Να βγάλουμε τα τελευταία “αγκάθια” που εμποδίζουν την ανάπτυξη

Μετά από ένα μεγάλο διάστημα ύφεσης και στασιμότητας, η ελληνική οικονομία φαίνεται να επιστρέφει σε θετική πορεία και ανάπτυξη.

Σύμφωνα με τις αναθεωρημένες εκτιμήσεις της Ε.Ε. και άλλων οργανισμών, το 2017 καταγράφεται θετικός ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ, που αναμένεται να πλησιάσει στα επίπεδα του 1,5% σε επίπεδο έτους. Στην πορεία αυτή συμβάλουν μια σειρά από εξελίξεις, όπως η επιτυχής ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης και η καταγραφή σημαντικού πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2016, στο βαθμό που αυξάνει την αξιοπιστία της Ελλάδας έναντι των αγορών.

Ωστόσο, μια οικονομία η οποία έχει συρρικνωθεί σε ποσοστό άνω του 25% τα τελευταία χρόνια, χρειάζεται ταχείς ρυθμούς μεγέθυνσης για αρκετά χρόνια για να επανέλθει σε κανονικότητα. Ο στόχος αυτός προφανώς δεν εξασφαλίζεται μόνο με την επίτευξη υψηλών δημοσιονομικών πλεονασμάτων, ιδιαίτερα όταν αυτά στηρίζονται στην αύξηση των εσόδων δια της φορολογίας. Δεν εξασφαλίζεται ούτε με μια πρόσκαιρη ή ασθενική ανάκαμψη του ΑΕΠ.

Ο μόνος δρόμος για την επιστροφή σε τροχιά δυναμικής και διατηρήσιμης μεσοπρόθεσμα ανάπτυξης, είναι η μετάβαση σε ένα νέο παραγωγικό υπόδειγμα το οποίο θα στηρίζεται στην εξωστρέφεια και στις επενδύσεις. Κάτι που, με τη σειρά του, απαιτεί την προσέλκυση σημαντικών ιδιωτικών κεφαλαίων από την Ελλάδα και το εξωτερικό, αναβάθμιση του όγκου και της αξίας των ελληνικών εξαγωγών και – πάνω από όλα – ένα υγιές και ευνοϊκό περιβάλλον, στο οποίο οι ελληνικές επιχειρήσεις θα μπορούν να αναλάβουν νέες πρωτοβουλίες, να επενδύσουν στην ποιότητα και στην καινοτομία, να παράγουν ανταγωνιστικότερα προϊόντα και υπηρεσίες.

Οι συνθήκες αυτές, σε μεγάλο βαθμό, ακόμη εκλείπουν. Τα προηγούμενα χρόνια έγιναν αρκετά θετικά βήματα, με τη μορφή μεταρρυθμίσεων στο ασφαλιστικό, στην αγορά εργασίας, αλλά και σε σημαντικές αγορές προϊόντων και υπηρεσιών. Ωστόσο, τα προβλήματα είναι ακόμη πολλά, με κυριότερο ίσως ένα αντιαναπτυξιακό μείγμα δημοσιονομικής πολιτικής, που εστιάζει αποκλειστικά σχεδόν στην υπερβολική φορολογική και ασφαλιστική επιβάρυνση της επιχειρηματικότητας και της εργασίας. Πρόβλημα είναι επίσης η ασφυκτική έλλειψη ρευστότητας, η αδυναμία πρόσβασης σε δανεισμό και το αδιέξοδο που αντιμετωπίζουν χιλιάδες επιχειρήσεις, κυρίως μικρομεσαίες, εξαιτίας των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Παραμένουν, τέλος, μια σειρά από «αγκάθια» στην επιχειρηματικότητα και στην ανάπτυξη, όπως είναι η γραφειοκρατία και η χαμηλή αποτελεσματικότητα της Δημόσιας Διοίκησης, το δαιδαλώδες και ασαφές περιβάλλον για τις επενδύσεις – μετά από τριάντα χρόνια η χώρα δεν έχει ακόμη ολοκληρωμένο Εθνικό Κτηματολόγιο και χωροταξικό σχεδιασμό – καθώς και οι απελπιστικά αργοί ρυθμοί απονομής της δικαιοσύνης.

Αν δεν προχωρήσουν τώρα, δραστικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση όλων αυτών των εμποδίων, η όποια θετική μεταβολή του ΑΕΠ θα είναι κατώτερη των προσδοκιών και των αναγκών. Μείωση της φορολογίας και του μισθολογικού κόστους της εργασίας, αποπληρωμή του συνόλου των οφειλών του δημοσίου προς τις επιχειρήσεις, αποτελεσματική εφαρμογή του μηχανισμού εξωδικαστικής ρύθμισης μη εξυπηρετούμενων δανείων και επιτάχυνση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για τη βελτίωση του επενδυτικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος, είναι θέματα που πρέπει να τεθούν σε πρώτη προτεραιότητα. Όλες οι θυσίες και οι προσπάθειες των προηγούμενων ετών, κρίνονται τώρα.