Διάλογο από μηδενική βάση για την ανακύκλωση ζητά ο Μίχαλος

Την ανησυχία των επιχειρήσεων-μελών του καθώς και άλλων φορέων σχετικά με τις διατάξεις που βρίσκονται σε δημόσια διαβούλευση σχετικά με την τροποποίηση του νόμου για την ανακύκλωση και την εναλλακτική διαχείριση, εξέφρασε ο πρόεδρος της ΚΕΕ και του ΕΒΕΑ κ. Κωνσταντίνος Μίχαλος κατά τη διάρκεια ομιλίας του στην ημερίδα που διοργάνωσαν η ΚΕΔΕ και η ΚΕΕ για το θέμα.

Ο κ. Μίχαλος ξεκίνησε την ομιλία του επισημαίνοντας την αναιτιολόγητη πρακτική τόσο του υπουργείου όσο και της διοίκησης του ΕΟΑΝ, να αρνηθεί επίμονα το διάλογο με τους ενδιαφερόμενους και να παραπέμψει τη συζήτηση στην ηλεκτρονική διαβούλευση, τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι η δημόσια διαβούλευση, όπως είναι γνωστό από άλλα νομοθετήματα, ελάχιστα λαμβάνεται υπόψη.

Στη συνέχεια ο πρόεδρος της ΚΕΕ και του ΕΒΕΑ αναφέρθηκε στις προτάσεις που έχουν γίνει από τη μεριά του Επιμελητηρίου για τη βελτίωση της νομοθεσίας για την ανακύκλωση, ενώ ζήτησε διάλογο από μηδενική βάση για την τροποποίηση της σχετικής νομοθεσίας.

Η ομιλία του κ. Μίχαλου:

«Σας καλωσορίζω στο ΕΒΕΑ, το μεγαλύτερο Επιμελητήριο της χώρας και της Ένωσης μας, της ΚΕΕ που μαζί με την ΚΕΔΕ αναλάβαμε την πρωτοβουλία να καλύψουμε ένα σημαντικό κενό διαλόγου που διαπιστώθηκε στο προηγούμενο διάστημα σχετικά με την τροποποίηση του Ν. 2939/2001.

Η σημερινή κοινή μας πρωτοβουλία με την ΚΕΔΕ, προέκυψε ως το αποτέλεσμα συνεχών αναζητήσεων, προσκλήσεων, προτάσεων και παραινέσεων από δεκάδες επιχειρήσεις-μέλη μας αλλά και απλούς πολίτες και κοινωνικές οργανώσεις που εδώ και 3 μήνες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την θεσμική – νομική τάξη στην εναλλακτική διαχείριση αλλά και για το μέλλον της ανακύκλωσης στην χώρα μας, εκφράζοντας την βαθιά τους ανησυχία για τις διατάξεις που βρίσκονται σε δημόσια διαβούλευση.

Στο ξεκίνημα της σημερινής μας ημερίδας που ήδη από τον τίτλο της είναι αφιερωμένη στη διαβούλευση, οφείλουμε να σχολιάσουμε την αναιτιολόγητη πρακτική τόσο του Υπουργείου όσο και της Διοίκησης του ΕΟΑΝ, να αρνηθεί επίμονα το διάλογο με τους ενδιαφερόμενους και να παραπέμψει τη συζήτηση στην ηλεκτρονική διαβούλευση που όλοι γνωρίζουμε από άλλα νομοθετήματα ότι ελάχιστα λαμβάνεται υπόψη.

Την παρατήρηση αυτή είμαστε υποχρεωμένοι να την επισημάνουμε καθώς τόσο στο αρχικό υπόμνημα που υποβάλλαμε στον ΕΟΑΝ τον Ιούνιο του 2016 όσο και στα μετέπειτα έγγραφα και δηλώσεις μας, η κύρια επιδίωξη μας ήταν να προκληθεί πραγματικός, δημοκρατικός και ζωντανός διάλογος με όλους τους ενδιαφερόμενους και μέσω αυτού να οδηγηθούμε στην καλύτερη δυνατή σύνθεση και νομοθέτηση. Δυστυχώς η Κυβέρνηση και ο ΕΟΑΝ επέλεξαν την πολιτική των κλειστών θυρών.

Ο πρόσφατος ανασχηματισμός είναι ο «από μηχανής θεός» για να ξεκινήσουμε και να συζητήσουμε από μηδενική βάση τις αναγκαίες βελτιώσεις και προσαρμογές του Ν. 2939/2001. Αυτό εξάλλου ήταν και η βασική θέση-συμπέρασμα που διατυπώσαμε εγγράφως προς το Υπουργείο και τον ΕΟΑΝ, ήδη από τον Ιούνιο, όταν μας έγινε γνωστό το πρώτο νομοσχέδιο που είχε ετοιμαστεί και ζητήθηκε από μας, τα μέλη του Δ.Σ. του ΕΟΑΝ να υποβάλλουμε προτάσεις, εντός ελαχίστων ημερών.

Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής που εισηγούμαστε για να αλλάξουμε και να βελτιώσουμε το θεσμικό πλαίσιο προς όφελος της εναλλακτικής διαχείρισης και της κυκλικής οικονομίας, καλούμαστε να συμφωνήσουμε κατ’ αρχήν σε κάποια βασικά συμπεράσματα αξιολόγησης της πορείας έως σήμερα και κυρίως να συμφωνήσουμε στις αρχές και κανόνες που θα πρέπει να διέπουν την νέα νομοθεσία για την εναλλακτική διαχείριση και τις δομές που την υποστηρίζουν.

Μια κατ’ αρχήν αξιολόγηση της ΚΕΕ που προτάθηκε εγγράφως και τίθεται σε συζήτηση για σχόλια και συμφωνίες ενώπιόν σας, σχετικά με το παραπάνω υπό κατάρτιση πλαίσιο κοινής αναφοράς είναι:

1) Ο Ν.2939/2001 απετέλεσε τομή για την εποχή του. Εισήγαγε τις διαδικασίες της εναλλακτικής διαχείρισης στη χώρα μας και παρά τις θεσμικές ασάφειες και ελλείψεις του, συνέβαλε σημαντικά στη δημιουργία των κατάλληλων δομών εναλλακτικής διαχείρισης, ειδικότερα των ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ και μέσω αυτών και στην επίτευξη υψηλών ποσοτικών και ποιοτικών στόχων ανακύκλωσης, σε αρκετά ρεύματα αποβλήτου. Η εξέλιξη αυτή επετεύχθη παρά την έλλειψη σταθερού πολιτικού σχεδίου, την έλλειψη αποφασιστικότητας, τις υστερήσεις και την αναποτελεσματικότητα των δημοσίων δομών που εκλήθησαν να συμβάλουν, συμπεριλαμβανόμενου και του ΕΟΑΝ που δυστυχώς απέκτησε δομή και στοιχειώδες λειτουργικό σχήμα 10 χρόνια αργότερα.

2) Η ανάγκη αλλαγής και βελτίωσης του Ν. 2939/2001 έχει επισημανθεί από ετών αλλά δυστυχώς όλες οι σχετικές προσπάθειες παρέμειναν γράμμα κενό. Με βάση έρευνες, γεγονότα, απόψεις και περιστατικά που έχουν καταγραφεί από ετών, η συντριπτική πλειοψηφία αλλαγών και βελτιώσεων του νόμου εντοπίζεται και πρέπει να συμπεριλάβει:

– Θεσμούς και διαδικασίες αποτελεσματικής διοίκησης και ελέγχου από το κράτος στα εμπλεκόμενα μέρη,

– Θεσμούς προστασίας των κανόνων υγιούς ανταγωνισμού

– Θεσμούς ενίσχυσης και κινητροδότησης κάθε νέας επιχειρηματικής ιδέας που προάγει την κυκλική οικονομία,

– Αυστηρή επίβλεψη και γενικευμένη εφαρμογή όλων των κανόνων περιβαλλοντικής προστασίας, απ’ όλους τους παραγωγούς και τους διαχειριστές αποβλήτων.

– Άμεση εμπλοκή των Επιμελητηρίων και των υπηρεσιών του ΓΕΜΗ στην κατάρτιση και λειτουργία του ηλεκτρονικού Μητρώου Αποβλήτων σε συνδυασμό με το Μητρώο Παραγωγών. Θεσμοθέτηση πιστοποιητικού «περιβαλλοντικής ενημερότητας», το οποίο θα χορηγείται από τα Επιμελητήρια σε όλες τις υπόχρεες επιχειρήσεις, ως προϋπόθεση συμμετοχής σε διαγωνισμούς του δημοσίου, πραγματοποίηση εισαγωγών, άσκηση επιτηδεύματος κ.λπ.

3) Με βάση τα παραπάνω, το κύριο μέρος αλλαγών και μεταρρυθμίσεων του νόμου, πρέπει πρωτίστως να αφορά την ευταξία και αποτελεσματικότητα των δημόσιων δομών και υπηρεσιών και λιγότερο τα ΣΕΔ. Περαιτέρω για να αποφευχθούν φαινόμενα κακοδιαχείρισης και δυσλειτουργιών που δεν πρέπει να υπάρχουν ούτε και κατ’ ελάχιστον, ο έλεγχος της λειτουργίας των ΣΕΔ θα πρέπει να ασκείται σε τακτική βάση, με θεσμικές διαδικασίες, διάφανες και κοινά αποδεκτές και στη βάση αντικειμενικών κριτηρίων και δεικτών αξιολόγησης. Όσον αφορά στις δομές άσκησης ελέγχου, η νέα νομοθεσία θα πρέπει να εδραιώνει θεσμικά τη βεβαιότητα για την άσκηση αντικειμενικής διοίκησης προς την αγορά και τους εμπλεκομένους, να υιοθετεί πρότυπα διοίκησης μέσω στόχων, να επιδιώκει τη γενίκευση διαδικασιών συμμετοχής των πολιτών και των συλλογικών εκφράσεών τους, αλλά και διαφάνειας και κοινωνικής λογοδοσίας, όλων των θεσμών εναλλακτικής διαχείρισης (δημόσιων και ιδιωτικών).

4) Αναγνωρίζοντας την υποχρέωση της χώρας μας να παρακολουθεί και να συμμορφώνεται διαρκώς στους Ευρωπαϊκούς Κανόνες εναλλακτικής διαχείρισης, περιβαλλοντικής προστασίας και κυκλικής οικονομίας, τονίζεται με έμφαση ότι κάθε πρόταση νομοθετικής μεταβολής του Ν. 2939/2001 θα πρέπει να πειθαρχεί και να σέβεται, παράλληλα με την εθνική νομική και συνταγματική τάξη, τους κοινούς ευρωπαϊκούς θεσμούς και κανόνες. Να αντλεί πρότυπα και καλές πρακτικές από χώρες και μοντέλα που έχουν διεθνώς αναγνωριστεί για την επιτυχία τους και να μην ακροβατεί σε πειραματισμούς αδόκιμους και ιδεολογικά «προκατειλημμένους», θεσμικά ανίσχυρους και συνταγματικά μη συμβατούς.

5) Σε κάθε περίπτωση για κάθε νέο νομοθέτημα, προς βελτίωση του Ν. 2939/2001, όπως και σε κάθε περίπτωση ορθής νομοθέτησης θα έπρεπε απαράβατα να έχει προηγηθεί μελέτη ex post αξιόλογης της εφαρμογής του, κατά τα 15 χρόνια που προηγήθηκαν. Αυτό θα αποτελούσε τη μόνη αντικειμενική απόδειξη για την αναγκαιότητα κάθε προτεινομένης ρύθμισης.

Τόσο ο τρόπος νομοθέτησης όσο και οι προτεινόμενες διατάξεις αλλαγής του Ν. 2939/2001, ουδεμία σχέση έχουν με τα παραπάνω αναφερόμενα, με εξαίρεση:

• Την τελευταία πρόταση σύνθεσης του Δ.Σ. του ΕΟΑΝ, η οποία ευτυχώς ήρθε για να αποκαταστήσει μια μεγάλη αντιδημοκρατική ανωμαλία του πρώτου σχεδίου νόμου που μας δόθηκε για σχολιασμό από τον ΕΟΑΝ.
• Την πρόταση για τη δημιουργία της Επιτροπής Διαβούλευσης.
• Την κατάργηση της ατεκμηρίωτης διάταξης για τον καταλογισμό προστίμων της Ε.Ε., σε όλους του συμμετέχοντες, αλλά με πλήρη απαλλαγή του Ελληνικού Δημοσίου και της Διοίκησης, όσο αφορά τον καταλογισμό ευθυνών.
• Μικρές επιμέρους διατυπώσεις και βελτιώσεις σε θέματα ήσσονος σημασίας.

Προς αποσαφήνιση των απόψεων μας, η ΚΕΕ δεν μπορεί να κάνει αποδεκτές προτάσεις νομοθετικής πρωτοβουλίας:

– που θεσμοποιούν ανέφικτους ποσοτικούς στόχους,

– που καταργούν μηχανιστικά σχέσεις και δομές της ελεύθερης οικονομίας με την εναλλακτική διαχείριση, με τρόπο οριζόντιο και ατεκμηρίωτο, αντί να επιβάλλουν την ευνομία και τη διαφάνεια με νόμιμους και δημοκρατικούς κανόνες,

– που ενώ συσκοτίζουν ευθύνες και παραλείψεις 15ετούς απολογισμού, απαλλάσσουν για πάντα τις κρατικές δομές αποδίδοντας ευθύνες αποτυχιών και κακοδιαχείρισης περιοριστικά και μόνο στα ΣΕΔ και την επιχειρηματικότητα,

– που δεν σέβονται αλλά αντίθετα καταργούν την ελληνική και ευρωπαϊκή έννομη τάξη,

– που απειλούν τα θεμέλια της εναλλακτικής διαχείρισης και της ανακύκλωσης στην χώρα μας αντί να την βελτιώνουν, εξαφανίζοντας τις αρνητικές πτυχές και φαινόμενα που κατεγράφησαν στον χώρο τα τελευταία 15 χρόνια.

Τόσο στο διάλογο που προηγήθηκε όσο και σ’ αυτόν που θα ακολουθήσει, η Ένωση των Επιμελητηρίων συνέβαλε και θα συμβάλει με αναλυτικές και τεκμηριωμένες προτάσεις. Στις διεργασίες που θα ακολουθήσουν, ο κ. Μ. Μπαλτάς, Επιστημονικός συνεργάτης και εξουσιοδοτημένος εκπρόσωπος της Ένωσης μας, στα θέματα αυτά, θα παραθέσει με αναλυτικό και συγκεκριμένο τρόπο τις προτάσεις των επιχειρήσεων και των Επιμελητηρίων-μελών μας, με αφετηρία τη σημερινή ημερίδα.

Η πιο ουσιαστική μου παραίνεση στο άνοιγμα της σημερινής ημερίδας είναι να συμφωνήσουμε όλοι, οι παρευρισκόμενοι ότι ξεκινάμε τη διαβούλευση για τη νέα νομοθεσία για την εναλλακτική διαχείριση, με τη νέα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου, σε λευκό χαρτί».