αποτυχημένου πραξικοπήματος του 2016.

Το 2018, η λίρα έπεσε και το AKP κατέβασε τον πήχη για την υπηκοότητα.

Από τον Σεπτέμβριο του 2018, κάθε αλλοδαπός που αγοράζει ακίνητο αξίας 250.000$ δικαιούται τουρκική υπηκοότητα.

«Πούλησαν τη χώρα στους Άραβες»

Πολλοί Τούρκοι βλέπουν τους ξένους, ιδιαίτερα τους Άραβες που αποκτούν τουρκική περιουσία, ως απειλή για τον δικό τους πολιτισμό.

Το «Πούλησαν τη χώρα στους Άραβες» ήταν ένα κοινό σύνθημα από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν ο αείμνηστος Τουργκούτ Οζάλ, πρόεδρος και πρωθυπουργός, ενθάρρυνε τα κράτη του Κόλπου να επενδύσουν στην Τουρκία, μεταξύ άλλων στην αγορά ακινήτων.

Τον Μάρτιο του 2015, η φιλοκυβερνητική εφημερίδα Daily Sabah ανέφερε ότι ο σεΐχης Ταμίμ μπιν Χαμάντ, ο εμίρης του στενού συμμάχου της Τουρκίας Κατάρ, είχε «αγοράσει κρυφά» ένα από τα πιο περιζήτητα παραθαλάσσια παλάτια στον Βόσπορο, κάποτε σπίτι ενός Οθωμανού πρίγκιπα, για 100 εκατομμύρια ευρώ (113 εκατομμύρια δολάρια).

Τα αντιαραβικά αισθήματα έχουν αυξηθεί με την εισροή περισσότερων από 3,7 εκατομμυρίων Σύρων που εγκαταλείπουν την εμφύλια σύγκρουση στη χώρα τους εδώ και μία δεκαετία.

«Παλιά αγόραζαν ακίνητα κυρίως στην ευρωπαϊκή πλευρά [της Κωνσταντινούπολης], αλλά τώρα άρχισαν να αγοράζουν διαμερίσματα και εδώ», είπε ο Μουράτ Ντράμαλι, ένας μεσίτης στη Φενερμπαχτσέ της ασιατικής πλευράς, η οποία ευνοείται από την κοσμική ανώτερη μεσαία τάξη «λευκών Τούρκων».

Χιλιάδες Σύροι πήραν τουρκική υπηκοότητα

Αστικοί μύθοι κυκλοφορούν σχετικά με τον αριθμό των Σύρων που έχουν λάβει την υπηκοότητα, υποτίθεται ότι θα ψηφίσουν το ΑΚΡ στις κοινοβουλευτικές και προεδρικές εκλογές.

Η κυβέρνηση κάνει ελάχιστα για να τους διαλύσει και δεν παρέχει στατιστικά στοιχεία για τον αριθμό των αλλοδαπών στους οποίους χορηγείται εθνικότητα κάθε χρόνο.

Το 2019, αντιμέτωπος με ένα μπαράζ τέτοιων κατηγοριών ενόψει των δημοτικών εκλογών σε εθνικό επίπεδο, ο Ερντογάν αποκάλυψε ότι περίπου 110.000 Σύροι είχαν αποκτήσει την υπηκοότητα.

Η Κωνσταντινούπολη και η Άγκυρα έπεσαν στα χέρια των υποψηφίων της κεμαλικής αντιπολίτευσης για πρώτη φορά από το 1994 και η δυσαρέσκεια προς τους Σύρους αναφέρθηκε ως ένας από τους λόγους για τις απώλειες του AKP.

Ο Φετί Ατζικέλ, βουλευτής του κεμαλικού κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, ο οποίος επέκρινε σφοδρά την κυβέρνηση για την έλλειψη διαφάνειας στο θέμα, ισχυρίστηκε σε πρόσφατη έκθεση ότι τουλάχιστον 150.000 Σύροι είχαν γίνει Τούρκοι.

Ο Ατζικέλ κατηγόρησε ότι η υπηκοότητα απονεμήθηκε με ελάχιστο έλεγχο και ότι οκτώ μέλη του Ισλαμικού Κράτους ήταν μεταξύ των δικαιούχων.

Βάσισε την κατηγορία του σε δήλωση του υπουργείου Εσωτερικών τον Απρίλιο του 2021, στην οποία απαριθμούνται τα ονόματα 365 ατόμων ξένης καταγωγής των οποίων τα περιουσιακά στοιχεία δεσμεύτηκαν λόγω υποτιθέμενων τρομοκρατικών σχέσεών τους. Οι οκτώ τζιχαντιστές καταχωρήθηκαν ως Τούρκοι πολίτες.

Τον Μάρτιο, ο Ατζικέλ ζήτησε επίσημα από τον υπουργό Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού να αποκαλύψει τον αριθμό των Σύριων που πολιτογραφήθηκαν από το 2011. Ο Σοϊλού παρέκαμψε την ερώτηση.

Το υπουργείο Εσωτερικών επέδειξε περισσότερη ειλικρίνεια το 2019, όταν ένας πολίτης υπέβαλε αίτηση στο κοινοβούλιο για πληροφορίες σχετικά με αλλοδαπούς που παίρνουν υπηκοότητα μέσω ακίνητης περιουσίας.

Το υπουργείο απάντησε ότι μεταξύ 2017 και 2019, 7.312 αλλοδαποί έγιναν Τούρκοι πολίτες ως αποτέλεσμα των επενδύσεών τους σε ακίνητα.

Η πλειοψηφία τότε, όπως και τώρα, ήταν από το Ιράν και το Ιράκ.