Η αυταπάτη του Κύριλλου για ένα «σλαβικό άξονα» – Το Ουκρανικό Αυτοκέφαλο δεν ήταν «τιμωρία» στη Μόσχα

Είναι, πράγματι, άχαρη η συνήθεια όποτε τελειώνει μια χρονιά να καταναλώνουμε ώρες ολόκληρες γράφοντας ανασκοπήσεις των όσων έγιναν πριν πατήσουμε το κουμπί Save στον υπολογιστή.

Και είναι άχαρη, διότι πρέπει να προσδώσουμε κάποια ιδιαίτερη σημασία, ένα ξεχωριστό νόημα σε γεγονότα που επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο με μια εκνευριστική επιμονή αλλά με διαφορετικό περιτύλιγμα.

Εντούτοις υπάρχει μια ιδιαίτερη πηγή γεγονότων, η οποία αν και ευρίσκεται μακριά από τα λαμπερά φώτα των ΜΜΕ, περιέχει, μεταξύ άλλων, και μια έντονη πολιτική χροιά, την οποία συνήθως παραβλέπουν οι εκπρόσωποι των μέσων ενημερώσεως.

Η πηγή αυτή δεν είναι άλλη από τα εκκλησιαστικά δρώμενα, τα οποία την χρονιά που πέρασε χάρισαν στους connoisseurs πολλές έντονες συγκινήσεις.

«Πρωταγωνιστής» αυτών των συγκινήσεων παρέμεινε (και από ό,τι φαίνεται θα παραμείνει και το 2020) η νεοϊδρυθείσα Ορθόδοξη Εκκλησία Ουκρανίας και οι απέλπιδες προσπάθειες που κατέβαλε το Πατριαρχείο Μόσχας να εμποδίσει την αναγνώρισή της από άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες.

Η αναποτελεσματικότητα αυτών των προσπαθειών δημιούργησε σοβαρότατες αρνητικές παρενέργειες για όλο το σύγχρονο ιδεολογικό υπόβαθρο της Εκκλησίας της Ρωσίας με πρώτη και καλύτερη την γνωστή θεωρία του, ούτως ειπείν, «ρωσικού κόσμου».

Ως γνωστόν η θεωρία του «ρωσικού κόσμου» είχε ως μοναδικό στόχο την δημιουργία μιας υβριδικής εσαεί εξαρτήσεως της Ουκρανίας (και όχι μόνο) από τη Ρωσία και με την βοήθεια της Εκκλησίας του Πατριαρχείου Μόσχας σε αυτή τη χώρα, ο προκαθήμενος της οποίας, παρ’ όλες τις διαβεβαιώσεις ότι η Εκκλησία του είναι πλήρως ανεξάρτητη από το Πατριαρχείο Μόσχας, παραμένει μόνιμο μέλος της Ι. Συνόδου της Ρωσικής Εκκλησίας, με ό,τι βεβαίως συνεπάγεται από αυτό.

Η βεβαιότητα του Πατριάρχη Κυρίλλου ότι όχι μόνο είναι σε θέση να ελέγξει απόλυτα την κατάσταση στην Ουκρανία μέσω ακριβώς της θεωρίας του «ρωσικού κόσμου», βεβαιότητα την οποία διοχέτευε επίμονα και στο Κρεμλίνο θέλοντας να αποδείξει την «γεωπολιτική» σημασία της Εκκλησίας της Ρωσίας, αλλά και ότι ουδεμία εκ των Ορθοδόξων Εκκλησιών πρόκειται να αναγνωρίσει μια τυχόν ουκρανική αυτοκεφαλία, έπαιξε ένα άσχημο παιχνίδι στον Ρώσο Προκαθήμενο όταν τελικά το Οικουμενικό Πατριαρχείο εξέδωσε τον Τόμο της Αυτοκεφαλίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας Ουκρανίας.

Αποδείχθηκε με τον χειρότερο δυνατό τρόπο για τον Πατριάρχη Κύριλλο ότι, η αυτάρκεια, την οποία τόσα χρόνια προσπαθούσε να επιτύχει στην αντιπαράθεσή του με την Εκκλησία Κωνσταντινουπόλεως στην πραγματικότητα δεν ήταν τίποτε άλλο από μια αυταπάτη, μια ψευδαίσθηση ότι μπορεί να μετατραπεί σε ένα «αντίπαλο δέος» και να δημιουργήσει έναν, κυρίως, «σλαβικό άξονα».

Φάνηκε επίσης ότι, το Πατριαρχείο Μόσχας δεν είναι ικανό να κατανοεί και να προσαρμόζεται στις πολιτικές συγκυρίες, ιδιαίτερα στην Ουκρανία, γεγονός που το καθιστά πλέον λίαν επικίνδυνο γεωπολιτικό εταίρο σε αυτή την περιοχή.

Έτσι, η εδραιωμένη σε σαθρά επιχειρήματα απουσία της Εκκλησίας της Ρωσίας από την Πανορθόδοξη Σύνοδο της Κρήτης, αποτέλεσε τρόπον τινά το προοίμιο της σημερινής ολοκληρωτικής του αποτυχίας στην Ουκρανία.

Όμως ας μην σπεύσουν οι αναγνώστες της ΚΑΘΕΔΡΑΣ να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι η χορήγηση του Τόμου από το Οικουμενικό Πατριαρχείο μπορεί να ερμηνευθεί ως «τιμωρία» της Εκκλησίας της Ρωσίας, διότι η απόφαση αυτή κάθε άλλο παρά αποτέλεσε μια πράξη παρορμητική: επρόκειτο για την λογική κατάληξη μιας μακροχρόνιας διαδικασίας αναζητήσεως της κανονικής διεξόδου από το λεγόμενο «ουκρανικό σχίσμα».

Ήταν η αναμενόμενη αντίδραση στους εξευτελιστικούς για έναν ολόκληρο λαό όρους πλήρους υποταγής που έθετε το Πατριαρχείο Μόσχας για την επίλυση του προβλήματος.

Οι αντιδράσεις ή μάλλον η απουσία αντιδράσεων εκ μέρους των Ορθοδόξων Εκκλησιών στην αλαζόνα διακοπή της κοινωνίας του Πατριαρχείου Μόσχας, απέδειξε ότι οι Ορθόδοξες Εκκλησίες δεν έχουν καμία διάθεση να το ακολουθήσουν σε αυτή την ολισθηρή οδό.

Η ορθότητα αυτής της απόψεως επιβεβαιώνεται σήμερα όταν όχι μόνο ουδεμία εκ των λεγομένων σλαβικών Ορθοδόξων Εκκλησιών διέκοψε την κοινωνία με την Εκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως, αλλά καθώς φαίνεται θα υπάρξουν και άλλες κατά τόπους Εκκλησίες που θα αναγνωρίσουν την Εκκλησία Ουκρανίας.

Και τώρα τί κάνουμε, θα αναρωτιούνται στο Πατριαρχείο Μόσχας;

Παρ’ όλη την πομπώδη μεγαλοπρέπεια, με την οποία η Εκκλησία της Ρωσίας εορτάζει τα Χριστούγεννα με το παλαιό ημερολόγιο, η Θεία Λειτουργία στο ναό του Σωτήρος ήταν υποτονική και από αυτήν απουσίαζε η μνημόνευση ακόμα και εκείνων των Προκαθημένων, με τους οποίους η Εκκλησία της Ρωσίας δεν έχει διακόψει την κοινωνία.

Ακόμα μια λειτουργική «καινοτομία» ή αυτό που λέει ο Ελληνικός λαός «ο φόβος φυλάει τα έρημα».

Κι αν αύριο κάποιος από τους Προκαθήμενους που θα μνημονεύσουμε αναγνωρίσει την Εκκλησία Ουκρανίας, θα σκέφτηκαν στη Μόσχα.

Καλύτερα λοιπόν να μην αναφέρουμε κανένα για να έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο.

Να όμως που η μια αποτυχία διαδέχεται την άλλη.

Θα θυμάται ο αναγνώστης της ΚΑΘΕΔΡΑΣ ότι ευρισκόμενος στην Μόσχα ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων, παραβιάζοντας την μακραίωνη ορθόδοξη παράδοση, δήλωσε ότι θα συγκαλέσει… πανορθόδοξη σύνοδο για να συζητηθεί το μείζον ζήτημα της πανορθοδόξου ενότητος, η οποία κινδυνεύει εξ αιτίας της ουκρανικής αυτοκεφαλίας.

Φυσικά τα ρωσικά και μη (δηλ. ελληνικά) ΜΜΕ λησμόνησαν ότι αυτός ο «πυλώνας» της πανορθοδόξου ενότητος έχει διακόψει την κοινωνία με το Πατριαρχείο Αντιοχείας για το ζήτημα του Κατάρ, αλλά ποιος κάθεται τώρα να ασχοληθεί με τα προβλήματα των βεδουίνων…

Το τί γράφτηκε στα ελεγχόμενα από την Εκκλησία της Ρωσίας ρωσικά και μη ΜΜΕ δεν περιγράφεται.

Κάποια δε από αυτά έφτασαν στο σημείο να δηλώνουν ότι στην Εκκλησία Ιεροσολύμων ανήκει δικαιωματικά ο τίτλος της πρωτόθρονης Εκκλησίας!

Και να οι αναλύσεις, και να οι αποδείξεις…

Όπως εύστοχα σχολίασε ο καλός Έλληνας φίλος – «Θέλει η… (θου Κύριε!) να το κρύψει κι η χαρά δεν την αφήνει».

Στην δε απορία του γράφοντος σχετικά με τις αιτίες αυτής της αλλοπρόσαλλης προτάσεως, εξήγησε ότι «κι εσένα αν σου έδιναν αυτό το βραβείο και τα χρήματα που το συνοδεύουν, κι εσύ αν έκανες χρυσές δουλειές με τους Ρώσους προσκυνητές θα όφειλες με κάποιον τρόπο να πεις ευχαριστώ.

»Διότι τον Οικουμενικό που σε έκανε απλά Πατριάρχη μπορείς να τον ξεχάσεις, όμως θα ήταν αγένεια εκ μέρους σου να μην ευχαριστήσεις τους φίλους σου για τα ωραία δώρα τους… ιδιαίτερα την Παλαιστινιακή Εταιρεία».

Κι αν η χαρά των στελεχών της «τρίτης Ρώμης» δεν ήταν τόση που να θολώσει την όση εκκλησιαστική λογική τους έχει απομείνει, θα καταλάβαιναν ότι μπορεί μεν ο Πατριάρχης της παρ’ ολίγον «πρωτόθρονης» Εκκλησίας Ιεροσολύμων να είναι αχάριστος, όμως δεν είναι τόσο ανόητος ώστε να πιστεύει ότι η πρότασή του θα τύγχανε της πανορθοδόξου αποδοχής, συμπεριλαμβανομένου και του Οικουμενικού Πατριαρχείου!

Άνθρακες, λοιπόν, για άλλη μια φορά ο θησαυρός.

Και τώρα τί απομένει στο Πατριαρχείο Μόσχας;

Φυσικά και θα συνεχίσει να αυτοπροβάλλεται ως ο μοναδικός εγγυητής της πανορθοδόξου ενότητος, ασχέτως αν οι απολαυστικές και άκρως διασκεδαστικές δηλώσεις του μουσικάντη προέδρου του Τμήματος Εξωτερικών Σχέσεων δηλώνουν ακριβώς το αντίθετο:

«Με βαθιά λύπη πληροφορηθήκαμε την αναγνώριση της συγκροτηθείσης από σχισματικούς νέας οντότητας από δύο κατά τόπους Εκκλησίες.

»Αντιλαμβανόμεθα όμως ότι ήταν αποφάσεις αναγκαστικές, διότι ελήφθησαν κατόπιν πάρα πολύ μεγάλης πιέσεως, μεταξύ άλλων και από τον κρατικό μηχανισμό των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής.

»Οι ΗΠΑ μάλιστα δεν έκρυβαν τη θέση τους, στηρίζοντας αναφανδόν αυτό το λεγόμενο αυτοκέφαλο.

»Αρκεί να πούμε ότι ο Πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ελλάδα Τζέφρι Πάιατ συναντήθηκε επανειλημμένως με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Ιερώνυμο προτού ο τελευταίος διατυπώσει τη θέση σχετικά με την αναγνώριση της νεόκοπης εκκλησιαστικής δομής στην Ουκρανία.

»Με λύπη βλέποντας όσα έγιναν, διατηρούμε την κοινωνία μας με όλους τους αρχιερείς και κληρικούς, οι οποίοι δεν αναγνωρίζουν, ούτε πρόκειται να αναγνωρίσουν τους «νομιμοποιηθέντας» σχισματικούς και τέτοιοι αρχιερείς και κληρικοί είναι πολλοί τόσο στην Εκκλησία της Ελλάδος, όσο και στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας και παγκοσμίως. (…)

»Αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζουμε μια νέα για μας κατάσταση.

»Είχαμε ως αφετηρία μας το γεγονός ότι η Αφρική είναι κανονικό έδαφος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, εν τούτοις πρέπει να πούμε ότι η φράση «και πάσης Αφρικής» προστέθηκε στον τίτλο του Προκαθημένου αυτής της Εκκλησίας μόλις τη δεκαετία του 1920, ενώ παλαιότερα ο παραδοσιακός χώρος επιρροής του περιοριζόταν στη Βόρεια Αφρική, δηλαδή στο χώρο, που ιστορικά ανήκε στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας.

»Αφότου δυστυχώς ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόδωρος τάχθηκε υπέρ των σχισματικών στην Ουκρανία, θα πρέπει να επανεξετάσουμε αυτό το μοντέλο.

»Δεν γνωρίζουμε ακόμη πώς θα συμβεί αυτό, παρ’ όλ’ αυτά ήδη διαπιστώνουμε ότι ορισμένοι Αφρικανοί κληρικοί υποβάλλουν αιτήματα προς την Εκκλησία της Ρωσίας, ενώ οι ιδικοί μας ιερείς, οι οποίοι υπηρετούν τώρα στην Αφρική, δεν έχουν πλέον κανονική σχέση με το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας.

»Βλέπουμε πως στους κόλπους της Εκκλησίας αυτής αυξάνεται η δυσφορία για τα διαπραχθέντα από τον Πατριάρχη Θεόδωρο.

»Μόλις προ ολίγων ημερών 27 ιερείς από διάφορες χώρες της Αφρικής τού απέστειλαν ανοικτή επιστολή, όπου εκφράζουν την διαφωνία τους εξαιτίας της αναγνωρίσεως των σχισματικών.

»Δεν θέλω να προβλέψω τώρα το πώς θα εξελιχθούν τα γεγονότα, αλλά εάν το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας βρεθεί στο πλευρό του σχίσματος, τότε πιθανότατα θα πρέπει να δημιουργήσουμε ενορίες στην Αφρική για τους πιστούς μας, επειδή δεν θα μπορούν πλέον να κοινωνούν στους ναούς του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας» (Σημείωση: η εκ των ρωσικών μετάφραση είναι προϊόν του Πατριαρχείου Μόσχας και ο γράφων ουδεμία φέρει ευθύνη) (Βλ. εδώ).

Θα συνεχίσει την χρηματοδότηση της κατασκευής των ψηφιδωτών στον καθεδρικό ναό του Αγίου Σάββα στο Βελιγράδι κόστους 40 εκατομμυρίων ευρώ (Βλ. εδώ) και γι’ αυτό κι ο ευγνώμων μητροπολίτης Μπάτσκας Ειρηναίος θα συνεχίσει να γράφει για τις σκοτεινές δυνάμεις που ελέγχουν το Οικουμενικό Πατριαρχείο, βρίσκοντας δυστυχώς υποστηρικτές και μεταξύ κάποιων εκ των αρχιερέων της Εκκλησίας της Ελλάδος…

Με δυο λόγια θα συνεχίσει τις μάταιες προσπάθειές της να πείσει τον «πάτρωνά» της ότι, ακόμα και μετά το φιάσκο της Ουκρανίας συνεχίζει να αποτελεί έναν υπολογίσιμο κοινωνικό παράγοντα σταθερότητας.

«Το γαρ πολύ του έρωτος γεννά παραφροσύνη», όπως λέγει και ο ποιητής.