Ο νεοεκλεγείς Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ στάθηκε πολύ τυχερός.
Κληρονόμησε μια αμερικάνικη οικονομία όχι μόνο με επουλωμένες τις πληγές της από το κραχ του 2008, αλλά έτοιμη να απογειωθεί.
Ο Μπαράκ Ομπάμα του παραδίδει ένα ρυθμό ανάπτυξης 3,2% για το γ΄ τρίμηνο (έναντι 1,4% του β΄), με αυξημένα εταιρικά κέρδη και την κατανάλωση (που κινεί τα 2/3 της αμερικανικής οικονομίας) αυξημένη κατά 2,8% πέραν πάσης προσδοκίας.
Όμως η Αμερική είναι σε ταραχή, παρά την παρέλευση των εκλογών.
Ο Ντόναλντ Τραμπ που πραγματοποίησε τον γύρο του θριάμβου (victory tour) της νίκης του σε διάφορες Πολιτείες των ΗΠΑ, συνάντησε δυναμικές διαδηλώσεις για τοπικά κυρίως ζητήματα, γεγονός που σημαίνει ότι πέρα από τα νούμερα που ευημερούν, οι άνθρωποι έχουν κινητοποιηθεί είτε από τις αντιρατσιστικές διαδηλώσεις που προκάλεσαν τα φονικά των δύο τελευταίων χρόνων, είτε λόγω των προεκλογικών αναμετρήσεων, είτε λόγω των πραγματικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα μεσαία και τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα.
Όλα τα ζητήματα τίθενται πλέον με κινηματικό τρόπο από τους πολίτες με ένα μάλλον πρωτόγνωρο τρόπο, τουλάχιστον σε ότι αφορά την μαζικότητα των διαδηλωτών.
Στο μεταξύ, τα πρόσωπα, οι δισεκατομμυριούχοι που επιλέγει ο Τραμπ για να συγκροτήσουν την διοίκησή του έχουν πανικοβάλει όχι μόνο όσους δεν τον ψήφισαν αλλά και ένα ευρύτερο τμήμα της αμερικανικής πολιτικής σκηνής.
Η επιλογή του εθνικιστή Steve Bannon ως κορυφαίου συμβούλου στρατηγικής έχει θορυβήσει πολλούς, γιατί σηματοδοτεί μια απρόσμενη στροφή.
Πρόκειται για σκληρούς συντηρητικούς «λαϊκιστές» με ακραίες προσωπικές θέσεις για την παγκοσμιοποίηση και την πολυπολιτισμικότητα.
Η βασική γραμμή της πολιτικής του είναι κατά των ελεύθερων συναλλαγών, με την έννοια ότι οι κοινωνίες πρέπει να αποκαταστήσουν τον έλεγχο στα σύνορά τους!…
Οι αγορές, παρά το αρχικό μούδιασμα, φαίνεται πως τώρα ποντάρουν στον πληθωρισμό που θα φέρει η αναπτυξιακή πολιτική Τραμπ μέσω δημοσίων επενδύσεων.
Αν και αντιλαμβάνονται ότι εισέρχονται σε εποχή υψηλής μεταβλητότητας, μάλλον εγκαταλείπουν την απαισιοδοξία τους.
Οι ΝΥΤ που σε πρόσφατο άρθρο τους επισήμαιναν ότι οι σύγχρονοι Δημοκρατικοί πρόεδροι είχαν καλύτερες επιδόσεις στην οικονομία, από ότι οι Ρεπουμπλικάνοι, αναρωτιούνται τι θα κάνει στην οικονομία ένας πρόεδρος χωρίς την κουλτούρα των Ρεπουμπλικανών.
Πέραν όμως όλων αυτών, η αμερικάνικη κοινωνία μοιάζει να είναι αλλού…
Το πλέον απρόσμενο είναι η μόχλευση του κινήματος «Yes -California Independence Campaign» που τάσσεται εδώ και καιρό υπέρ της ανεξαρτησίας της Πολιτείας από τις ΗΠΑ, καθώς βρήκε αφορμή την εκλογή Τραμπ για να επανέλθει στο προσκήνιο.
Σημειωτέον ότι το αμερικανικό σύνταγμα αν και προβλέπει νέες προσχωρήσεις στην Ένωση δεν προβλέπει διαδικασία εξόδου.
Ο επενδυτής Σέρβιν Πίσβαρ είχε προεκλογικά δεσμευτεί ότι αν κέρδιζε ο Τραμπ θα χρηματοδοτούσε την Yes California που αποβλέπει στην συγκέντρωση υπογραφών και τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος το 2018 με αίτημα την απόσχιση της Καλιφόρνια από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Καλιφόρνια είναι η 6η μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως, με 2,4 τρισ. δολ. ΑΕΠ ετησίως, έναντι των 17, 94 τρισ. δολ. των ΗΠΑ συνολικά και 73,17 που είναι το παγκόσμιο ΑΕΠ.
Δηλαδή, είναι πιο ισχυρή οικονομικά από τη Γαλλία, την Ιταλία κ.ά., ενώ έχει πληθυσμό πάνω από 39 εκατ., δηλαδή μεγαλύτερο από αυτόν της Πολωνίας, πολλοί από τους οποίους είναι Λατινοαμερικάνοι και ξένοι, νόμιμοι και παράνομοι.
Πάντως, ο αρχηγός της αστυνομίας του Λος Άντζελες, Τσάρλι Μπεκ δήλωσε πως δεν είναι διατεθειμένος να στηρίξει την πολιτική του Τραμπ αναφορικά με τις απελάσεις.
Στην συστημική πολιτική σκηνή, στο Δημοκρατικό Κόμμα παράγεται μια πρωτοφανής πόλωση, εκτός κι αν πρόκειται για πραγματικούς φόβους που στηρίζονται σε συγκεκριμένες πληροφορίες πέραν της πολιτικής ρητορικής.
Από τις πρώτες μέρες μετά τη νίκη του Τραμπ, τότε δηλαδή που είχε πέσει μαύρη κατάθλιψη στους ψηφοφόρους του, το κόμμα προσπάθησε να τους ενθαρρύνει με ένα στίκερ που έλεγε «Δεν ψήφισα τον Τραμπ»!
«Οι Δημοκρατικοί δεν υποχωρούν» έλεγε σε άλλο μήνυμά του, ενώ έχει ήδη ενεργοποιήσει τους μηχανισμούς των μικρών δωρεών (donations) από τα μέλη και τους φίλους.
Μέσα από μια συνεχή διαδικτυακή καμπάνια προειδοποιεί ότι ο Τραμπ σκοπεύει να περιορίσει την ελευθερία του Τύπου, την ελευθερία του λόγου, την ελευθερία της θρησκείας, την ελευθερία του συνέρχεσθαι.
«Αν ο Τραμπ πιστεύει ότι θα μείνουμε σιωπηλοί ενώ υποτιμά και προσβάλλει τις συνταγματικές ελευθερίες μας και υπονομεύει τη δημοκρατία μας, πήρε λάθος μήνυμα».
Επίσης, το Δημοκρατικό Κόμμα επισημαίνει ότι η υποψήφιά του «πήρε και τις περισσότερες ψήφους».
Η υπογράμμιση αυτού του γεγονότος παραπέμπει σε ενδεχόμενο άνοιγμα επίσημης συζήτησης για το εκλογικό σύστημα.
Άλλωστε, ο προβληματισμός για την έμμεση εκλογή του προέδρου από το Κολέγιο των Εκλεκτόρων, αλλά και για το πλειοψηφικό σύστημα (ο νικητής παίρνει όλους τους εκλέκτορες μιας Πολιτείας) υπάρχει διάχυτος, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων.
Σημειωτέον ότι ο ίδιος ο Τραμπ είχε εκφράσει επιφυλάξεις για το θεσμό του Κολεγίου των Εκλεκτόρων το 2012 και είχε γράψει τότε στο Twitter ότι είναι «καταστροφή για τη δημοκρατία».
Πάντως, αν σκεφτεί κανείς τις τελευταίες ομιλίες Ομπάμα και Κλίντον, μάλλον προετοιμάζουν κάποιας μορφής «αντίσταση» έναντι των προθέσεων Τραμπ, δεδομένου ότι οι Ρεπουμπλικάνοι ελέγχουν και τα δύο σώματα του Κογκρέσου, και τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία.
Ο Τραμπ μοιάζει πανίσχυρός και μόνο το «πεζοδρόμιο» μπορεί να του ανακόψει τη φόρα.
Γενικά πάντως, έχουν αρχίσει πολιτικές ζυμώσεις στο Δημοκρατικό Κόμμα για το πώς πρέπει να προχωρήσει στο εξής, με κύρια κατεύθυνση την επιλογή ηγετών από τη βάση.
Ο Γάλλος ανθρωπολόγος και πολιτικός επιστήμονας Εμμάνουελ Τοντ που γνωρίζει καλά την αμερικανική πραγματικότητα, επισημαίνει πως πρέπει να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε γιατί ο αγγλοσσαξωνικός κόσμος που μας έχει επιβάλει τους κανόνες των ελεύθερων συναλλαγών και την παγκοσμιοποίηση, δεν μπορεί πλέον να αντέξει τις συνέπειες των αξιών του.
Εξηγεί ότι οι αιτίες που αυτό συμβαίνει περιλαμβάνουν τη δημογραφική παρακμή των λευκών σε αντίθεση με όλους τους άλλους, την εικονικότητα της δημοκρατίας, τις ανισότητες στον πλούτο, στην υγεία, στη μόρφωση κ.ο.κ.
Υπογραμμίζει ότι η ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας και η παγκόσμια υπεροχή της διαμορφώθηκε σε συνθήκες προστατευτισμού μετά τον εμφύλιο πόλεμο και ότι το επίπεδο των τελωνειακών δασμών το 1934 ήταν 18%, ενώ το 2007 μόλις 1,5%!
Το ελεύθερο εμπόριο έχει προκαλέσει μια αύξηση της ανισότητας και τη στασιμότητα του μέσου εισοδήματος.
Εξ ου και η σημασία της οριακής ανάπτυξης σε μια χώρα που έχει συνηθίσει να αναπτύσσεται αδιάκοπα. Αυτό σημαίνει παρακμή του αμερικανικού ονείρου κατά τον Τοντ.
Ετοιμάζουν καθαίρεση του Τραμπ στο Κογκρέσο
Σύμφωνα με συνδυασμό πληροφοριών και εκτιμήσεων, οι Δημοκρατικοί, προφανώς με την στήριξη ενός τμήματος των Ρεπουμπλικάνων, είναι πιθανόν να προχωρήσουν στην κατάθεση μομφής κατά του Ντόναλντ Τραμπ την επομένη της ορκωμοσίας του, αλλά και κατά όλων των μελών της διοίκησής του που θεωρούνται «φιλορώσοι» σε επίπεδο που συγκρούεται με τα εθνικά συμφέροντα των ΗΠΑ.
Η εκτίμηση αυτή στηρίζεται σε μια σειρά γεγονότων με κορυφαία την προσπάθεια ματαίωσης της εκλογής του από το Κολέγιο των Εκλεκτόρων (538 εκλέκτορες), το οποίο όμως ψήφισε χθες τον Τραμπ, ο οποίος ορκίζεται πλέον 45ος πρόεδρος των ΗΠΑ στις 20 Ιανουαρίου.
Το εγχείρημα για το μπλοκάρισμα της εκλογής του απαιτούσε 37 «άπιστους εκλέκτορες», ούτως ώστε ο Τραμπ να μην πιάσει τους 270 που απαιτούνταν.
Την καμπάνια για την καταψήφισή του έχει αναλάβει ο υποψήφιος των Δημοκρατικών για το φετινό χρίσμα Λάρι Λέσινγκ, που έχει προσφέρει νομική υποστήριξη στους εκλέκτορες σχετικά με το δικαίωμά τους «να ψηφίσουν κατά συνείδηση» και να απορρίψουν την εντολή που τους δίνει η πολιτεία τους, καθώς αντιμετωπίζουν ένα υποψήφιο που δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του αξιώματος.
Ήταν βέβαιο πως οι εκλέκτορες δεν θα αποτολμούσαν να μην ακολουθήσουν το νόμο την ώρα που έχει δημιουργηθεί ένα μεγάλο ρεύμα αμφισβήτησης του θεσμού των εκλεκτόρων με αίτημα την άμεση εκλογή του προέδρου από τους πολίτες.
Σοβαρή ένδειξη πως κάτι επίκειται είναι και η ενεργητικότητα που έχει επιδείξει το Δημοκρατικό Κόμμα από την επομένη της ήττας για την αποφυγή μιας εσωστρεφούς ηττοπάθειας των μελών του και την διατήρηση του εκλογικού σώματος σε εγρήγορση, δείχνει αν μη τι άλλο μια μεθοδική προετοιμασία και ένα σχεδιασμό που ενδεχομένως να υπάρχει αρκετά πριν από τις εκλογές.
Επιπλέον, η μετεκλογική ρητορική που ανέπτυξε τόσο η Χίλαρι Κλίντον, όσο και ο απερχόμενος πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα, υπό το παραπάνω πρίσμα, θα μπορούσε να ενταχθεί σε μια τέτοια λογική.
Ο Ομπάμα έχει επικρίνει πολλά, και κυρίως τη «ρωσική παρέμβαση» στις αμερικανικές εκλογές, και τις προειδοποιήσεις του προς τον Βλαντιμίρ Πούτιν που δεν βρήκαν ανταπόκριση, την “χαλαρή” στάση των Ρεπουμπλικανών απέναντί του.
«Ο Ρόναλντ Ρήγκαν θα στριφογυρίζει στον τάφο του», είπε στην τελευταία του συνέντευξη, για τον Αμερικανό Πρόεδρο που κέρδισε τον Ψυχρό Πόλεμο απέναντι στη Σοβιετική Ένωση.
Η Μισέλ Ομπάμα από την πλευρά της σε συνέντευξη στην Οπρα Γουίνφρι είπε ότι «τώρα βιώνουμε την αλλαγή. Τώρα συνειδητοποιούμε τι σημαίνει να αισθάνεσαι ότι δεν υπάρχει ελπίδα».
Ήδη η CIA και το FBI ενημερώσει τον Πρόεδρο Μπάρακ Ομπάμα ότι οι επιθέσεις των χάκερς και η δημοσίευση των ηλεκτρονικών μηνυμάτων από τον ιστότοπο των WikiLeaks κατά την προεκλογική περίοδο έγινε με μοναδικό στόχο και σκοπό να εκλεγεί ο Ντόναλντ Τράμπ στην αμερικανική προεδρία.
Ο Μιχάλης Ιγνατίου σε ανταπόκρισή του από την Ουάσιγκτον επισημαίνει δε πως «αν διαβάζει κανείς ορθά και πίσω από τις γραμμές τα λόγια του Προέδρου Ομπάμα, μπορεί να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι -έτσι απλά- το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών δεν μπορεί να γίνει δεκτό».
Δημιουργείται δηλαδή, μια ατμόσφαιρα πολιτικής κόλασης με τον Τραμπ να είναι ένας Πρόεδρος υπό αμφισβήτηση, τον οποίο «εξέλεξε ο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο μεγαλύτερος εχθρός της Αμερικής… Άρα, με τη λογική αυτή, την Αμερική θα κυβερνά ο εθνικιστής Πρόεδρος της Ρωσίας».
Η λύση που προτείνεται είναι να αποδεχθεί ο Τραμπ ανεξάρτητη έρευνα από το Κογκρέσο.
Το σύνδρομο Νίξον
Στόχος όλων αυτών των απειλών είναι να οδηγηθεί ο Τραμπ σε παραίτηση πριν φτάσει στην ορκωμοσία του στις 20 Ιανουαρίου.
Αν αυτό δεν συμβεί, τότε απομένει η μομφή στο Κογκρέσο και η καθαίρεσή του, εφόσον αυτό καταστεί δυνατό. Για την καθαίρεση απαιτούνται τα 2/3 της Γερουσίας.
Ο Ρίτσαρντ Νίξον, 37ος Πρόεδρος των ΗΠΑ (1969-1974) είναι ο μόνος Πρόεδρος που παραιτήθηκε από τη θέση του.
Ήταν μια κίνηση να αποφύγει την καθαίρεσή του εξ αιτίας του σκανδάλου Γουότεργκεϊτ.
Ο Μπιλ Κλίντον αντιμετώπισε μομφή από το Κογκρέσο και κινδύνευσε να καθαιρεθεί λόγω του σκανδάλου Λεβίνσκι (συν κατάχρηση εξουσίας και παρακώλυση Δικαιοσύνης), αλλά τελικά, ενώ παραπέμφθηκε στην διαδικασία καθαίρεσης από την Γερουσία, υπήρξε συμβιβασμός μεταξύ των δύο κομμάτων και συνέχισε την προεδρία του.
Η διαδικασία προβλέπει παραπομπή στη Βουλή των Αντιπροσώπων (435 αντιπρόσωποι) η οποία εξετάζει τις κατηγορίες και εγκρίνει ή απορρίπτει με ψηφοφορία κάποιες από αυτές ή όλες. Ψηφίζει μία μία της κατηγορίες. Με παρόντες και τους 435 βουλευτές, 218 είναι οι ψήφοι που απαιτούνται για πλειοψηφία.
Στη συνέχεια, η δίκη του προέδρου μεταφέρεται στην 100μελή Γερουσία υπό την προεδρία του προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ. Για την αποπομπή του απαιτούνται τα 2/3 των ψήφων.
Σημειώνεται ότι από της 3 Ιανουαρίου οι Ρεπουμπλικάνοι θα διαθέτουν 241 έδρες επί συνόλου 435 στην Βουλή των Αντιπροσώπων, έναντι 194 των Δημοκρατικών, ενώ στη Γερουσία θα έχουν 52 έδρες, έναντι 46 και 2 ανεξάρτητων.
Αυτό σημαίνει ότι στην ουσία για να καταστεί δυνατή η καθαίρεση χρειάζεται η στήριξη και των Ρεπουμπλικάνων.
Το κατεστημένο του κόμματος μπορεί να μεθοδεύει κάτι τέτοιο.
Πάντως, εάν η μομφή αφορά όλη την κυβέρνηση και τον αντιπρόεδρο, όπως λένε κάποιες πληροφορίες, και η καθαίρεση ευοδωθεί, τότε η συνέχεια είναι άγνωστη, αφού δεν υπάρχει ρητή πρόβλεψη, ούτε ιστορικό προηγούμενο.