Ο όρος «έμφυλη βία» ΔΕΝ αφορά μόνον την βία σε βάρος γυναικών, παρά ΚΑΙ τη βία σε βάρος ανδρών

Συχνά γίνεται συζήτηση και υπάρχει διαφωνία επί του όρου της «έμφυλης» βίας.

Πέρυσι τέτοιον καιρό είχα μια σχετική συζήτηση με συνάδελφο, ο οποίος διαφωνούσε με τον όρο.

Η διαφωνία του επικεντρώθηκε τόσο επί του πραγματικού, δηλαδή κατά πόσον υπάρχουν όντως σήμερα περιπτώσεις (ενδοοικογενειακής) – έμφυλης – βίας σε βάρος γυναικών, ως τρέχουσα κοινωνική πραγματικότητα δηλαδή, τόσο και σχετικά με την ορθότητα ή μη του όρου «έμφυλη».

Ο ίδιος θεωρούσε και εξέφραζε την άποψη, ότι ο όρος «έμφυλη» είναι τουλάχιστον αναχρονιστικός και λανθασμένος, δεδομένου ότι αφενός, κατά τη γνώμη του, η βία είναι πάντα βία και, ως τέτοια, δεν υπάρχει λόγος να κατηγοριοποιείται, αφετέρου γιατί θεωρούσε ότι δεν υπάρχουν πλέον, ιδίως στις αστικές τάξεις, περιπτώσεις γυναικών, που πραγματικά να ζουν σε συνθήκες όπου υφίστανται σωματική βία, με έμφυλα χαρακτηριστικά.

Διαφώνησα τότε και συνεχίζω να διαφωνώ, αφενός επειδή, λόγω και του επαγγέλματός μου, γνωρίζω πολύ καλά ότι π.χ. η σωματική ενδοοικογενειακή βία σε βάρος γυναικών, επειδή είναι γυναίκες, αλλά κι επειδή οι δράστες είναι «άνδρες», είναι δυστυχώς ακόμα και σήμερα πραγματική κοινωνική συνθήκη πίσω από κλειστές πόρτες σπιτιών και δεν κάνει καμία ταξική διάκριση, συναντάται δηλαδή ακόμα σε σπίτια αστικών οικογενειών, δηλαδή και στις ανώτερα κοινωνικά και οικονομικά τάξεις.

Αφετέρου γιατί είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι, ο όρος «έμφυλη» δεν έρχεται να διακρίνει τη βία ως τέτοια και να ενισχύσει την κοινωνική απαξία της βίας, όταν αυτή ασκείται σε βάρος των γυναικών μόνον, κάνοντας μια είδους «διάκριση», παρά να εφιστήσει την προσοχή και την απαξία στα κοινωνικά αίτια – κίνητρα των δραστών, που σε αυτή την περίπτωση είναι η (κοινωνικής προέλευσης) πεποίθηση του δράστη, ότι κατά κάποιον τρόπο έχει το δικαίωμα να την ασκήσει, είτε λόγω του φύλου του και των χαρακτηριστικών του ίδιου, είτε λόγω του φύλου και των χαρακτηριστικών του θύματος.

Αυτού του είδους «έμφυλη» βία, μπορεί να είναι σωματική, όπως μπορεί να είναι και λεκτική και συναισθηματική.

Κυρίως όμως, ο όρος «έμφυλη», αντίθετα από αυτό που εκ πρώτης αντιλαμβάνονται οι πολλοί, ΔΕΝ αφορά αποκλειστικά στη βία σε βάρος γυναικών, παρά μπορεί να αφορά και σε βία κατά ανδρών, ακριβώς επειδή είναι άνδρες και τυχόν δεν ανταποκρίνονται σε κοινωνικά στερεοτυπικές απαιτήσεις ή όταν αυτές οι στερεοτυπικές κοινωνικές απαιτήσεις χρησιμοποιούνται ως μέσον συναισθηματικού εκβιασμού από γυναίκες, επειδή είναι γυναίκες.

Πρόκειται πάντα και εξίσου για «έμφυλη» βία.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιας «έμφυλης» βίας μπορεί να είναι λ.χ. «είμαι άντρας και πρέπει να μην δέχομαι προσβολές από γυναίκες, οπότε νομιμοποιούμαι να την χτυπήσω» ή «είμαι άντρας και πρέπει να ρίχνω κανα χαστούκι», αλλά και «είμαι γυναίκα και άρα έχω δικαίωμα να απαιτώ να με συντηρεί / να μου κάνει χάρες, δώρα / να με αποκαταστήσει επαγγελματικά και οικονομικά κλπ ή είμαι γυναίκα κι είναι άνδρας άρα πρέπει να θέλει να κανει σεξ μαζί μου κι αν δεν το κάνει (ή αν δεν κάνει κάτι από τα παραπάνω όπως θέλω), έχω δικαίωμα να τον προσβάλλω στον ανδρισμό του», όπως επίσης συναισθηματικές κακοποιήσεις παιδιών από γονείς με βάση το φύλο τους και με βάση τις κοινωνικές στερεοτυπικές προδιαγραφές και απαιτήσεις κάθε φύλου.

Τα παραδείγματα δυστυχώς είναι πολλά και ατελείωτη η περιπτωσιολογία, χωρίς να λείπουν και περιπτώσεις αμοιβαίας έμφυλης κακοποίησης εντός ενός ζευγαριού ή μιας οικογένειας και με δυσκολότερη περίπτωση για τον εντοπισμό της αυτήν της συναισθηματικής βίας.

Έμφυλη επίσης είναι η βία, όταν αυτή ασκείται συνεπεία κάποιας προηγούμενης συμπεριφοράς του θύματος, η οποία είναι (ομοίως από κοινωνικής κυρίως άποψης, κατά τη γνώμη του δράστη πάντα) απαγορευμένη για τις γυναίκες ή για τους άνδρες, ως φύλο και συνεπώς όταν ο ίδιος ο δράστης, πιστεύει ότι δικαιολογείται και άρα νομιμοποιείται κοινωνικά να ασκήσει βία, είτε σωματική είτε συναισθηματική.

Με λίγα λόγια, ο όρος «έμφυλη» αναφέρεται στα αίτια-κίνητρα της βίας, όταν αυτά αφορούν στο φύλο του θύματος ή και του δράστη και ΔΕΝ αφορά -ούτε θα πρέπει να εκλαμβάνεται ότι αφορά- μόνον την βία σε βάρος γυναικών, παρά ΚΑΙ τη βία σε βάρος ανδρών, όταν αυτή ασκείται με βάση τα έμφυλα στερεότυπα.