Καταστολή εξέγερσης στο Καζακστάν – Παραίτηση της Κυβέρνησης – Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης σε Ακτάου και Αλμα-Ατά

Το χρονικό όπως το μετέδωσε το ρωσικό πρακτορείο TASS. Στις 2 Ιανουαρίου και με αφορμή την αύξηση των τιμών στα καύσιμα, οι κάτοικοι των πόλεων Ζαναοζέν και Ακτάου της Περιφέρειας Μανγκισταούτσκ, βγήκαν μαζικά στους δρόμους απαιτώντας αρχικά τη μείωση των τιμών του Υγραερίου.

Παρά τη μείωση των τιμών σε κατώτερα από το προηγούμενο επίπεδο, το κύμα των διαδηλώσεων απλώθηκε σε όλο το Καζαχστάν εκλαμβάνοντας πολιτικά χαρακτηριστικά.

Η εξέγερση που είχε ως αφορμή τον σχεδόν διπλασιασμό της τιμής του υγραερίου από 1ης Ιανουαρίου, ξεκίνησε από τις πόλεις Ζαναοζέν και Ακτάου στα δυτικά της χώρας όπου βρίσκεται περίπου το 55% της πετρελαιοπαραγωγικής βάσης της χώρας.

Το Υπουργείο Ενέργειας ανακοίνωσε, ότι από 20 έως 24 Δεκεμβρίου στην ηλεκτρονική πλατφόρμα δημοπρασιών πραγματοποίησε πέντε διαπραγματεύσεις – δημοπρασίες, στη βάση των οποίων και σύμφωνα με την προσφορά και τη ζήτηση η τιμή του υγραερίου στην Περιφέρεια Μανγκισταούτσκ διαμορφώθηκε στα 133126 τενγκέ (302 $) ο τόνος ή 78 τενγκέ (ο,17 $) το λίτρο.

Η λιανική τιμή, στις πόλεις Ζαναοζέν και Ακτάου καθώς και σε ολόκληρη την Περιφέρεια Μανγκισταούτσκ διαμορφώθηκε στα 100-120 τενγκέ 0,27 $ το λίτρο.

Η κατάσταση φάνηκε να ξεφεύγει από τον έλεγχο προχθές, όταν στους διαδηλωτές προστέθηκαν οι εργαζόμενοι στις πετρελαϊκές παραγωγικές βιομηχανίες της περιοχής.

Οι τοπικές Αρχές φάνηκαν αδύναμες να αντιμετωπίσουν την κατάσταση.

Στην περιοχή στάλθηκε κυβερνητική επιτροπή που μετά από συνάντηση με τους διαδηλωτές στην πόλη Ακτάου, ανακοίνωσε ότι το υγραέριο θα πωλείται 50 τένγκε (0,11 $) το λίτρο.

Έδωσε επίσης εγγυήσεις ότι δε θα ασκηθούν διώξεις σε διαδηλωτές.

Λίγο αργότερα απευθύνθηκε στους διαδηλωτές και ο Πρόεδρος Τοκάεβ με την έκκληση να μην ακολουθεί ο πληθυσμός τις εκκλήσεις αποσταθεροποίησης.

Λίγο αργότερα και οι Αρχές της πόλης Ακτόμπε ανακοίνωσαν μείωση στα 50 τενγκε/λίτρο.

Σε ολόκληρο το Καζαχστάν παρατηρήθηκε κατάρρευση του διαδικτύου (internet).

Σε κάποιες πόλεις οι διαδηλωτές επιτέθηκαν με σκοπό να καταλάβουν τοπικές διοικήσεις και κυβερνητικά κτίρια.

Χθες στις 20.37 ο Πρόεδρος Τοκάεβ σε δήλωσή του κάλεσε σε αυτοσυγκράτηση.

«Τα καλέσματα σε επίθεση σε υπηρεσιακά κτίρια πολιτικών και στρατιωτικών υπηρεσιών είναι εντελώς παράνομα.

»Είναι έγκλημα για το οποίο θα ακολουθήσει τιμωρία. Η εξουσία δε θα πέσει».

Στις 22:30 χθες το βράδυ ο Τοκάεβ υπέγραψε διατάγματα που θέτουν τις Περιφέρειες Μανγκισταούτσκ και Αλμα-Ατά σε Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης.

Στις περιφέρειες αυτές τέθηκαν σε ισχύ απαγορεύσεις κυκλοφορίας.

Η Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης έχει ισχύ μέχρι 19 Ιανουαρίου ενώ στην Αλμα-Ατά υπάρχουν περιορισμοί στην είσοδο και έξοδο από την πόλη.

Λίγο μετά τα μεσάνυχτα, Στρατιωτικές δυνάμεις ανέλαβαν τη φύλαξη κυβερνητικών κτιρίων και στρατηγικών υποδομών ενώ η αστυνομία προβαίνει σε ελέγχους προσώπων και μέσων κυκλοφορίας.

Απαγορεύθηκαν οι απεργίες καθώς και οποιαδήποτε μορφή διαδηλώσεων και συγκεντρώσεων στις περιφέρειες Μανγκισταούτσκ και Αλμα-Ατά.

Στη 01.00 άρχισαν να διαλύονται οι διαδηλωτές στην Αλμα-Ατά.

Υπήρξαν συγκρούσεις με την Αστυνομία και τουλάχιστον 200 άτομα μεταφέρθηκαν σε νοσοκομεία της πόλης. Σύμφωνα με τις αρχές οι 130 απ’ αυτούς αστυνομικοί.

Στις 03.30 ο Πρόεδρος του Καζαχστάν αποδέχθηκε την παραίτηση της κυβέρνησης.

Νωρίς το πρωί οι Αρχές έθεσαν τις υπό εξέγερση περιοχές σε έλεγχο.

Συνεχίζονται ειδικές επιχειρήσεις των μονάδων καταστολής σε τρεις τουλάχιστον πόλεις Αλμα-Ατά, Ζαναοζέν και Ακτάου.

Οι πολίτες καλούνται να παραμείνουν στα σπίτια τους. Οι αστικές συγκοινωνίες δεν λειτουργούν.

Χρέη Πρωθυπουργού εκτελεί ο Αλιχάν Σμάηλοβ που κατείχε θέση αντιπροέδρου της κυβέρνησης που παραιτήθηκε.

Η Αστυνομία συνέλαβε τον Διευθυντή του Πετρελαϊκού εργοστασίου του Ζαναοζέν ως υπεύθυνου για την αύξηση των τιμών του υγραερίου.

Οι Αρχές φαίνεται πως ανακτούν τον έλεγχο.

Σχόλιο από τον Θράσο Ευτυχίδη

Η παράταση διακυβέρνησης των χωρών της πρώην ΕΣΣΔ από διεφθαρμένα απολυταρχικά καθεστώτα καθιστά εύφλεκτη ολόκληρη την περιοχή της Κεντρικής Ασίας.

Η παρατεινόμενη διαφθορά σε όλα τα επίπεδα δημιουργεί συνθήκες πολιτικής αποσταθεροποίησης αλλά παράλληλα με τους κατασταλτικούς μηχανισμούς, συγκρατεί και τις εξελίξεις για εκδημοκρατισμό.

Η εξουσία δεν είναι προνόμιο ενός προσώπου, αλλά μερικών χιλιάδων που νέμονται τον πλούτο και την εξουσία και φυσικά δεν διατίθενται να απεμπολήσουν κανένα από τα προνόμιά τους.

Αν σε αυτό το τοπίο προσθέσουμε ότι οι περιοχές – χώρες αυτές αποτελούν στρατηγικό χώρο σε ένα παγκόσμιο παιχνίδι ενέργειας κατανοούμε τον κίνδυνο μιας γενικότερης ανάφλεξης με απρόβλεπτες συνέπειες.

Σημαντικός επίσης παράγοντας αποτελεί και ο επεμβατισμός ξένων παραγόντων.

Η Ρωσία θεωρεί την περιοχή ζωτικό της χώρο, η Κίνα αυξάνει σημαντικά την παρουσία της, ενώ σημαντικότατο ρόλο διαδραματίζει και η Τουρκία που διατηρεί άριστες σχέσεις στην βάση μιας κοινής καταγωγής των Τουρκικών φύλων.

Να θυμίσω ότι η διένεξη Ρωσίας – Τουρκίας, μετά την κατάρριψη του ρωσικού μινγκ.

Επιλύθηκε με την παρέμβαση του πρώην Προέδρου του Καζαχστάν Νουρσουλταν Ναζαρμπάεβ που ουσιαστικά συνεχίζει να ελέγχει την χώρα δια του αντιπροσώπου του Τοκάεβ.

Η χώρα μας παραμένει απούσα.

Όλα τα παραπάνω συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα που θα μπορούσαν οποιαδήποτε στιγμή να αποσταθεροποιήσουν παγκόσμια την κατάσταση. Κύρια το ενεργειακό τοπίο με απρόβλεπτες συνέπειες.