Συνέδριο σοφών στην Κρήτη για τους υδρογονάνθρακες της Ελλάδας

Υπάρχουν δυνατότητες να αυξηθεί ο γεωπολιτικός ρόλος της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, εξαιτίας της ανακάλυψης υδρογονανθράκων νοτίως της Κρήτης και στο Ιόνιο, ωστόσο αυτό δεν θα γίνει άμεσα ενώ η ρευστή πολιτική κατάσταση σε διάφορες χώρες της Μέσης Ανατολής και της Ανατολικής Μεσογείου, διαμορφώνουν μια αντίστοιχη αβεβαιότητα σχετικά με την εκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων στις παραπάνω περιοχές και τις συμμαχίες χωρών που θα δημιουργηθούν με άξονα την ενέργεια.

Αυτά είναι μόνο μερικά από τα βασικά συμπεράσματα που προέκυψαν κατά την διάρκεια των διήμερων εργασιών του διεθνούς επιστημονικού συνεδρίου με θέμα «Ενέργεια και Πολιτική στην Αν. Μεσόγειο» που ολοκληρώθηκε την Τρίτη στο Ηράκλειο της Κρήτης υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου Κρήτης και του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων “Truman” (Ιερουσαλήμ), με τη συμμετοχή παγκοσμίου φήμης επιστημόνων σε θέματα ενέργειας και διεθνών σχέσεων.

«Αυτό που είδαμε είναι ότι υπάρχουν απεριόριστες δυνατότητες συνεργασίας μεταξύ των χωρών όμως η κατάσταση είναι ακόμα ρευστή» εξηγεί ο Επίκουρος Καθηγητής του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης και ένας εκ των βασικών διοργανωτών του συνεδρίου, κ. Ανδρέας Στεργίου, ο οποίος επεσήμανε ότι «για μια ακόμη φορά φάνηκε, ο δισυπόστατος χαρακτήρας της ενέργειας ως παράγοντας διαμόρφωσης συνεργασίας και ειρήνης αλλά και ως καταλύτης ή ως θρυαλλίδα για εμβάθυνση υφιστάμενων προβλημάτων».

Τα κοιτάσματα που υπάρχουν σε Συρία, Λίβανο, Ισραήλ, Γάζα, Αίγυπτο, Κύπρο και Ελλάδα αλλά και το ενδιαφέρον μεγάλων δυνάμεων όπως η ΗΠΑ, η Ρωσία και η Κίνα, προς την Αν. Μεσόγειο, με την τελευταία όπως επισημάνθηκε να στρέφει ολοένα και περισσότερο το ενδιαφέρον της στην περιοχή, διαμορφώνουν ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον συμμαχιών που εξαρτώνται τόσο από τις ιστορικές καταβολές αυτών των σχέσεων όσο και από την ανάγκη για ασφάλεια και ανάπτυξη των χωρών.

Σε ότι αφορά την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ αυτή τη στιγμή, το σενάριο της κατασκευής του αγωγού έρχεται σε δεύτερη μοίρα, όπως και το σενάριο της κατασκευής ενός σταθμού υγροποιημένου αερίου. Επίσης, όπως προέκυψε από τις τοποθετήσεις που έγιναν στο συνέδριο, “αυτή τη στιγμή τα ενεργειακά κοιτάσματα δεν είναι ικανά να προωθήσουν μια λύση του Κυπριακού προβλήματος”. Οι προσδοκίες δηλαδή ότι τα ενεργειακά κοιτάσματα θα φέρουν πιο κοντά τις δύο κοινότητες και θα προωθήσουν μια λύση του προβλήματος, δεν φαίνεται να επαληθεύονται, παρόλο που υπάρχουν οι προϋποθέσεις.

Τα κοιτάσματα σε Κρήτη και Ιόνιο και ο γεωπολιτικός ρόλος της Ελλάδας

Εισηγητής στο συνέδριο ήταν και ο γνωστός καθηγητής κ. Αντώνης Φώσκολος ο οποίος επέμεινε ότι υπάρχουν τεράστιες ανεκμετάλλευτες ποσότητες υδρογονανθράκων νότια της Κρήτης, ενώ υπεραμύνθηκε της άποψης ότι τα κοιτάσματα κυρίως της Ελλάδας και δευτερευόντως της Κύπρου, είναι αυτά που θα εμπεδώσουν την ενεργειακή ανεξαρτησία της Ευρώπης και κατά ανάγκη θα φέρουν και μια ησυχία στην περιοχή.

Ο κ. Φώσκολος αναφέρθηκε στο προβλεπόμενο για το 2020 ενεργειακό έλλειμμα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η ΕΕ, ένα ζήτημα το οποία η Ευρώπη συνειδητοποίησε με καθυστέρηση, λίγο μετά την κρίση στην Ουκρανία.

Αυτό το «κενό ενέργειας» σημειώνει ο καθηγητής, πρέπει να καλυφτεί και αυτό δεν μπορεί να γίνει ούτε από τη Ρωσία, ούτε την Αμερική, ούτε τη Βόρεια Αφρική. Η Ευρώπη επομένως θα πρέπει να «ακουμπήσει στην Ελλάδα και την Κύπρο, προκειμένου να καλύψει τις ενεργειακές τις ανάγκες.

Υπάρχει ωστόσο μια πιο συγκρατημένης αισιοδοξίας άποψη, η οποία υποστηρίζει ότι μπορεί αναγκαία συνθήκη για την γεωπολιτική αναβάθμιση της Ελλάδας να είναι η ύπαρξη κοιτασμάτων όπως αυτά του Ιονίου και νοτίως της Κρήτης, ωστόσο αυτή δεν είναι ικανή από μόνη της, τουλάχιστον σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα να εγγυηθεί την ενίσχυση της θέσης της Ελλάδας στο γεωπολιτικό χάρτη της Αν. Μεσογείου.

Για παράδειγμα οσον αφορά τα κοιτάσματα νότια της Κρήτης, εκτός από τους βαρύγδουπους τίτλους και τις προσδοκίες ότι θα αποτελέσουν “σανίδα σωτηρίας” για την έξοδο της χώρας μας από την κρίση, το τοπίο για την εκμετάλλευσή τους παραμένει θολό.

«Υπάρχουν πολλά ακόμα ζητήματα ανοικτά, νομικά, πολιτικά, θέματα ασφάλειας τα οποία ενδέχεται να προκαλέσουν επιπλοκές, όσον αφορά την αξιοποίηση των κοιτασμάτων», εξηγεί ο κ. Στεργίου, ο οποίος φαίνεται να κρατά χαμηλούς τόνους σχετικά με τις προοπτικές που ανοίγονται, στο άμεσο τουλάχιστον μέλλον, για την αξιοποίηση και οικονομική εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων νότια της Κρήτης.

Επίσης αυτό που καταδείχτηκε στο συνέδριο, είναι ότι «η κατάσταση σε διάφορες χώρες είναι ρευστή πολιτικά και υπάρχει ακόμα αβεβαιότητα στο αν οι Έλληνες αποτελούν έναν αξιόμαχο σύμμαχο».

Με βάση τα παραπάνω « ο γεωπολιτικός ρόλος της Ελλάδας μπορεί να αυξηθεί, αλλά αυτό δεν θα γίνει τώρα. Δεν ξέρω το μέλλον, αλλά αυτό δεν είναι άμεσο», σημειώνει ο κ. Στεργίου.

Έτσι, σε περίοδο οικονομικής κρίσης, όπου τόσο τα εμπόδια όσο και οι ευκαιρίες εμφανίζονται μεγενθυμένες, η υπερβολική αισιοδοξία για την αναβάθμιση του γεωπολιτικού ρόλου της Ελλάδας στην Αν. Μεσόγειο, εκτός από πρόωρη ενδεχομένως να είναι και αποπροσανατολιστική για την εξελισσόμενη φύση των γεωπολιτικών ανακατατάξεων που συντελούνται στην περιοχή.

Να βάλουμε ενέργεια για την ειρήνη και την συνεργασία

Το συνέδριο, εκτός από επιστημονικό ενδιαφέρον είχε βαρύνουσα σημασία και σε συμβολικό επίπεδο καθώς Άραβες, Τούρκοι, Ισραηλινοί και Έλληνες επιστήμονες βρέθηκαν να συνομιλούν στο ίδιο τραπέζι με κοινή παραδοχή ότι η συνεργασία για την εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων αποτελεί μια win to win κατάσταση από την οποία κερδισμένοι βγαίνουν όλοι οι λαοί των χωρών που «φιλοξενούν» ενεργειακά αποθέματα αλλά και ευρύτερα η παγκόσμια ασφάλεια και ανάπτυξη.

Στο πνεύμα αυτό, ο καθηγητής Moshe Maoz, καθηγητής στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ και το Harry S. Truman Ερευνητικό Ινστιτούτο για την Προώθηση της Ειρήνης, τόνισε τον ρόλο της επιστήμης στη δημιουργία συμμαχιών ικανών να προάγουν την ειρήνη και την συνεργασία στην αξιοποίηση των ενεργειακών πόρων.

«Να βάλουμε ενέργεια για να φτάσουμε στην ειρήνη στην Αν. Μεσόγειο», είναι η φράση που περικλείει την φιλοσοφία του κ. Μoshe Maoz σχετικά με τη σχέση ενέργειας και πολιτικής. Ο καθηγητής τόνισε ότι πρέπει να μπει ένα τέλος στις διαμάχες και να δημιουργηθεί ένα κοινό επιστημονικό μέτωπο που θα κατευθύνει την πολιτική στην υιοθέτηση συνεργατικών λύσεων, μακριά από λογικές που βλέπουν τα ενεργειακά διλήμματα ως ένα παίγνιο μηδενικού αθροίσματος.

Στο ίδιο μήκος κύματος ο Dr. M.M Hamed Abu Nawas από τη Σαουδική Αραβία: «Εγώ και ο καθηγητής συμφωνούμε σε πολλά πράγματα όσον αφορά την δικαιοσύνη και την ειρήνη καθώς και τη διάδοση αυτών των θησαυρών»… « Είμαστε εδώ για να δημιουργήσουμε κάτι, έχουμε όλοι κοινές ρίζες»

Ελένη Ζουμαδάκη στο Flashnews.gr