Το μήνυμα της 3ης Σεπτέμβρη του 1974 σήμερα

3 Σεπτέμβρη 74! Ημερομηνία σταθμός γιατί ο διάσπαρτος σοσιαλιστικός χώρος με καταλύτη τον Ανδρέα Παπανδρέου υπερβαίνει τα θολά – διαχειριστικά “κεντρώα” πολιτικά σχήματα και συγκροτείται σε σοσιαλιστικό πολιτικό, κοινωνικό ρεύμα αναμέτρησης με τον συντηρητισμό και τον νεοφιλελευθερισμό.

Ο στόχος προσδιορίζεται στο «να ανατρέψει τον διχασμό της Ελληνικής κοινωνίας και να δημιουργήσει μέσα από μεγάλες αλλαγές τις βάσεις της κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής δημοκρατίας!..».

Υπενθυμίζεται πως τότε, όπως και τώρα, η ύπαρξη και δράση σοσιαλιστικού κινήματος σε μια βαθύτατα διχασμένη κοινωνικά, οικονομικά, παραγωγικά και πολιτικά Ελληνική κοινωνία δεν ήταν μια εύκολη υπόθεση γιατί το περιβάλλον διαμόρφωναν:

– Τα κυρίαρχα, γεωστρατηγικά αλλά και κερδοσκοπικά, πολιτικοοικονομικά συστήματα.

– Οι εμμονές ενός τμήματος της αριστεράς σε μοντέλα αντιπολιτευτικής “κομματικής καθαρότητας” που απέτρεπαν τη στρατηγική πλειοψηφικών συμμαχιών του προοδευτικού χώρου.

– Τα εμφυλιοπολεμικά κατάλοιπα και οι κάθε λογής “διμέτωποι” που ταύτιζαν τις δεξιές νεοφιλελεύθερες, κερδοσκοπικές επελάσεις με τις διαφορετικές επιδιώξεις της αριστεράς.

– Το ασφυκτικά ελεγχόμενο παγκόσμιο πολιτικοοικονομικό περιβάλλον.

Όμως στις μεγάλες αλλαγές τα πρόσωπα λειτουργούν ως καταλύτες.

Και ο ρόλος του Ανδρέα Παπανδρέου λειτούργησε καθοριστικά στη συγκρότηση του σοσιαλιστικού χώρου γιατί:

– Διαμόρφωσε το πλαίσιο όχι μόνο σε διαφορετικά ιστορικά ρεύματα (γενιές Εθνικής αντίστασης, 114, Πολυτεχνείο κτλ) να ενοποιηθούν πολιτικά, εισάγοντας μορφές οργάνωσης πολίτικου φορέα με κοινωνική διασύνδεση αλληλοτροφοδότισης και δράσης για την διεκδίκηση εφαρμογής μιας άλλης πολιτικής,

– αλλά και ενθάρρυνε τη διαμόρφωση ενός οράματος κοινωνικοπολιτικής διεκδίκησης που αμφισβητούσε τους «μονόδρομους» και έθετε στο τραπέζι τη στρατηγική της ανάπτυξης με δικαιοσύνη και δημοκρατία επιδιώκοντας με διαφορετικές κοινωνικοπολιτικές συμμαχίες και αναφορές την προώθηση του.

Το σοσιαλιστικό κίνημα μπόρεσε να γίνει κορμός δημοκρατικών αλλαγών για τη χώρα γιατί αρνήθηκε τον ρόλο ενός «κεντρώου παρακολουθήματος» σε παραλλαγές νεοφιλελεύθερων εκδοχών διακυβέρνησης.

Γιατί δεν περιόρισε την πολιτικοκοινωνική του αντίθεση σε μια “καλλίτερη διαχείριση” της ίδιας πολίτικης.

Η ολομέτωπη στόχευση αντιπαράθεσης με τον νεοφιλελευθερισμό που επέλεξε ο σοσιαλιστικός χώρος ως στρατηγική, ήταν η αίτια να δημιουργήσει κοινωνική δυναμική που έβγαζε από το περιθώριο και την απλή διαμαρτυρία και την αριστερή μεμψιμοιρία.

Σήμερα, 40 χρόνια μετά, οι φορτίσεις της συγκυρίας και της κρίσης τείνουν να ανατρέψουν και να συκοφαντήσουν την καθοριστική συμβολή του σοσιαλιστικού χώρου στην πιο δημοκρατική εξέλιξη της μεταπολιτευτικής Ελληνικής περιόδου: Ενδεικτικά αναφέρονται…

1. H άρση του κοινωνικού και πολιτικού διχασμού με ενεργό την “εθνική” παρουσία στην Ευρώπη και τον κόσμο.

2. H διαμόρφωση «πλαισίου αναφοράς» ανάμεσα στις δυνάμεις της εργασίας και του κεφαλαίου.

3. H οικοδόμηση κοινωνικού κράτους και η πρόσβαση των αδυνάτων στα δημόσια αγαθά της παιδείας, υγείας, ασφάλισης κτλ.

4. H διεύρυνση της δημοκρατίας και η θεμελίωση της αποσυγκέντρωσης και αποκέντρωσης της χώρας με διερεύνηση της κοινωνικής συμμετοχής στους θεσμούς αντιπροσώπευσης και η ανακατανομή της οικονομικής εξουσίας.

5. H ικανότητα της χώρας να διαπραγματεύεται πόρους, δομές και συμμετοχές στο ευρωπαϊκό και διεθνές γίγνεσθαι.

6. Η ανάπτυξη της μεσαίας τάξης, της αγροτικής οικονομίας κτλ καθώς και η διαμόρφωση ενός ευρωπαϊκού νομικού πολιτισμού για τις εργασιακές σχέσεις και τόσα άλλα…

Ασφαλώς, η χρόνια ταύτιση με την εξουσία και η αδυναμία να ισοσκελιστεί αυτός ο αγώνας με αντίστοιχες αλλαγές και τομές και στην οικονομική δημοκρατία απέτρεψαν τη θετική για την κοινωνία, οικονομία και την ανάπτυξη, ολοκλήρωση του εγχειρήματος της μεγάλης αλλαγής.

Το τίμημα των επιπτώσεων για τους σοσιαλιστές έγινε επώδυνα μεγάλο. Ο κρατισμός, η αδιαφάνεια και η συρρίκνωση της παραγωγικής βάσης έδωσε το πλεονέκτημα στις δυνάμεις του παρασιτισμού να ανακτήσουν την ιδεολογική και πολιτική ηγεμονία και στις μέρες μας όχι μόνο να συκοφαντούν την μεγάλη συμβολή του σοσιαλιστικού κινήματος και του Ανδρέα Παπανδρέου στην οικοδόμηση της Ελληνικής μεταπολιτευτικής δημοκρατίας, άλλα και να διαχειρίζονται την κρίση ως ευκαιρία προώθησης των επιδιώξεων τους!

Η πολύπλευρη κρίση που βιώνει τα τελευταία χρόνια η χώρα και ο ευρωπαϊκός νότος γενικότερα, καθιστούν εμφανή την ανάγκη συγκρότησης μιας εναλλακτικής προοδευτικού χαρακτήρα πολίτικης και κοινωνικής συμμαχίας.

Έχει διανυθεί επαρκής χρόνος για να διαπιστωθεί ήδη από τα κοινωνικά και οικονομικά αποτελέσματα, πως το σχέδιο “Μέρκελ” δεν αποσκοπεί στην έξοδο από την κρίση, αλλά στην επιβολή ενός τριτοκοσμικού οικονομικού και κοινωνικού μοντέλου και στην Ελλάδα.

Η κρίση έχει μετατραπεί σε ευκαιρία μιας επίθεσης, που έχει ως κατάληξη την επέλαση των λίγων, τη συρρίκνωση της παραγωγικής βάσης, τη διάλυση της μεσαίας τάξης και την αποδόμηση των θεσμικών, κοινωνικών, δημοκρατικών και οικονομικών κατακτήσεων που δημιούργησε η μεγάλη προοδευτική σοσιαλιστική παράταξη και η αριστερά γενικότερα.

Το σχέδιο που εφαρμόζεται είναι σε πλήρη αντιπαράθεση με τους λόγους ύπαρξης του σοσιαλιστικού χώρου και αποσκοπεί σε μια Ευρώπη πολλαπλών ταχυτήτων με απόλυτα εξαρτημένες τις οικονομίες του νότου.

Αυτός είναι ο λόγος που επιβάλλεται να κλείσει ο κύκλος του ατελέσφορου και επιζήμιου συντηρητικού συμβιβασμού.

Οι εκλογικές αναμετρήσεις έδειξαν πως η κοινωνική βάση διεκδικεί αλλαγή κατεύθυνσης και συμμαχιών.

Κατέγραψαν πως ο σοσιαλιστικός χώρος ούτε τεμαχίζεται, ούτε χαρίζεται, μεταβιβάζεται σε ευκαιριακά πολιτικά παρακολουθήματα του νεοσυντηρητισμού, ούτε κληρονομείται!

Συρρικνώνεται όμως όταν αποκόπτεται από τα πεδία των κοινωνικών διεργασιών, της ανάπτυξης και της ανάγκης!

Η δυναμική του και ρόλος του εξαρτάται από την ικανότητα να συμπορεύεται με τον προοδευτικό – αριστερό οικολογικό χώρο. Και αυτό εγείρει ως ζητούμενο την ανασύνταξη και όχι τη μετάλλαξη ή τη διάλυση του.

Με την αυτοκριτική του μπορεί να διδάσκεται. Δεν μεταλλάσσεται!

Το συμπέρασμα είναι πως..

Ο σοσιαλιστικός χώρος έχει ιστορία, εμπειρία, δηλαδή έχει αυτόνομο μέλλον.

Έχει την παρακαταθήκη του ιδρυτή που τόλμησε να διαμορφώσει τους όρους ενός πλειοψηφικού σοσιαλιστικού κινήματος αλλαγής υπερβαίνοντας τα θολά σχήματα του κέντρου ως παρακολουθήματα του συντηρητισμού!

Στις μέρες μας η 3η του Σεπτέμβρη ξεπερνά τον επετειακό χαρακτήρα μιας εκδήλωσης, γίνεται ακόμη πιο συμβολική.

Ζητούμενο γίνεται:

ο σοσιαλιστικός χώρος να ξαναβρεθεί στη φυσική προοδευτική κοίτη. Όπως την προσδιόρισε η ιδρυτική του πράξη και ο ιδρυτής!

Να συμβάλει στη δημοκρατική προσπάθεια ώστε να κλείσει ο κύκλος του συντηρητικού συμβιβασμού όχι μόνο γιατί είναι ατελέσφορος και κοινωνικά διχαστικός αλλά γιατί είναι αντιπαραγωγικός, δημοκρατικά προβληματικός και αδιέξοδος!

Γιατί δεν μπορεί να υπάρξει σωτηρία της χώρας χωρίς τους πολίτες και την παραγωγική βάση…