Το νέο νεοπρολεταριάτο της μεταβιομηχανικής κοινωνίας

Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις -εμπορικές, αγροτικές, βιοτεχνικές, τεχνολογίας κ.α,.- συνιστούν για τις Δυτικές Οικονομίες την ραχοκοκαλιά του οικονομικού συστήματος, παραμένοντας για ολόκληρο τον 20ο αιώνα ο ισχυρότερος οικονομικοκοινωνικός βραχίονας του συστήματος.

Στο κατώφλι του 21ου αιώνα μπαίνουμε πλέον σε μια νέα εποχή όπου δεν δεσπόζει η μεταποιητική βιομηχανία αλλά η τεχνολογία της πληροφορίας, οδεύοντας με γοργούς ρυθμούς στην μεταβιομηχανική κοινωνία.

Στην κοινωνία της γνώσης παρατηρούμε ότι η μισθωτή εργασία τείνει να αντικαθίσταται από την αυτοματοποιημένη παραγωγή, η οποία μάλιστα δημιουργεί συνθήκες μεγιστοποίησης του κέρδους σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα σε σχέση με την εργασία.

Συνεπώς δεν συνιστά η εργασία την κύρια αιτία για να παράγεται κέρδος.

Το κέρδος μπορεί να επιτυγχάνεται για τον επιχειρηματία χωρίς την εκμετάλλευση της εργασίας τόσο με την αξιοποίηση της τεχνολογίας όσο και με την χρήση της γνώσης.

Μικρές οικονομικές επιχειρήσεις οι οποίες στηρίζονται στη γνώση, την τεχνολογία, την καινοτομία και την πρωτότυπη ιδέα χωρίς υψηλά κεφάλαια και μισθωτή εργασία δύναται στις μεταβιομηχανικές κοινωνίες να αποκτήσουν πολύ υψηλή κερδοφορία και μεγάλη υπεραξία.

Το Facebook, η Qoogle, η Amazon συνιστούν τα αντιπροσωπευτικότερα δείγματα εκείνων των περιπτώσεων όπου καινοτόμες ιδέες, χωρίς πάγια κεφάλαια, εργατικό δυναμικό και παραγωγική διαδικασία κατάφεραν να δημιουργήσουν επιχειρηματικές μονάδες οι οποίες μάλιστα εμφανίζουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια κερδών ετησίως.

Οι δε παραγωγική δομή τους και οι εργασιακές σχέσεις από τις οποίες διέπονται υπερακοντίζουν το κλασσικό πρότυπο και την θέση της εργατικής τάξης έχουν αναπληρώσει οι μισθωτοί- στελέχη με αμοιβές οι οποίες σε πολλές των περιπτώσεων υπερκερνούν τα κέρδη ακόμη και των βιομηχάνων του 20ου αιώνα.

Συνεπώς έχει αποδομηθεί εν τοις πράγμασι η θεώρηση ότι η επιχείρηση περιλαμβάνει δύο μόνο βασικά δομικά στοιχεία το κεφάλαιο και την μισθωτή εργασία και ότι η συσσώρευση κεφαλαίου προϋποθέτει αποκλειστικά και μόνο την ύπαρξη μισθωτής εργασίας.

Ταυτόχρονα σύγχρονοι θεωρητικοί όπως ο Giddens βασισμένοι σε στατιστικές από τις δυτικές κοινωνίες και τις ΗΠΑ έχουν αναφέρει ότι η μη-χειρωνακτική εργασία συνιστά πολύ μεγαλύτερο ποσοστό από την χειρωνακτική εργασία και ότι το μεγαλύτερο μέρος του εργατικού δυναμικού δεν είναι εργάτες αλλά υπάλληλοι.

Συμπεραίνει λοιπόν ότι αυτές οι στατιστικές έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την περιγραφή για την εξέλιξη των καπιταλιστικών κοινωνιών η οποία πρέσβευε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι προορίζονταν να γίνουν χειρωνάκτες δημιουργώντας ένα ογκώδες προλεταριάτο.

Ενδιαφέρουσες απόψεις όπως οι σκέψεις του Gorz ο οποίος θεωρεί ότι οι εξελίξεις αντικατέστησαν την εργατική τάξη με αυτήν την οποία ονομάζει «μη-τάξη» των «μη – εργατών», η οποία αποτελείται από ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων οι οποίοι ή είναι άνεργοι μονίμως ή εάν δουλεύουν οι εργασίες τους δεν είναι σωστά οργανωμένες, στερούνται ταξικής ταυτότητας και είναι ιδιαίτερα επισφαλείς.

Θεωρεί ότι μακροπρόθεσμα αποτέλεσμα της αυξανόμενης επιρροής της τεχνολογίας της πληροφορίας, θα είναι η περαιτέρω διόγκωση της στρατιάς των ανέργων.

Εφόσον αναφέρει το νεοπρολεταριάτο δεν αποτελεί τάξη και δεν έχει οργανωτική συνοχή δεν μπορεί να είναι υποκατάστατο της εργατικής τάξης.

Όμως αυτή η φαινομενική αδυναμία προτρέπει ο Gorz να είναι πηγή δύναμης.

Και αυτό γιατί όσοι ανήκουν στην «μη-τάξη», δεν έχουν κανένα λόγο να δεχθούν το ήθος του «φανατικού της παραγωγής» που διακρίνει τον καπιταλισμό.

Έτσι θα επιζητούν όλο και περισσότερο πηγές ικανοποίησης οι οποίες δεν θα έχουν σχέση με την εργασία και τον χώρο της εργασίας.

Η ποικιλία των τρόπων ζωής έξω από την σφαίρα της εργασίας θα γίνει η κεντρική ιδέα του μέλλοντος.

Οι απόψεις του Gorz αντικαθρεφτίζουν μια πιθανή οικονομική και κοινωνική εξέλιξη βασισμένη στην ραγδαία και καταλυτική πρόοδο της τεχνολογίας και της επιστήμης.

Όντως η τεχνολογική πρόοδος συντελεί καθοριστικά στην ανύψωση της υλικής ευμάρειας των αγαθών αλλά μόνο μία ουσιαστική δημοκρατική λειτουργία όμως έχει τα κατάλληλα εργαλεία -φορολογικά, θεσμικά, κ.α.- ούτως ώστε αυτά να διανέμονται με Δίκαιο τρόπο σε ολόκληρη την κοινωνία.

Η τεχνολογική πρόοδος εξάλλου δεν είναι ουδέτερη έννοια αλλά αντικατοπτρίζει τις διαχρονικές προσπάθειες του ανθρώπου μέσω των καινοτόμων ιδεών του να βελτιώνει έμπρακτα τις συνθήκες ζωής του.

Ο ρόλος συνεπώς της Πολιτικής και η βαρύνουσα σημασία της Δημοκρατικής λειτουργίας καθίστανται ως ο πλέον καθοριστικός παράγοντας προκειμένου να αναδιανέμεται η υλική επάρκεια στις κοινωνίες με Δίκαιο και Δημοκρατικό τρόπο ή διαφορετικά θα συντελείται ανισοκατανομή του πλούτου και των υλικών αγαθών πρός όφελος των Ολιγαρχικών Δυνάμεων και είς βάρος της πλειονότητας των κοινωνικών οργανισμών.