Ερντογάν: είναι τόσο δυνατός όσο φαίνεται;

Το αποτελέσματα των πρόσφατων εκλογών στην Τουρκία ήταν αναμενόμενα, και επιβεβαίωσαν την επικράτηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έναντι των πολιτικών του αντιπάλων παρά τα σκάνδαλα και τις κατηγορίες για αυταρχισμό και την προσπάθεια ανάσχεσης της πορείας εκδημοκρατισμού της χώρας.

Παρ’ ολ’ αυτά, κατέστη επίσης σαφές ότι η εξουσία του δεν είναι απόλυτη.

Αρκετοί Τούρκοι είναι δυσαρεστημένοι από τον τρόπο άσκησης της πολιτικής του και η δυσαρέσκεια αυτή ενδεχομένως να αυξηθεί εάν δεν είναι προσεκτικός και υποπέσει σε πολιτικά σφάλματα ή αγνοήσει μια μεγάλη μερίδα ενεργών πολιτών που έχουν κατά καιρούς εκδηλώσει την αντίθεσή τους είτε μέσω διαδηλώσεων, είτε μέσω δημοσιευμάτων που προέρχονται από την ιντελιγκέντσια της χώρας.

Αυτό που σίγουρα επιθυμεί ο Ερντογάν είναι καταρχήν η τροποποίηση του συντάγματος ώστε να αποκτήσει ακόμα περισσότερη δύναμη και αρμοδιότητες.

Όμως αυτό, όπως υποστηρίζουν πολλοί ειδικοί, θα έχει ως αποτέλεσμα την αντίδραση της τουρκικής κοινωνίας, αφού θα σηματοδοτήσει για πολλούς την επικράτηση των αυταρχικών τάσεων στη χώρα.

Ένα δεύτερο ζήτημα που τίθεται είναι αν θα συνεχιστεί η πορεία ισλαμοποίησης της χώρας, κάτι που βρίσκει αντίθετους πολλούς Τούρκους, κυρίως κατοίκους μεγάλων αστικών κέντρων.

Η περαιτέρω ισλαμοποίηση της Τουρκίας μπορεί να γίνει μέσω της διεύρυνσης των εξουσιών του Προέδρου, που θα βασίζονται πολύ περισσότερο στον παράγοντα του πολιτικού Ισλάμ απ’ότι στη σύγχρονη Τουρκία.

Μια πιθανή διεύρυνση των προεδρικών εξουσιών θα αποδεσμεύσει τον Ερντογάν από την κοσμική παράδοση της Δημοκρατίας της Τουρκίας που ξεκίνησε επί Ατατούρκ.

Όσον αφορά στην Ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, παρά το γεγονός ότι στην εναρκτήρια ομιλία του, ο Ερντογάν έκανε λόγο για συνέχιση του εκδημοκρατισμού της χώρας και ότι είναι αποφασισμένος να προωθήσει την πορεία προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού την χαρακτήρισε στρατηγικό του στόχο, όλα δείχνουν την προτίμηση του για προσέγγιση και κατίσχυση στον ισλαμικό κόσμο.

Σχετικά με την εξωτερική πολιτική γενικότερα ο Ερντογάν δήλωσε ότι η εξωτερική πολιτική της Άγκυρας θα παραμείνει «πολλαπλών κατευθύνσεων», καλλιεργώντας δεσμούς και συνεργασίες τόσο με την Ευρώπη όσο και με την Ασία αλλά και τη Ρωσία, έναν από τους στρατηγικούς της εταίρους.

Οι πρόσφατες κρίσεις σε Συρία, Αίγυπτο, Λιβύη και Ιράκ, όμως, δημιούργησαν αρκετά προβλήματα κυρίως με υπαιτιότητα της ίδιας της Τουρκίας που υιοθέτησε επιθετική στάση, με αποτέλεσμα να έχουν πληγεί σημαντικά οι εξαγωγές της.

Στο πλαίσιο αυτό λοιπόν θα προσπαθήσει να δημιουργήσει σχέσεις με όλους τους σημαντικούς γείτονες και τους εταίρους της Μέσης Ανατολής για να ανοίξουν τις αγορές τους για τα προϊόντα της.

Πολύ σημαντική κατεύθυνση της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής θα είναι οι σχέσεις με την αυτονομία των Κούρδων στο Ιράκ.

Μια στρατηγική συμμαχία με τους Κούρδους στο Ιράκ και τη Συρία, οι οποίοι είναι προμηθευτές ενέργειας στην Τουρκία, θα λύσει πολλά προβληματικά ζητήματα (αποσχιστικές τάσεις), αλλά και θα οδηγήσει και σε μείωση της εξάρτησης από τον ενεργειακό εφοδιασμό από το Ιράν και τη Ρωσία, ενώ θα προωθήσει το ελεύθερο εμπόριο με το Ιράκ και τη Συρία.

Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η Τουρκία έχει πολλά ανοιχτά μέτωπα τόσο στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, όσο και στον Καύκασο, τη Βόρεια Αφρική και στα Βαλκάνια.

Στο ζήτημα του Καραμπάχ οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν ότι δεν θα υπάρξει καμία αλλαγή πολιτικής.

Όσον αφορά την Ουκρανία η Άγκυρα δεν επιθυμεί να διακινδυνεύσει τις καλές σχέσεις με τη Ρωσία γι’ αυτό και μέχρι τώρα οι Τούρκοι πολιτικοί αποφεύγουν να επικρίνουν αυστηρά τη Ρωσία για το ζήτημα της Ουκρανίας.

Ωστόσο, αν η σύγκρουση δεν διευθετηθεί ειρηνικά ο Ερντογάν θα πρέπει να τοποθετηθεί συγκεκριμένα.

Έχοντας δε κατά νου ότι η Τουρκία παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την κοινότητα των Τατάρων της Κριμαίας και ότι οι Τούρκοι πολιτικοί έχουν δηλώσει αρκετές φορές ότι η Άγκυρα φέρει ιδιαίτερη ευθύνη για τους μουσουλμάνους αδελφούς τους εκεί, η Τουρκία μπορεί τελικά να υιοθετήσει μια φιλοδυτική θέση.

Σχετικά με το κυπριακό επιφυλλάσομαι σε επόμενο άρθρο διότι μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα ως χώρα και χρειάζεται μεγαλύτερη ανάλυση.

Αυτό που πρέπει να κρατήσουμε είναι, ότι ναι μεν ο Ερντογάν δείχνει να έχει επικρατήσει και να φαντάζει παντοδύναμος, αλλά μια ισχυρή αντιπολίτευση τον αμφισβητεί, ένα μέρος της τουρκικής κοινωνίας είναι αρκετά διστακτικό με την προσπάθεια ισλαμοποίησης της χώρας, και σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής τα μέτωπα είναι τόσα πολλά που πραγματικά χρειάζονται προσεκτικές και χειρουργικές κινήσεις για να αποφευχθούν μοιραία λάθη.

Ναι, είναι αλήθεια ότι στόχος της Τουρκίας είναι να καταστεί ισχυρή περιφερειακή δύναμη και φαινομενικά το έχει πετύχει μέχρις στιγμής.

Άραγε αυτή η πορεία θα συνεχιστεί και με ποιο κόστος για την διαδικασία εκδημοκρατισμού και προσέγγισης ή μη της χώρας με την Ευρώπη;