Ο μηχανισμός της προσαρμογής δεν απαιτεί φόβους

Στους καιρούς μας, η σύγχυση που έχει διαπλωθεί, ιδιαίτερα μετά τη φθορά των ιδεολογιών και την ανεπάρκειά τους να καλύψουν το μέγα αίτημα της σημερινής ψυχής για δημιουργική συνύπαρξη και πρόοδο κοινωνική, γεμίζει το χώρο της συλλογής.

Και η αρνητική πλευρά των εννοιών, που συνηθίσαμε να τις θεωρούμε σαν αξίες άφθορες από το χρόνο, κατακάλυψε το οπτικό μας πεδίο. Η ελευθερία μας προσφέρεται με επιδέσμους που κρύβουν την αληθινή της μορφή και σιγά σιγά κινδυνεύουμε να θεωρήσουμε τους επιδέσμους μορφή!

Οι προσηλωμένοι στις παρωχημένες ιδεολογίες και στις “ιδανικές” επιδιώξεις συμφερόντων ατομικών, συγκεκριμένων ομάδων ή και συστημάτων εξουσίας, δεν αντιλήφθησαν τη μετατόπιση που έχει σημειωθεί και την ιστορική εξέλιξη της προσαρμογής, που ανεπίγνωστα έχουν αρνηθεί με την επιμονή τους σε σχήματα πολιτικά και ιδεολογικά ξεπερασμένα από την ίδια την ιστορία ή τουλάχιστον επηρεασμένα βαθύτατα και συνεπώς αλλοιωμένα από τους νέους ιστορικούς παράγοντες, που έχουν αναφανεί με ισχυρότατη επιβολή στη δημιουργία της ατομικής και της ομαδικής ψυχολογίας.

Ο πολύ γνωστός Γερμανός ιστορικός του 19ο αιωνα Otto Seeck, αποδίδει την πτώση των δύο πολιτισμών των Αθηνών και της Ρώμης στην αδυναμία προσαρμογής προς τις μεταβληθείσες συνθήκες, όπως ακριβώς στη σύγχρονη περίοδο θα λέγαμε για μια οργάνωση ή και επιχείρηση, ότι αν δεν έχει τη δύναμη να προσαρμοσθεί διατρέχει τον κίνδυνο να διαλυθεί. Το καθήκον είναι να τεθεί σε λειτουργία ο μηχανισμός της προσαρμογής, που, σε καμία περίπτωση, δεν σημαίνει προσαρμογή στον κοινωνικό φόβο, που καλλιεργούν τα συστήματα εξουσίας, για να επιβάλλουν τις πολιτικές που διαιωνίζουν τις αδιέξοδες καταστάσεις.

Η λειτουργία, η έγκαιρη λειτουργία της βούλησης, είναι το μέσον για να αποτραπούν τα κοινωνικά ξεσπάσματα και οι εξεγέρσεις. Ένας μηχανισμός, σαν τον μηχανισμό των οικονομικών προβλέψεων, θα μπορούσε να προετοιμάσει τις συνειδήσεις και να εφαρμόσει τις μεταβολές με το συγχρονισμό της πορείας των συνειδήσεων, που θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί με τη διδασκαλία των μεταβολών και το φωτισμό όλων των συνειδήσεων στον ίδιο βαθμό.

Φαίνεται καθαρά ότι ο αναγνώστης αυτή τη στιγμή θα αναλογίζεται την έννοια της ουτοπίας. Το ταξίδι από τη Γη στη Σελήνη ήταν άλλοτε περιεχόμενο μυθιστορήματος, αλλά έγινε πραγματικότητα.

Η προσέγγιση των συνειδήσεων με τη διαφώτιση δεν φαίνεται ότι είναι αδύνατη, γιατί στο βάθος υπάρχει κάτι κοινό που ενώνει τους ανθρώπους, που τους συνήνωσε και τους εμπνέει. Είναι η ιδέα που προέρχεται από τον κοσμικό λόγο και ζητεί να στηρίξει τη λατρεία της ΥΠΑΡΞΕΩΣ, που έχει γίνει αποδεκτή και που αποτελεί το θεμέλιο όλων των δράσεων.

Η εμπειρία που εξετάστηκε και η γνώση που αποκτήθηκε για τη διαρκή διείσδυση του ορθολογισμού στο βασίλειο του θυμικού, που καθιερώνει σαν πίστη την κατάργηση των συγκρούσεων και την επικράτηση των ιδεωδών, πρέπει να έχει σαν συνέπεια και κατάληξη την επεξεργασία ενός σχεδίου πορείας, σαν εκείνα που ετοιμάζουν οι οργανωμένοι οικονομικοί οργανισμοί, που φαίνεται ότι είναι απαραίτητο να ετοιμασθεί και για την πορεία της κοινωνίας και των κοινωνικών πραγμάτων.

Με τους συλλογισμούς αυτούς συνδέεται μια άλλη σειρά συλλογισμών, που αναφέρονται στην καθαρότητα των συνειδήσεων και των προθέσεων. Στο πεδίο αυτό θα έπρεπε να αναπτυχθεί η συνύπαρξη των ιδεών. Μοιάζει η θέση αυτή με το καθάρισμα των σπόρων που έκανε ο προϊστορικός άνθρωπος και με τη δημιουργία των καλλιεργειών, που βοήθησαν στη συγκρότηση και την ανάπτυξη της κοινωνίας.

Η μεγαλύτερη σύγχυση προέρχεται από τον καθορισμό της έννοιας της δυνάμεως. Στα μέλη της κοινωνίας εκδηλώνονται οι δύο έμφυτες ικανότητες της δημιουργίας και της καταστροφής, που η μία διαλέχθηκε πλέον και κατάχθηκε στο λογικό χώρο, ενώ η άλλη στον παράλογο ή στον αντιλογικό. Στην τελευταία κατηγορία υπάγονται οι πολεμικές διαθέσεις και παρορμήσεις, όπως και ένα μεγάλο μέρος των επιθυμιών. Στη διαμόρφωση αυτών των ιδανικών παίζει επίσης σπουδαίο ρόλο και η ιδέα να αποκτά κανείς χωρίς προσπάθεια.

Η κρίση των αξιών αυτών θα γίνει με τη σύγκριση προς τη βασική αρχή, στην αρχή των συγκρούσεων. Η δύναμη βρίσκεται και εκδηλώνεται σ’ ένα πλάτος που αρχίζει από τη μηχανική μορφή και φτάνει μέχρι την πνευματική. Οι επιφυλάξεις περιστρέφονται στην έννοια της κοινωνίας και της πνευματικής δύναμης. Η πρώτη μεταμόρφωση που έχει γίνει είναι η μετάβαση από την ατομική στην ομαδική και από την υλική στην πνευματική. Στην πρώτη μετατόπιση οι ανθρώπινες σχέσεις από άμεσες και ελεύθερες, έγιναν έμμεσες, εξαρτώμενες από την τρίτη κατάσταση, που την εκπροσωπεί το Κράτος και από την αμάθεια, που με την εξέλιξη της επιστήμης έγινε γνώση.