Οι χιμαιρικές παραισθήσεις της Εκκλησίας της ελεγχόμενης από τη Μόσχα στην Ουκρανία

Nam Sibyllam quidem Cumis ego ipse oculis meis vidi in ampulla pendere, et cum illi pueri dicerent: Σίβυλλα τί θέλεις; respondebat illa: άποθανεîν θέλω.

Т. S. Eliot, The Waste Land, I. The Burial of the Dead

«Business as usual…», σχολίασε με το συνηθισμένο σαρκαστικό του ύφος ο καλός Έλληνας φίλος για να προσθέσει ότι, για άλλη μια φορά αυτή την εορταστική περίοδο ο γράφων καταπιάστηκε με τις ασυναρτησίες που καιρού εις καιρόν ο θρησκευτικός ηγέτης πασών (;) των Ρωσιών τροφοδοτεί τα ρωσικά ΜΜΕ, δηλαδή όσα από αυτά μπαίνουν στον κόπο να τις δημοσιεύσουν, συμβουλεύοντάς τον ταυτόχρονα να ξαναδιαβάσει την «Έρημη Χώρα» του Έλιοτ.

«Madame Sosostris, famous clairvoyante,

»Had a bad cold, nevertheless

»Is known to be the wisest woman in Europe…»

Η madame «Sosostris», είναι η παράφραση του ονόματος «Sesostris, η Μάγισσα της Ectabana», μιας τσιγγάνας σε ένα πανηγύρι από το μυθιστόρημα του Aldous Huxley «Chrome Yellow», την οποία στο ποίημα του Έλιοτ επισκέπτεται η γυναίκα ενός στρατιώτη για να μάθει την τύχη του άντρα της.

Ο υπογράφων το παρόν σχόλιο αναφέρεται σκοπίμως στην περί ης ο λόγος μάντισσα για να αποφύγει τον αισθητικά χυδαίο στίχο του γνωστού λαϊκού άσματος «πήγα σε μάγισσες και χαρτορίχτρες» σε σχέση με τις χιμαιρικές παραισθήσεις της εκκλησιαστικής οργανώσεως του Πατριαρχείου Μόσχας στην Ουκρανία.

Κατά την προσωπική –και συνεπώς υποκειμενική– άποψη του γράφοντος μόνο αυτό τους έχει πλέον απομείνει μετά από δυο σημαντικά γεγονότα που την αφορούν άμεσα.

Το πρώτο σημαντικό για το μέλλον του Πατριαρχείου Μόσχας στην Ουκρανία γεγονός είναι η αναγνώριση υπό του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Ουκρανίας της συνταγματικής εγκυρότητας του νομοσχεδίου, σύμφωνα με το οποίο οι εκκλησιαστικές οργανώσεις, το διοικητικό κέντρο των οποίων ευρίσκεται στην αλλοδαπή υποχρεούνται να αλλάξουν την ονομασία τους.

Συγκεκριμένα η λεγομένη «Ορθόδοξη Εκκλησία Ουκρανίας – Πατριαρχείο Μόσχας» οφείλει να αλλάξει την ονομασία της, εφόσον σύμφωνα με την άποψη του νομοθέτη το διοικητικό της κέντρο ευρίσκεται στη Ρωσία.

Ο νόμος εξέτασε δύο πτυχές: το πλήρες όνομα και τον περιορισμό της προσβάσεως ορισμένων κατηγοριών κληρικών στη στρατιωτική θητεία, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν μια θρησκευτική οργάνωση με κέντρο στην επιτιθέμενη χώρα, δηλαδή στη Ρωσία.

Σύμφωνα με τον εισηγητή, το δικαίωμα στη θρησκεία, σε αντίθεση με το δικαίωμα στη ζωή, δεν είναι απόλυτο και το κράτος μπορεί παρέμβει όταν πρόκειται για ζητήματα που δεν αφορούν την καθαρά θρησκευτική τους ουσία.

Παράλληλα τονίστηκε ότι «ο νομοθέτης δεν αναφέρθηκε σε συγκεκριμένες θρησκευτικές οργανώσεις και το ερώτημα ποιον θα καλύπτει ο νόμος είναι θέμα μιας θρησκευτικής εμπειρογνωμοσύνης». (Βλ. εδώ) και (εδώ)

Από την πλευρά τους οι εκπρόσωποι του Πατριαρχείου Μόσχας στην Ουκρανία έσπευσαν να δηλώσουν ότι (Βλ. εδώ):

«Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ουκρανίας αναγνώρισε τον νόμο για τη μετονομασία ως συνταγματικό.

»Ταυτόχρονα, πρέπει να σημειωθεί ότι η Απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου δεν υποχρεώνει την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία να αλλάξει το όνομά της, αφορά μόνο στη συμμόρφωση του νόμου για τη μετονομασία ως προς τις διατάξεις του Συντάγματος της Ουκρανίας».

Ο δε επικεφαλής του Νομικού Τμήματος της εκκλησιαστικής οργανώσεως του Πατριαρχείου Μόσχας την Ουκρανία, υπογράμμισε ότι «στον ίδιο το νόμο δεν υπάρχει καμία αναφορά στην Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία».

«Τα νόμιμα έγγραφα δείχνουν, συνέχισε, ότι η ΟΕΟ-ΠΜ είναι εγγεγραμμένη σύμφωνα με την ουκρανική νομοθεσία, ιδρυτής της είναι η Σύνοδος αυτής, το θρησκευτικό της κέντρο, όπως και όλα τα διοικητικά της όργανα, βρίσκονται στην πόλη του Κιέβου, συνεπώς όλες οι προσπάθειες βίαιης εφαρμογής αυτού του νόμου θα αυξήσουν τις περιπτώσεις παραβιάσεως του δικαιώματος στην ελευθερία της συνειδήσεως και της θρησκείας στην Ουκρανία.

»Έτσι, παρά την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, πρέπει να σημειωθεί ότι σήμερα δεν υπάρχουν νομικοί λόγοι για την αλλαγή του ονόματος των θρησκευτικών οργανώσεων που ανήκουν στην Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία».

Ο γράφων σημειώνει ότι πρόσφατα η εκκλησιαστική δομή του Πατριαρχείου Μόσχας στην Ουκρανία είχε χαρακτηρίσει τον συγκεκριμένο νόμο ως αντιεκκλησιατικό και ότι θα αγωνιζόταν κατά της εφαρμογής του.

Έλα όμως που το αφεντικό του Ονουφρίου έχει τελείως διαφορετική άποψη σχετικά με το ποιος έχει τον τελευταίο λόγο στις αποφάσεις της υπ’ αυτόν οργανώσεως!

Στις 22 Δεκεμβρίου στα πλαίσια της συνάξεως του κλήρου της επαρχίας Μόσχας, ο προκαθήμενος του «ρωσικού κόσμου» έβαλε τα πράγματα στη θέση τους: (Βλ. εδώ)

«Γνωρίζετε ότι η Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας, που πραγματοποιήθηκε στο Κίεβο στις 27 Μαΐου, αφαίρεσε από το καταστατικό της κάθε αναφορά στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας και στον Πατριάρχη, εκτός από την αναφορά στον καταστατικό χάρτη του 1990 του Πατριάρχου Μόσχας και πασών των Ρωσιών Αλεξίου Β΄, ο οποίος παραχώρησε στην Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία ευρεία δικαιώματα αυτοδιοίκησης σύμφωνα με τους κανόνες της Εκκλησίας.

»Γνωρίζετε επίσης πώς αντέδρασε σε αυτή την απόφαση η Ιερά Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας στα ψηφίσματά της της 29ης Μαΐου και της 7ης Ιουνίου.

»Η Ιερά Σύνοδος υπογράμμισε ότι, για το πλήρωμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας το καθεστώς της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας εξακολουθεί να καθορίζεται από τον ήδη αναφερθέντα καταστατικό χάρτη του Πατριάρχου Αλεξίου, ο οποίος εκφράζει τη σύμφωνη γνώμη ολόκληρης της ιεραρχίας και την οποία εξέφρασε η Σύνοδος των Επισκόπων στις 25-27 Οκτωβρίου 1990.

»Η Ιερά Σύνοδος τόνισε ότι, οποιαδήποτε αναθεώρηση του προαναφερθέντος καθεστώτος είναι δυνατή μόνο στο πλαίσιο της νομικής διαδικασίας που προβλέπεται από το Καταστατικό της Εκκλησίας μας.

»Καταστατικό, το οποίο εγκρίθηκε και με τη συμμετοχή όλων των Ουκρανών επισκόπων.

»Η Σύνοδος προειδοποίησε ότι ενέργειες που είναι αντίθετες με το Καταστατικό και τους κανόνες της Εκκλησίας μπορούν να οδηγήσουν σε νέο σχίσμα και σημείωσε ότι οι αποφάσεις στο Κίεβο ελήφθησαν υπό μια πρωτοφανή πίεση σε επισκόπους, κληρικούς, μοναχούς και λαϊκούς της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας από εκπροσώπους των αρχών, από σχισματικούς και εξτρεμιστές.

»Η Σύνοδος εξέφρασε την υποστήριξή της προς όλα τα μέλη της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας, τα οποία ακόμη και σε αυτές τις συνθήκες εξακολουθούν να θεωρούν καθήκον τους τη διαφύλαξη της κανονικής τάξεως και της τηρήσεως του κανονικού μνημοσύνου κατά τις θείες λειτουργίες του Πατριάρχου Μόσχας και πασών των Ρωσιών.

»Η Ιερά Σύνοδος κάλεσε το πλήρωμα της Εκκλησίας να προσευχηθεί για τη διατήρηση της ενότητας, για την ταχεία παύση της αιματοχυσίας, για την παροχή αποτελεσματικής βοήθειας σε όλους όσους επλήγησαν από την καταστροφή.

»Ζητώ από όλους σας στις δημόσιες δηλώσεις και εκτιμήσεις σας για το τι συμβαίνει τώρα στην Ουκρανία, καθώς και στην αλληλογραφία και στις συνομιλίες με τους κληρικούς της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, να μην υπερβαίνετε που έχει καθορίσει η Ιερά Σύνοδος».

Εκτός όμως από αυτή την σαφέστατη προειδοποίηση προς τους «επαναστάτες», η Ι. Σύνοδος του εκκλησιαστικού βραχίονα της «γ΄ Ρώμης» στην τελευταία για το 2022 συνεδρία της προχώρησε ακόμα περισσότερο:

«Στις 4 Δεκεμβρίου 2022, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Ζελένσκι ανακοίνωσε μια σειρά κατασταλτικών μέτρων κατά της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας.

»Πρόκειται για νομοσχέδια αντίθετα προς τους διεθνείς νομικούς κανόνες, τα οποία έχουν υποβληθεί στο ανώτατο νομοθετικό όργανο της Ουκρανίας, γεγονός που συνεπάγεται διακρίσεις εις βάρος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας και τον περιορισμό των δικαιωμάτων της.

»Σε αυτό το πλαίσιο, οι παράνομες ενέργειες εναντίον των δομών και των μελών της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας έχουν ενταθεί.

»Τα γραφεία των επισκοπών, τα μοναστήρια, οι ενορίες ερευνώνται και κληρικοί, μοναχοί και λαϊκοί υποβάλλονται σε ταπεινωτικές έρευνες και συλλήψεις με αίολα προσχήματα και τους επιβάλλονται “προσωπικές κυρώσεις”.

»Οι προκλήσεις των σχισματικών και η κατάληψη των εκκλησιών της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας έγιναν συχνότερες.

»Υπάρχει κίνδυνος να στερηθεί η κανονική Εκκλησία το δικαίωμα να χρησιμοποιεί τις εκκλησίες της Λαύρας των Σπηλαίων.

»Η αυξανόμενη πίεση προς την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία συνοδεύτηκε από μια αχαλίνωτη αντιεκκλησιαστική εκστρατεία στα μέσα ενημέρωσης με τη συμμετοχή επιφανών πολιτικών, κυβερνητικών αξιωματούχων και δημόσιων προσώπων στο πνεύμα των αντιθρησκευτικών εκστρατειών του σοβιετικού παρελθόντος.

»Η ΣΥΝΟΔΟΣ ΑΠΕΦΑΝΘΗ:

»1. Να εκφράσει την υποστήριξή της προς τους επισκόπους, κληρικούς, μοναχούς και λαϊκούς που αγωνίζονται για τη διατήρηση της ενότητας και την κανονική τάξη της Ορθοδόξου Εκκλησίας Ουκρανίας στις σημερινές δύσκολες συνθήκες.

»2. Θεωρούν σημαντικό να επιστήσουν την προσοχή των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, των εκπροσώπων των χριστιανικών δογμάτων και της παγκόσμιας θρησκευτικής κοινότητας, καθώς και των διεθνών οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις παραβιάσεις των δικαιωμάτων των πιστών στην Ουκρανία». (Βλ. εδώ παράγραφος 126).

Το δεύτερο σημαντικό γεγονός για το μέλλον του Πατριαρχείου Μόσχας στην Ουκρανία, το οποίο έχει και τεράστιο συμβολικό χαρακτήρα, αφορά στην απόφαση της διοικήσεως του Εθνικού Μνημείου «Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου» να απορρίψει την επέκταση των συμφωνιών με την εκκλησιαστική δομή του Πατριαρχείου Μόσχας στην Ουκρανία για τη χρήση του Καθεδρικού Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και της Τράπεζας για το 2023.

«Τρεχάτε ποδαράκια μου να μη σας κάνει κάτι τις ο κάτι τις μου», όπως ορθώς πιστεύει ο θυμόσοφος Ελληνικός λαός.

Έτρεξαν λοιπόν, οι σχεδόν αυτοκέφαλοι ιεράρχες της εν λόγω δομής να δημοσιεύσουν μια ανοιχτή επιστολή προς τον Πρόεδρο της Ουκρανίας, τον Πρωθυπουργό, τον Υπουργό Πολιτισμού και προς όλους τους πολίτες της Ουκρανίας σχετικά, όπως λένε, με την παραβίαση των δικαιωμάτων του μοναστηριού και των ενοριτών του, δηλαδή αυτό ακριβώς που αναφέρει και η απόφαση της Συνόδου (Βλ. εδώ).

Τα ενδιαφέροντα σημεία της αποφάσεως της Συνόδου της Εκκλησίας της Ρωσίας είναι όχι μόνο η πείσμονα εμμονή της αναφοράς στους «σχισματικούς», γεγονός που αποκλείει κάθε πιθανότητα, έστω και περιορισμένης, συνεργασίας, αλλά και το ότι σκοπεύουν να απευθυνθούν στις κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες αναζητώντας την υποστήριξή τους!

Και διερωτάται ο αφελής συντάκτης του παρόντος σημειώματος: σε ποιες Ορθόδοξες Εκκλησίες σκοπεύουν να απευθυνθούν και τί θα τους πουν;

Βοηθήστε την μητρόπολή μας στο Κίεβο, παρ’ ότι θεωρούμε τον πόλεμο «ιερό»;

Ότι η Λαύρα των Σπηλαίων, παρ’ ότι αποτελεί εθνικό μνημείο μείζονος σημασίας, μας ανήκει και «δεν μπορεί κανείς να μας την πάρει», όπως θα έλεγε και ο ποιητής;

Όταν ο εκκλησιαστικός ηγέτης του «ρωσικού κόσμου» έσπευδε απερίσκεπτα να διακόπτει την κοινωνία με εκείνες τις κατά τόπους Εκκλησίες που αναγνώρισαν την κανονική Ορθόδοξη Εκκλησία Ουκρανίας, σίγουρα δεν πίστευε ότι κάποτε, όπως και στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν, θα αναγκαζόταν να ζητήσει τη βοήθειά τους για να διασώσει ότι θα απομείνει από το «ένδοξο παρελθόν» της αναδειχθείσης από αυτόν σε δόγμα αριθμητικής υπεροχής.

Ανεξαρτήτως από το αν ο συγκεκριμένος νόμος παραβιάζει κάποιο εκ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ο πατριάρχης Κύριλλος αδυνατεί να κατανοήσει ότι, η μόνη λύση, η μοναδική διέξοδος από το αδιέξοδο, στο οποίο στρίμωξε την μητρόπολή του στο Κίεβο ο μεγαλοϊδεατισμός του, είναι να πείσει την υπαγόμενη –ας μη κοροϊδευόμαστε– σε αυτόν εκκλησιαστική δομή στην Ουκρανία να αναζητήσει τρόπους συνεργασίας με την κανονική Ορθόδοξη Εκκλησία Ουκρανίας.

Εκτός βέβαια αν πιστεύει ότι οσονούπω τα ρωσικά στρατεύματα θα καταλάβουν το Κίεβο…

‘That corpse you planted last year in your garden,

‘Has it begun to sprout? Will it bloom this year?

‘Or has the sudden frost disturbed its bed?

‘Oh keep the Dog far hence, that’s friend to men,

‘Or with his nails he’ll dig it up again!

‘You! hypocrite lecteur!—mon semblable,—mon frère!”

(Т. S. Eliot, The Waste Land, I. The Burial of the Dead)