Στην εποχή Τραμπ είναι η Ελλάδα έτοιμη να γίνει ο “καλός μπάτσος” της Μέσης Ανατολής;

Από τα ξημερώματα της 9ης Νοεμβρίου ξεκίνησε στην χώρα μας μια δημόσια συζήτηση με πολλαπλούς παρεμβαίνοντες για την ερμηνεία της νίκης Τραμπ στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ.

Συζήτηση που αφορά την ανάλυση προθέσεων του Αμερικανού ψηφοφόρου, των πολιτικών κινημάτων στις ΗΠΑ, των δημοσκοπήσεων, του Σάντερς, της Κλίντον… και των ελληνοαμερικανών στο επιτελείο του.

Συζήτηση που έχει ενδιαφέρον αν δεν έχεις τι άλλο να κάνεις.

Γιατί ποιος μπορεί να εξηγήσει -όντας πολίτης άλλης χώρας- πως ερμηνεύει το ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ συμφέρον ο ψηφοφόρος στις ΗΠΑ;

Ή ακόμη περισσότερο πώς ερμήνευσε το δικό του ατομικό συμφέρον σε μια τόσο δύσκολη οικονομική συγκυρία για αυτόν.

Ο ίδιος ο Τράμπ, πέραν των δηλώσεων σεξιστικών, ρατσιστικών και άλλων που προκάλεσαν γέλιο, οργή, αποδοκιμασία διεθνώς και στις ΗΠΑ, είπε και άλλα πράγματα που “μίλησαν” στον Αμερικανό ψηφοφόρο αλλά είναι και διακυβεύματα για εμάς όπως και για τον υπόλοιπο πλανήτη:

1. Ο Τράμπ υποσχέθηκε ευημερία για τον μέσο Αμερικανό μέσω της ανάτασης της οικονομίας. Πώς θα γίνει αυτό (κατά Τραμπ πάντα); Με περικοπές φόρων -άρα και κοινωνικών δαπανών-, με ΑΡΣΗ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ στην αγορά και ιδιαίτερη έμφαση σε εταιρείες που έχουν προβλήματα με τις ρυθμιστικές Αρχές στην ενέργεια, στον ορυκτό πλούτο, στην τεχνολογία.

Αυτό το 1ο σημείο έχει και προεκτάσεις που αποτελούν διακύβευμα για την ΕΕ και κατά συνέπεια και για εμάς:

α) Η συνεννόηση μετά την συμφωνία των Παρισίων για το κλίμα θα περάσει μεγάλη κρίση εφαρμογής αν οι ΗΠΑ “παγώσουν” την συμμετοχή τους. Πιθανό; Αρκετά πιθανό με τον Τραμπ.

β) Το #TTIP περνά σε πιο δύσκολη φάση. Αν η ΕΕ φέρνει προσκόμματα ο Τραμπ είναι ικανός να το παρατήσει τελείως και να στραφεί στην πολλά υποσχόμενη και πιο εύκολη “ειδική σχέση” με τη Βρετανία. Η ΕΕ θα χάσει και επενδύσεις και κεφάλαια, το Brexit μπορεί να γίνει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των Βρετανών και να μπούμε ξαφνικά και απροσδόκητα σε νέους ανταγωνισμούς.

γ) Εάν οι ΗΠΑ χάνουν το #ΤΤΙΡ θα σύρουν συστηματικά την ΕΕ στα διαιτητικά πάνελ του ΠΟΕ για μια σειρά τομέων της οικονομίας που θεωρούν ότι η ΕΕ προστατεύει. Μην νομίζετε ότι είναι δευτερεύον το θέμα ή ότι η ΕΕ δεν το είχε στο μυαλό της όταν συζητούσε το #TTIP. Είναι ένα σχετικά πολύπλοκο νομικά θέμα που θέλει πολλά ποστ για να αναλυθεί.

2. Ο Τραμπ όμως για να εξασφαλίσει και τις θέσεις εργασίας που έταξε προεκλογικά και την μελλοντική ανάπτυξη ώστε να αναστραφεί το οικονομικό κλίμα στις ΗΠΑ, ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΑ θα κινηθεί διεθνώς ΚΑΙ παρεμβατικά.

Πετρέλαιο, αγωγοί, Ισραήλ, Μέση Ανατολή, στρατιωτικοί εξοπλισμοί είναι βασικά θέματα για την αμερικανική οικονομία, ίσης αξίας με τα γενικά θέματα ασφάλειας.

Τώρα ποιο θα είναι το μείγμα πολιτικής του σε αυτό τον παρεμβατισμό, ποιες θα είναι οι νέες ή παλιές συμμαχίες που πρέπει να κρατήσει ή δημιουργήσει είναι προς συζήτηση.

Είναι σαφές όμως ότι ο Τραμπ ούτε σε απομονωτισμό θα πάει, ούτε σε κλείσιμο συνόρων όπως “εύηχα” άκουσαν ακροδεξιοί ανά τον πλανήτη.

Αντίθετα θα κινηθεί και επεκτακτικά σε οικονομικό και εμπορικό επίπεδο και άρα αναγκαστικά και σε στρατιωτικό.

Προσέξτε αυτό το σημείο γιατί συνδέεται ΑΜΕΣΑ με εμάς: Εάν το ζητούμενο είναι λιγότερος ΑΜΕΣΟΣ παρεμβατισμός και ανεύρεση μιας ισχυρής συμμαχίας “χωροφυλάκων” στη Μέση Ανατολή, το διακύβευμα μπροστά μας είναι ορατό: Με ποιον θα πάμε και ποιον θα αφήσουμε; Και ποιες αγκυλώσεις ιδεολογικής φύσεως θα μπορούσαν να μας κάνουν τον παρία σε ενδεχόμενες νέες ισορροπίες;

Σίγουρα ο Τραμπ ξεκινάει με σταθερά την ανοιχτά φιλο-ισραηλινή πολιτική του. Επειδή σε αυτό το λεπτό σημείο εμπλέκονται και θέματα εξοπλισμών της Ελλάδας, το γεωπολιτικό μας ζητούμενο γίνεται πιο σύνθετο.

Αφήνω στην άκρη προς το παρόν κάτι που θεωρώ δεδομένο: Ο Τραμπ αποκλείεται να παράσχει “τζάμπα” στρατιωτικές υπηρεσίες από εδώ και πέρα στην Ευρώπη (αλλά και σε εμάς ή στην Τουρκία).

3. Ο Τραμπ φαίνεται (όπως και τα λόμπι που τον στήριξαν) ότι θεωρούν κύριο αντίπαλο την Κίνα πλέον και όχι την Ρωσία.

Η αλλαγή σε βασικές αρχές πολιτικής δεν θα είναι δραματικές αλλά αλλαγές σε επί μέρους ζητήματα στη Μεσόγειο αναμένονται.

Ίσως να αναδεικνύεται μια ευκαιρία σε όλο αυτό: Μια συμμαχία στην Μεσόγειο που θα μπορούσε να αναδιοργανώσει θέματα όπως το εμπόριο, οι αγωγοί, η συλλογική ασφάλεια και το θέμα των προσφύγων. Μια Συμμαχία κρατών που θα μπορούσε να ΕΠΙΒΛΗΘΕΙ και στην ΠΟΛΙΤΙΚΗ της ΕΕ.

4. Ο Τραμπ θα αλλάξει στάση σε σχέση με τους διεθνείς οργανισμούς που παίζει κύριο ρόλο οι ΗΠΑ άρα και το ΔΝΤ;

Φαίνεται πιθανό αν πιστέψουμε τον ίδιο και άρα για την Ελλάδα αυτόματα δημιουργείται θέμα. Όταν λέω δημιουργείται “θέμα” είναι με διττή έννοια -όπως και πάντα στην διπλωματία- ευκαιρία και πρόβλημα.

Πρέπει να αναμένουμε εξελίξεις που θα μπορούσαν να πιέσουν πολύ και το ζήτημα του χρέους μας ως προς την Ευρώπη.

Πάντως συζήτηση για το χρέος σοβαρά πριν τον Ιανουάριο αποκλείεται να γίνει, λύση δεν επιδιώκει κανείς τώρα.

Κι αυτό γιατί όλη θα περιμένουν την “ευκαιρία” και όχι το πρόβλημα.

Σε αυτό το ζήτημα θα επανέλθουμε όταν ο Τραμπ προχωρήσει σε πιο συγκεκριμένες δηλώσεις.

5. Τα φληναφήματα περί ελληνο-αμερικανών που θα παίξουν ρόλο και άλλες σχετικές εικασίες κάποτε πρέπει να σταματήσουν.

Όπως και η αντίληψη ότι επειδή έχουμε την Ακρόπολη και… τη Μύκονο για διακοπές Αμερικανών σταρ, ότι μας “χρωστάνε”. Σε όλα τα παραπάνω που περιέγραψα ως διακυβεύματα επηρεαζόμαστε άμεσα και συνολικά. Κάποτε πρέπει να δούμε σε όλο αυτό τι έχουμε να προσφέρουμε στο τραπέζι που θα γίνει το παζάρι.

Γιατί το παζάρι θα γίνει και είναι μπροστά μας.

Πάντως οι τηλεοπτικές άδειες και ο νόμος Παππά δεν θα αφορούν κανέναν από την ομήγυρη. Ούτε και αν θα κάνουμε 3500 ανασχηματισμούς και 100 εκλογικές αναμετρήσεις ή δημοψηφίσματα.