Μίχαλος: Ανάγκη διαμόρφωσης μιας ευρύτερης ψηφιακής στρατηγικής για τα Ευρωπαϊκά νησιά

Την ανάγκη διαμόρφωσης μιας ευρύτερης ψηφιακής στρατηγικής για τα Ευρωπαϊκά νησιά, καθώς και ένα ενιαίο σύνολο δράσεων και πολιτικών, οι οποίες θα λαμβάνουν υπόψη τα κοινωνικά, λειτουργικά, οικονομικά και φυσικά χαρακτηριστικά των νησιωτικών περιοχών, τόνισε στην ομιλία του στην ημερίδα με θέμα: «Ψηφιακός Μετασχηματισμός των Ευρωπαϊκών Νήσων» που πραγματοποιείται σήμερα στη Μάλτα, ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας και του ΕΒΕΑ κ. Κωνσταντίνος Μίχαλος.

Αναλυτικά η ομιλία έχει ως εξής:

«Συνηθίζουμε να λέμε ότι ο κόσμος μας βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπος με τις προκλήσεις της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης.

Η πρώτη ήρθε με την ανακάλυψη του ατμού. Ο ηλεκτρισμός και οι γραμμές συναρμολόγησης έφεραν τη δεύτερη, ενώ η τρίτη βιομηχανική επανάσταση ήρθε με την αλματώδη εξέλιξη της πληροφορικής και της ηλεκτρονικής τεχνολογίας, που αυτοματοποίησαν την παραγωγή.

Σήμερα βιώνουμε την επανάσταση της ψηφιακής τεχνολογίας, των αλγορίθμων, του Internet of Things και των Big Data. Η ρομποτική, η τεχνητή νοημοσύνη, η βιοτεχνολογία, η νανοτεχνολογία και η τρισδιάστατη εκτύπωση, έχουν αρχίσει να μετασχηματίζουν την παγκόσμια οικονομία.

Η ψηφιακή τεχνολογία ανατρέπει πλέον υφιστάμενες δομές και μοντέλα, σε όλους τους τομείς. Δημιουργεί νέα δεδομένα στην παραγωγή, στην εργασία, στην κοινωνία, στη διακυβέρνηση, στην ανθρώπινη καθημερινότητα.

Επιτρέπει την παροχή αναβαθμισμένων υπηρεσιών στον πολίτη και την επιχείρηση.

Επιτρέπει την αποδοτικότερη αξιοποίηση των διαθέσιμων ανθρώπινων και οικονομικών πόρων.

Συμβάλλει στην αύξηση της διαφάνειας και κατ’ επέκταση της εμπιστοσύνης στη δημόσια διοίκηση και τους λειτουργούς της.

Διευκολύνει την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στο διάλογο και στη λήψη αποφάσεων, μέσω της διαβούλευσης.

Με όλους αυτούς τους τρόπους, η ψηφιακή τεχνολογία μπορεί να συμβάλει καταλυτικά στη μείωση των ανισοτήτων και να δημιουργήσει προϋποθέσεις για μια πιο ισορροπημένη και συνεκτική ανάπτυξη.

Αυτή η δυνατότητα, είναι κατ’ αρχήν εμφανής όσον αφορά την επιχειρηματική δραστηριότητα.

Θα έλεγε κανείς ότι η πιο μεγάλη αλλαγή που έχει επιφέρει η ψηφιακή τεχνολογία – και ιδιαίτερα το διαδίκτυο – στην επιχειρηματικότητα, ήταν ο εκδημοκρατισμός της.

Πλέον, ακόμη και οι μικρότερες και πιο νέες επιχειρήσεις, μπορούν να αναπτύξουν διεθνή δραστηριότητα.

Μπορούν να υιοθετήσουν και να εφαρμόσουν νέα επιχειρηματικά μοντέλα. Μπορούν να αξιοποιήσουν νέες ευκαιρίες στην παγκόσμια αγορά. Να προωθήσουν νέα προϊόντα και υπηρεσίες. Ανεξάρτητα από το μέγεθος, τη φυσική υποδομή και τον όγκο παραγωγής τους. Ανεξάρτητα από τον τόπο στον οποίο βρίσκονται.

Εξίσου εμφανής και σημαντική, είναι η δυνατότητα της ψηφιακής τεχνολογίας να μειώνει τις ανισότητες σε επίπεδο χωρικής ανάπτυξης και συνοχής.

Κι αυτό εφαρμόζεται κατ’ εξοχήν στην περίπτωση των νησιών.

Βεβαίως όλα τα νησιά δεν είναι ίδια. Αντιμετωπίζουν διαφορετικές προκλήσεις, ανάλογα με το μέγεθος, την πληθυσμιακή πυκνότητα, την απόστασή τους από την ηπειρωτική χώρα, το βαθμό πολιτικής και οικονομικής αποκέντρωσης.

Διαθέτουν, όμως, ως κοινό χαρακτηριστικό τη λεγόμενη νησιωτικότητα. Μια μόνιμη κατάσταση γεωγραφικής ασυνέχειας, η οποία επηρεάζει σημαντικά τον αναπτυξιακό χαρακτήρα των νησιών και την ποιότητα ζωής των κατοίκων τους.

Η απομόνωση, η οποία αποτελεί το βασικό πρόβλημα της νησιωτικότητας, σχετίζεται με συγκεκριμένες δυσκολίες και περιορισμούς.

– Αυξημένο κόστος μεταφορών, περιορισμένη πρόσβαση σε υποδομές και υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης.

– Περιορισμένη ποικιλία πλουτοπαραγωγικών πηγών.

– Υψηλό κόστος δημιουργίας και συντήρησης υποδομών.

– Απουσία οικονομιών κλίμακας για τις επιχειρήσεις.

Ως αποτέλεσμα αυτών των περιορισμών, οι τοπικές νησιωτικές οικονομίες είναι δύσκολο να μετασχηματιστούν.

Αδυνατούν να προσελκύσουν νέες επενδύσεις και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη χρηματοδότηση μέσω εθνικών και κοινοτικών προγραμμάτων.

Αναγκαστικά εισάγουν μεγάλη ποικιλία καταναλωτικών αγαθών, ενώ οι εξαγωγές τους αφορούν λίγα συνήθως τοπικά προϊόντα.

Σε πολλές δε περιπτώσεις, η οικονομία των νησιών στηρίζεται αποκλειστικά σχεδόν στον εξωστρεφή, αλλά εξαιρετικά ευαίσθητο τομέα του τουρισμού.

Αποτέλεσμα είναι οι κάτοικοι των νησιών να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της ανεργίας πολύ πιο έντονα, από ό,τι στην ηπειρωτική χώρα.

Και αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους ανθρώπους με υψηλά προσόντα, οι οποίοι επιλέγουν το δρόμο της εσωτερικής επανάστασης. Με συνέπεια την περαιτέρω αποδυνάμωση των νησιωτικών περιοχών.

Πέρα, όμως, από τις εγγενείς αδυναμίες, υπάρχει και η άλλη πλευρά του νομίσματος, που αφορά τις θετικές προεκτάσεις της νησιωτικότητας: το φυσικό πλούτο και τα μοναδικής σημασίας οικοσυστήματα, μια ισχυρή πολιτιστική ταυτότητα, μια ξεχωριστή, ελκυστική παράδοση.

Η ψηφιακή τεχνολογία μπορεί να υποστηρίξει αυτόν τον πλουραλισμό στοιχείων.

Μπορεί να περιορίσει τα μειονεκτήματα και να τονώσει τα πλεονεκτήματα, που συνδέονται με τη νησιωτικότητα.

Μπορεί να ευνοήσει την ανάδυση νέων τοπικών υποδειγμάτων ανάπτυξης, που συνδυάζουν με τον καλύτερο τρόπο περιβαλλοντικές, οικονομικές, κοινωνικές και τεχνολογικές λύσεις.

Μπορεί να συμβάλει στη βέλτιστη χρήση των πόρων και των υποδομών κάθε νησιού.

Να ενθαρρύνει την υιοθέτηση νέων επιχειρηματικών μοντέλων, για την παροχή νέων υπηρεσιών.

Μπορεί να συμβάλει στην αύξηση της ελκυστικότητας των ευρωπαϊκών νησιωτικών περιοχών, ως τόπων διαμονής, εργασίας και επενδύσεων.

Τα νησιά, έχοντας το κίνητρο της ανεύρεσης λύσεων σε πιεστικά προβλήματα, παράγουν συχνά καλές πρακτικές γύρω από την έξυπνη και βιώσιμη ανάπτυξη.

Και στον τομέα της αξιοποίησης της ψηφιακής τεχνολογίας, υπάρχουν ήδη εξαιρετικά παραδείγματα που έχουν εφαρμοστεί σε νησιωτικές περιοχές της Ευρώπης.

Στη διάρκεια του φόρουμ θα έχουμε την ευκαιρία να τα γνωρίσουμε, να αντλήσουμε γνώση, έμπνευση και ιδέες.

Θα έχουμε, επίσης, την ευκαιρία να συζητήσουμε τον καίριο ρόλο των Επιμελητηρίων σε αυτή την προσπάθεια.

Ήδη πολλά Επιμελητήρια μετασχηματίζουν τη λειτουργία και τις υπηρεσίες τους, με σκοπό να ανταποκριθούν στις ανάγκες μιας νέας γενιάς επιχειρήσεων, οι οποίες θέλουν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες της ψηφιακής εποχής.

Προερχόμενος από μια χώρα με έντονο το χαρακτηριστικό της νησιωτικότητας, θα αναφέρω το παράδειγμα των ελληνικών επιμελητηρίων. Τα οποία, τα τελευταία χρόνια και παρά τις δυσκολίες που δημιούργησε η κρίση, έχουν κάνει σημαντικά βήματα για την ψηφιακή αναβάθμιση των υπηρεσιών τους.. με ανάπτυξη portal και ηλεκτρονικών οδηγών πληροφόρησης, με αξιοποίηση της απομακρυσμένης ηλεκτρονικής υπογραφής, με τη δημιουργία ψηφιακών one stop shops για την ίδρυση νέων επιχειρήσεων κ.α.

Με δεδομένο, όμως, ότι πολλά νησιωτικά Επιμελητήρια παρουσιάζουν ελλείψεις, σε επίπεδο τεχνογνωσίας και πόρων, είναι σημαντικό να διαμορφωθεί μια ολοκληρωμένη στρατηγική ψηφιακής εξέλιξής τους. Μια στρατηγική, η οποία θα αξιοποιεί την υπάρχουσα εμπειρία και θα παρέχει καθοδήγηση, σε θέματα όπως η ανάπτυξη ψηφιακών υπηρεσιών, η εξεύρεση τρόπων χρηματοδότησης σχετικών δράσεων, η δυνατότητα ανάπτυξης τοπικών και ευρύτερων συνεργιών, πλαίσια προτάσεων και διεκδικήσεων σε επίπεδο τοπικής και εθνικής διακυβέρνησης.

Ζητούμενο, επίσης, αποτελεί και η διαμόρφωση μιας ευρύτερης ψηφιακής στρατηγικής για τα Ευρωπαϊκά νησιά.

Χρειαζόμαστε ενιαίο σύνολο δράσεων και πολιτικών, οι οποίες θα λαμβάνουν υπόψη τα κοινωνικά, λειτουργικά, οικονομικά και φυσικά χαρακτηριστικά των νησιωτικών περιοχών.

Η στρατηγική αυτή θα πρέπει να καλύπτει μια σειρά από τομείς.

Όπως είναι η ανάγκη επενδύσεων για τη δημιουργία των απαραίτητων τηλεπικοινωνιακών υποδομών. Ώστε οι κάτοικοι των νησιών ανεξάρτητα από το μέγεθος και τον πληθυσμό τους. θα έχουν εξασφαλισμένη και προσιτή πρόσβαση σε ευρυζωνικό υψηλής ταχύτητας ίντερνετ.

Θα περιλαμβάνει επενδύσεις για την ανάπτυξη ψηφιακών εφαρμογών που βοηθούν στην υπέρβαση των φυσικών μειονεκτημάτων των νησιών. Όπως για παράδειγμα, στους τομείς της διακυβέρνησης, της υγείας, της εκπαίδευσης και κατάρτισης, των υποδομών, της κοινωνικής πρόνοιας, του χωροταξικού σχεδιασμού.

Εφαρμογών, που θα συμβάλουν στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των νησιωτικών περιοχών, μέσω της διατήρησης του υπάρχοντος αλλά και της προσέλκυσης νέου ανθρώπινου δυναμικού.

Η στρατηγική αυτή, θα πρέπει να περιλαμβάνει επίσης δράσεις και πολιτικές για την ενίσχυση της ψηφιακής ασφάλειας.
Και βεβαίως για την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων. Το στοιχείο αυτό θεωρώ ότι κάνει τη διαφορά, ως προς το αν μια κοινωνία θα μπορέσει κοινωνία να συμβαδίσει με τις εξελίξεις και να παραμείνει ουραγός.

Για αυτό και συνιστά μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις της εποχής, για την επιχειρηματικότητα και την απασχόληση. στα νησιά και όχι μόνο.

Για να μπορέσουν οι νησιωτικές κοινωνίες και επιχειρήσεις να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες της ψηφιακής τεχνολογίας χρειάζονται ενδυνάμωση και υποστήριξη για την απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων.

Σε αυτή την κατεύθυνση, Πολιτεία, Επιμελητήρια, Αυτοδιοίκηση και κοινωνικοί εταίροι, οφείλουν να ενώσουν τις δυνάμεις τους. Οφείλουμε να αξιοποιήσουμε σχετικές ευρωπαϊκές και εθνικές πρωτοβουλίες, για την εξειδίκευση αποφοίτων, αλλά και την επανειδίκευση εργαζομένων με διαφορετικά αντικείμενα σπουδών, σε δραστηριότητες όπως για παράδειγμα η δημιουργία περιεχομένου στο διαδίκτυο, η ανάλυση μεγάλων δεδομένων, η ψηφιακή ασφάλεια.

Συνηθίζουμε να λέμε ότι σε κάθε επαναστατική για την ανθρωπότητα εξέλιξη, υπάρχουν κερδισμένοι και χαμένοι.

Στόχος μας είναι να διασφαλίσουμε ότι τα ευρωπαϊκά νησιά θα είναι μεταξύ των κερδισμένων της ψηφιακής επανάστασης.

Θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες της ψηφιακής τεχνολογίας, για να αντιμετωπίσουν τα μειονεκτήματά τους. Και να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για μια έξυπνη, βιώσιμη, συνεκτική ανάπτυξη».