Με μία επιθετική πρόταση επανέρχεται η Ελλάδα στη σκηνή της ΕΕ

Δυναμική επάνοδο στα κοινοτικά τεκταινόμενα -μετά από απουσία τουλάχιστον 15ετίας- έκανε η Ελλάδα στη Διάσκεψη των «Ευρωπαϊκών Εξαμήνων», έναν χώρο διαβούλευσης της Κομισιόν και εκπροσώπων των εθνικών Κοινοβουλίων, που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες, 18-19 Φεβρουαρίου 2019, με μια θαρραλέα πρόταση:

Τα κράτη-μέλη της ΕΕ που καταγράφουν πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών άνω του 4% του ΑΕΠ, πρέπει να μεταφέρουν το υπερπλεόνασμά τους στον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Τα ποσά αυτά μπορούν να χρησιμοποιούνται είτε για να καλύψουν ανάγκες της Ενιαίας Πολιτικής της Άμυνας είτε για να βελτιώσουν τη ρευστότητα στην αγορά των κρατών που επιδιώκουν να εκπληρώσουν τους στόχους που προβλέπονται στο Δημοσιονομικό Σύμφωνο για σύγκλιση και συνοχή στους κόλπους της ΕΕ.

Την «επιθετική» αυτή πρόταση έκανε για λογαριασμό της Ελλάδας ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ της Β’ Θεσσαλονίκης, καθηγητής Οικονομικών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, Δημήτρης Μάρδας στο πλαίσιο της συζήτησης για «Το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (2021-27)».

Με αυτόν τον τρόπο, τερμάτισε την πολύχρονη αφωνία της Ελλάδας στα ευρωπαϊκά όργανα, με εξαίρεση ίσως το Ευρωκοινοβούλιο, αφωνία που προηγήθηκε κατά πολύ της ελληνικής χρεοκοπίας.

Ο Έλληνας εκπρόσωπος τόνισε, ως προς το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, ότι εκτός από το σκέλος των δαπανών, θα ήταν σκόπιμο να εξεταστούν και νέοι πόροι εσόδων, δεδομένου και του Brexit.

Ένας τέτοιος νέος πόρος θα μπορούσε να είναι τα εμπορικά υπερπλεονάσματα.

Υπενθύμισε μάλιστα τον 5ο Κανονισμό 1176/2011 από το πακέτο των έξι μέτρων του Δημοσιονομικού Συμφώνου που συνδέει τις μακροοικονομικές ανισορροπίες και με τα ισχυρά πλεονάσματα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών.

Σημειωτέον ότι οι άλλοι τέσσερις Κανονισμοί και η μια Οδηγία του εν λόγω πακέτου, συνδέουν τις μακροοικονομικές ανισορροπίες με τα δημοσιονομικά ελλείμματα.

Ο εν λόγω Κανονισμός ορίζει ότι «ανισορροπίες» ή «υπερβολικές ανισορροπίες» νοούνται οι μακροοικονομικές εξελίξεις που επηρεάζουν δυσμενώς την εύρυθμη λειτουργία της οικονομίας ενός κράτους μέλους ή της ΟΝΕ ή της ΕΕ, συνολικά θέτοντάς τη σε κίνδυνο.

Στην ενότητα των συζητήσεων με θέμα το «Ευρώ 20 χρόνια ζωής», ο Μάρδας αφού επεσήμανε ότι κάθε νόμισμα, όπως και το ευρώ, οφείλει να εξυπηρετεί την επιδίωξη μιας σταθερής ισοτιμίας και τη βελτίωση της ρευστότητας στην αγορά, χωρίς να προκαλείται φυσικά πληθωρισμός, υπενθύμισε και κάτι άλλο σημαντικό:

Στο πλαίσιο της δημοσιονομικής πολιτικής της ΕΕ, το διπλό έλλειμμα (κρατικού προϋπολογισμού και ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών) επιδιώκεται να διορθωθεί μόνο με δημοσιονομικά μέτρα, ήτοι με μείωση των δημοσίων δαπανών σε συνδυασμό με τη μείωση των μισθών. Αυτό έχει σαν συνέπεια τη μείωση της κατανάλωσης και των εισαγωγών.

Όμως, στην περίπτωση αυτή για να αυξηθεί το ΑΕΠ, χρειάζεται αύξηση των επενδύσεων και των εξαγωγών.

Δημοσιονομικός ευρω-ολοκληρωτισμός

Πρότεινε, λοιπόν, να προβλεφθεί ένας μηχανισμός δημιουργίας ρευστότητας στη βραχυχρόνια περίοδο, υπέρ της αγοράς και των επιχειρήσεων, έτσι ώστε να αυξάνονται οι ιδιωτικές επενδύσεις και οι εξαγωγές.

Αυτό, ως αντιστάθμισμα των περιοριστικών πολιτικών που οδηγούν στη μείωση των δημοσίων δαπανών και της κατανάλωσης.

Ο Μάρδας είπε πως «αν η Ένωση θέλει να τιμωρήσει μια κυβέρνηση γιατί εκτροχιάζει τον κρατικό της προϋπολογισμό, δεν χρειάζεται απαραίτητα να τιμωρεί και την αγορά. Τιμωρία της αγοράς με έλλειψη ρευστότητας στη βραχυχρόνια περίοδο οδηγεί σε στασιμότητα των επενδύσεων και εξαγωγών, οξύνοντας την αβεβαιότητα που εισάγεται στην οικονομία.

Η Επιτροπή σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα οφείλει να διερευνήσει λύσεις προς αυτήν την κατεύθυνση.

Τα κόκκινα δάνεια (NPLs) και οι ιδιωτικοποιήσεις οδηγούν σε βελτίωση της ρευστότητας, όχι όμως στη βραχυχρόνια περίοδο».

Οι δύο αυτές προτάσεις είναι ιδιαίτερα κρίσιμες ενόψει των αλλαγών που δρομολογούνται στον δημοσιονομικό τομέα, καθώς επιδιώκεται η ενσωμάτωση ουσιαστικών διατάξεων του Δημοσιονομικού Συμφώνου στο Δίκαιο της Ένωσης.

Η συγκεκριμένη διαδικασία προγραμματίζεται να κλείσει με τη συζήτησή της στο Συμβούλιο και Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στα μέσα του 2019.

Η στρέβλωση των υπερπλεονασμάτων

Οι αλλαγές αναμένεται να καταστήσουν το Σύμφωνο πιο αυστηρό, έτσι ώστε να προβλέπει ισοσκελισμένους κρατικούς προϋπολογισμούς (της γενικής κυβέρνησης) ή διαρθρωτικό έλλειμμα που δε θα υπερβαίνει το 1% του ΑΕΠ, αν το χρέος του κράτους-μέλους είναι κάτω από το 60% του ΑΕΠ.

Δηλαδή, η δημοσιονομική πειθαρχία καθίσταται απόλυτα επιβεβλημένη και θα συνοδεύεται με κυρώσεις-πρόστιμα, που θα καθορίζουν αλγόριθμοι και όχι πολιτικές αποφάσεις.

Αντίθετα, οι όποιες μακροοικονομικές ανισορροπίες που προκαλούνται από υπερπλεονάσματα θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζονται με σχετική επιείκεια.

Αυτή η στρέβλωση πρέπει να διορθωθεί πριν ή μαζί με την ενσωμάτωση του Δημοσιονομικού Συμφώνου στο νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ, τόνισε ο Μάρδας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην πρώτη ενότητα της Διάσκεψης με θέμα «το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και η λειτουργία του στην πράξη», διαδικασία στην οποία η Ελλάδα είναι νέα, καθώς συμμετέχει μετά την πρόσφατη ολοκλήρωση του 3ου Προγράμματος, ο Έλληνας καθηγητής έθεσε ένα κρίσιμο ερώτημα:

«Υπάρχει μια έκθεση ή έστω ένας Πίνακας όπου, στο πλαίσιο μιας επισκόπησης, να φαίνονται οι παρεμβάσεις των κοινοβουλευτικών, οι οποίες οδήγησαν την Επιτροπή στη διαμόρφωση κάποιας πολιτικής μέσω Γνώμης, Αποφάσεων, Οδηγιών ή Κανονισμών ή ακόμη στην ανάληψη πρωτοβουλιών με σκοπό την εκπόνηση μελέτης που θα οδηγήσει ακολούθως στη διαμόρφωση κάποιας πολιτικής.

»Έτσι, αν δεν υπάρχει δεν μπορούμε να κρίνουμε την αποτελεσματικότητα όλων των θεσμών της ΕΕ που εμπλέκονται στα Εξάμηνα. Αν υπάρχει, ας διανέμεται κάθε φορά».

Δηλαδή, έθεσε τόσο ένα ζήτημα διαφάνειας όσο και μία προειδοποίηση πως η Ελλάδα δεν θα αποδεχθεί μια διαδικασία των Εξαμήνων που θα είναι για το θεαθήναι και για την επιβολή κυρώσεων στους αδύναμους.

extrapolation