Μίχαλος: Οι ευκαιρίες και οι απειλές στις αερομεταφορές

Στις τρέχουσες προκλήσεις, τις απειλές αλλά και τις ευκαιρίες ανάπτυξης σε έναν κρίσιμο κλάδο για την παγκόσμια και την ευρωπαϊκή οικονομία αυτόν των αερομεταφορών, ανέλυσε μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Αερομεταφορών, ο πρόεδρος της ΚΕΕ και του ΕΒΕΑ κ. Κωνσταντίνος Μίχαλος.

«Οι αερομεταφορές αποτελούν πραγματικά κινητήριο δύναμη για την οικονομική ανάπτυξη. Είναι ένας κλάδος που κινητοποιεί σημαντικές επενδύσεις, δημιουργεί θέσεις εργασίας και στηρίζει εξωστρεφείς τομείς της οικονομίας, όπως το εμπόριο και ο τουρισμός.

Η ετήσια συνεισφορά των αερομεταφορών στο ευρωπαϊκό ΑΕΠ ανέρχεται σε περισσότερα από 700 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ ο κλάδος υποστηρίζει στην Ευρώπη σχεδόν 12 εκατομμύρια θέσεις εργασίας.

Σήμερα λειτουργούν σε όλο τον κόσμο πάνω από 1.400 αεροπορικές εταιρίες προγραμματισμένων δρομολογίων, που εξυπηρετούνται από 26.000 αεροσκάφη και περίπου 3.900 αερολιμένες.

Την τελευταία δεκαετία, η συνδεσιμότητα των αεροδρομίων έχει αυξηθεί σε ποσοστό άνω του 30%, ενώ στην Ευρώπη η αύξηση ξεπέρασε το 20%. Σημαντικό ρόλο σε αυτή την αύξηση, είχε και η εξάπλωσης των αερομεταφορέων χαμηλού κόστους, που σήμερα αντιπροσωπεύουν το ένα τρίτο της συνδεσιμότητας στην Ευρώπη.

Μια σειρά συγχωνεύσεων, σε συνδυασμό με ευνοϊκές τιμές των καυσίμων και τη διαρκή άνοδο της ζήτησης, έχει οδηγήσει στην αύξηση της κερδοφορίας του κλάδου.

Ωστόσο, οι προκλήσεις εξακολουθούν να είναι υψηλές.

Αυτό που ξεχωρίζει, θα έλεγε κανείς, τον κλάδο των αερομεταφορών είναι ακριβώς ο αριθμός και η ποικιλία των παραγόντων που μπορούν να επηρεάσουν την πορεία και την ανάπτυξή του. Οι παράγοντες αυτοί είναι σήμερα περισσότεροι και πιο πολύπλοκοι, σε σχέση με το παρελθόν.

Η αλήθεια είναι ότι οι αερομεταφορές είναι και θα παραμείνουν ευάλωτες στις εξελίξεις και τις αλλαγές που συντελούνται σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα:

o Στο επίπεδο της οικονομίας, από τις διακυμάνσεις στο παγκόσμιο ΑΕΠ και στο διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών.

o Σε επίπεδο γεωπολιτικό, από περιφερειακές συγκρούσεις και εντάσεις, από την πορεία των διακρατικών σχέσεων και το βαθμό ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας.

o Σε επίπεδο ασφάλειας, από παράγοντες όπως είναι οι νέες μορφές τρομοκρατίας και η άνοδος του κυβερνο-εγκλήματος.

o Στο επίπεδο της βιώσιμης ανάπτυξης, με θέματα που αφορούν την κλιματική αλλαγή και τις πολιτικές για την αντιμετώπισή της.

o Στο επίπεδο της πολιτικής, με θέματα που αφορούν το ρυθμιστικό και επενδυτικό περιβάλλον, την απελευθέρωση των αγορών και τις συνθήκες ανταγωνισμού, το καθεστώς ιδιοκτησίας και διαχείρισης των αεροδρομίων, τις εργασιακές σχέσεις, αλλά και τις ρυθμίσεις για την προστασία των δεδομένων.

o Και βέβαια, στο επίπεδο της τεχνολογίας, η οποία δημιουργεί νέα μοντέλα κατανάλωσης, κινητοποιεί επενδύσεις, φέρνει νέες εξελίξεις στη διαχείριση δεδομένων και πολλά άλλα.

Για πολλά από τα παραπάνω θέματα, θα έχουμε την ευκαιρία να ακούσουμε ενδιαφέρουσες απόψεις και insights από τους εκπροσώπους της αγοράς, στις τοποθετήσεις που θα ακολουθήσουν.

Σε αυτή την εισαγωγική ομιλία, ωστόσο, θα ήθελα να εστιάσω σε δύο θέματα:

Το πρώτο αφορά τη σημασία της καινοτομίας ως καίριου παράγοντα ανάπτυξης για τις επιχειρήσεις των αερομεταφορών. Το δεύτερο αφορά τις εξελίξεις και το περιβάλλον που διαμορφώνεται για τις αερομεταφορές στην Ελλάδα.

Όσον αφορά την ενσωμάτωση της καινοτομίας:

Ήδη η τεχνολογία έχει αλλάξει τα πάντα στις αερομεταφορές: από τον τρόπο με τον οποίο κατασκευάζονται και συντηρούνται τα αεροσκάφη, την οργανωτική δομή των εταιριών, τον τρόπο πώλησης του προϊόντος τους, μέχρι ακόμη και τα καθήκοντα ρουτίνας του ιπτάμενου προσωπικού.

Οι αεροπορικές εταιρίες έχουν σήμερα τη δυνατότητα να δημιουργούν εξατομικευμένες εμπειρίες, να βελτιώνουν το επίπεδο εξυπηρέτησης των πελατών τους και να εξοικονομούν ταυτόχρονα πολύτιμους πόρους.

Έχουν, παράλληλα, την ευκαιρία να ενισχύσουν το μερίδιό τους στο συνολικό ταξιδιωτικό οικοσύστημα, δημιουργώντας ολοκληρωμένες πλατφόρμες παροχής προϊόντων και υπηρεσιών, όπως είναι η διαμονή και οι επίγειες μεταφορές.

Και το μέλλον φέρνει μαζί του ακόμη περισσότερες δυνατότητες καινοτομίας. Ήδη παρατηρείται η ραγδαία ανάπτυξη του κλάδου traveltech: ενός συνόλου μικρών, καινοτόμων επιχειρήσεων του τεχνολογικού τομέα, που παρέχουν εξειδικευμένα προϊόντα και υπηρεσίες για τις αεροπορικές εταιρίες: κανάλια πωλήσεων, data analytics, εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης και άλλα.

Το ζητούμενο για τις εταιρίες του κλάδου είναι να μπορέσουν να επιλέξουν και να εφαρμόσουν τις καινοτόμες τεχνολογικές λύσεις που τους προσφέρονται, ώστε να υπηρετούν τη στρατηγική τους.

Χρειάζεται να διαμορφώσουν ένα κατάλληλο πλαίσιο συνεργασίας με εξωτερικούς συνεργάτες και προμηθευτές από το χώρο του traveltech: κάτι που απαιτεί την εξισορρόπηση δύο διαφορετικών ειδών επιχειρηματικής κουλτούρας.

Η καινοτομία είναι κατά μια άποψη συνώνυμη του ρίσκου και οι μικρές καινοτόμες επιχειρήσεις συχνά λειτουργούν στη λογική του fast success – fast fail.

Οι αεροπορικές εταιρίες από την άλλη, λόγω μεγέθους και δομής, δεν έχουν χώρο στην κουλτούρα τους για τις έννοιες της δοκιμής, του ρίσκου και της αποτυχίας.

Δεν παύουν, όμως, να έχουν ανάγκη από την τεχνολογική καινοτομία, προκειμένου να επιβιώσουν και να σταθούν απέναντι στον ανταγωνισμό.

Εδώ, λοιπόν, βρίσκεται μια σημαντική πρόκληση, η οποία αφορά τόσο την ανάπτυξη των ίδιων των εταιριών, όσο και ευρύτερα την ενθάρρυνση της καινοτομίας και της καινοτόμου επιχειρηματικότητας στον κλάδο.

Όσον αφορά, τώρα, τις εξελίξεις που αφορούν τις αερομεταφορές στην Ελλάδα:

Η σημασία του κλάδου για μια χώρα με τη θέση και τη γεωμορφολογία της Ελλάδας είναι προφανής. Οι αερομεταφορές έχουν καθοριστικό ρόλο στην κοινωνική συνοχή του πληθυσμού, αλλά και στην τουριστική ανάπτυξη του τόπου, με δεδομένο ότι περίπου 9 στους 10 επισκέπτες έρχονται στην Ελλάδα αεροπορικά.

Στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας είχαμε δύο σημαντικές εξελίξεις, οι οποίες άλλαξαν το τοπίο των αερομεταφορών στη χώρα μας: την αποκρατικοποίηση της Ολυμπιακής Αεροπορίας και την εκχώρηση των 14 περιφερειακών αεροδρομίων.

Στο ίδιο, περίπου, διάστημα, η συνδεσιμότητα των αεροδρομίων αυξήθηκε κατά 42%, ενώ το 2017 ο συνολικός αριθμός των διακινηθέντων επιβατών στα αεροδρόμια της χώρας ξεπέρασε τα 58 εκατομμύρια, σημειώνοντας αύξηση της τάξης του 9,5% σε σύγκριση με το 2016.

Είναι γεγονός ότι οι δομικές αλλαγές στο χώρο των αερομεταφορών συνδέονται άμεσα και με την ανάπτυξη, τις επενδύσεις και τη διαχείριση των αερολιμένων. Στο μέτωπο αυτό, θα λέγαμε ότι το 2017 αποτέλεσε χρονιά – σταθμό: με την ολοκλήρωση της παραχώρησης των 14 περιφερειακών αερολιμένων, την υλοποίηση των έργων αναβάθμισης του Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών και τη δημοπράτηση του νέου αερολιμένα στο Καστέλι στην Κρήτη.

Με βάση με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, στα επόμενα χρόνια υπάρχουν σημαντικά περιθώρια, τόσο για νέες επενδύσεις όσο και για περαιτέρω ανάπτυξη της επιβατικής κίνησης στη χώρα μας.

Σε αυτή την εκτίμηση θεωρώ ότι θα συμβάλουν εξελίξεις όπως:

o Οι νέες επενδύσεις που δρομολογούνται στον Διεθνή Αερολιμένα Αθηνών, αλλά και το έντονο ενδιαφέρον που έχει εκδηλωθεί σε σχέση με την πώληση του 30%.

o Οι επενδύσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη στα 14 περιφερειακά αεροδρόμια

o Και βεβαίως η προοπτική αξιοποίησης και των υπολοίπων 23 περιφερειακών αεροδρομίων της χώρας.

Θέση του ΕΒΕΑ είναι ότι η αξιοποίηση των περιφερειακών αεροδρομίων, είτε με συμβάσεις παραχώρησης, είτε με τη συνεργασία Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα, θα συμβάλει καθοριστικά στην ανάπτυξη του τομέα των αερομεταφορών. Θα κινητοποιήσει νέες επενδύσεις, θα δημιουργήσει νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες και θα ενισχύσει περαιτέρω τη συνεισφορά του κλάδου στην εξωστρεφή ανάπτυξη της Περιφέρειας και της εθνικής οικονομίας».