Οι εκλογές που η Χίλαρι (και ο Τραμπ) υποσχέθηκαν έναν πιο επικίνδυνο κόσμο

Ίσως το μεγαλύτερο κακό που προξένησε το τσίρκο του Τράμπ (σήμερα προέδρου των ΗΠΑ και πλανητάρχη της υφηλίου) για το μέλλον της ανθρωπότητας – με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, πρόθυμους συνεργούς του – ήταν η αποτυχία να τεθούν επί τάπητος αυτές οι βαθιά ριζωμένες και βαθιά ανησυχητικές αδυναμίες του προφίλ της Κλίντον.

Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα πολύ επικίνδυνο σταυροδρόμι” (από την ενδιαφέρουσα ανάλυση του Joseph Camilleri)

Επανέρχομαι στην προφητική ανάρτησή μου της 25ης Οκτωβρίου με την παραπάνω ανάλυση, μεταφρασμένη ολόκληρη στα ελληνικά, που ασφαλώς αφορά και στον νικητή των αμερικανικών εκλογών

Η ΕΚΛΟΓΗ ΤΗΣ ΧΙΛΑΡΙ ΚΛΙΝΤΟΝ ΥΠΟΣΧΕΤΑΙ ΕΝΑΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΚΟΣΜΟ

Σε μια μακρά και συχνά εξοργιστική προεδρική προεκλογική εκστρατεία, οι Αμερικανοί και ολόκληρος ο κόσμος έχουν υποβληθεί σε μια απεχθή και συχνά ασυνάρτητη ρητορική του Ντόναλντ Τραμπ, αλλά και μια προεκλογική εκστρατεία, και από τις δύο πλευρές, με πολύ βιτριόλι και ατελείωτες κατηγορίες για απάτες, ατιμία και επιλήψιμη σεξουαλική συμπεριφορά.

Σε αυτήν την πολιτική αντιπαράθεση, σε μεγάλο βαθμό χωρίς πολιτικά επιχειρήματα, η προσέγγιση της Χίλαρι Κλίντον στις τεράστιες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεφεύγει από ένα σοβαρό αντίλογο.

Ωστόσο, το πώς η Αμερική βλέπει τη θέση της σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο έχει εκτεταμένες συνέπειες όχι μόνο για την ασφάλεια των ΗΠΑ και όλου του κόσμου, αλλά και για την οικονομία, τις χρηματοπιστωτικές αγορές, το περιβάλλον και πολλά άλλα.

Πώς είναι, λοιπόν, δυνατόν μια πρώην υπουργός εξωτερικών, η οποία διακηρύσσει ανοιχτά την βαθιά γνώση της για τις παγκόσμιες υποθέσεις, να δίνει τόσο λίγη προσοχή στους σοβαρούς κινδύνους που διαφαίνεται στον ορίζοντα;

Μέρος της εξήγησης είναι ότι η εκστρατεία της Κλίντον έκρινε ότι το εκλογικό σώμα ήταν απρόθυμο ή ανίκανο να συντονιστεί σε μια σοβαρή συζήτηση των διεθνών κινδύνων και ευκαιριών.

Δύο άλλοι παράγοντες όμως είναι αξιοσημείωτοι. Οι θέσεις της Κλίντον είναι ότι συνήθως ευαγγελίζεται, και γενικά κλίνει προς τη χρήση στρατιωτικής βίας, αν λάβουμε υπόψη το Αφγανιστάν, το Ιράκ ή τη Λιβύη.

Τίποτα στην προεκλογική εκστρατεία της δεν έχει προτείνει για μια αλλαγή κατεύθυνσης.

Αλλά με τον κίνδυνο της αποξένωσης ολοένα και περισσότερο ενός κουρασμένου από τον πόλεμο κοινού, οι επιτελείς της προέκριναν την διακριτική αποσιώπηση ως την καλύτερη επιλογή.

Η Κλίντον έχει μια αναγνωρισμένη αντίληψη της λεπτομέρειας σε πολλά διεθνή ζητήματα.

Αλλά ούτε οι δημόσιες δηλώσεις της, ούτε η θητεία της στην αμερικανική διπλωματία προσφέρουν μια συναρπαστική εικόνα ενός μεταβαλλόμενου κόσμου, ή κάτι από τις προκλήσεις που θέτει αυτό το πρόβλημα τόσο στην εγχώρια όσο και στην εξωτερική πολιτική.

Η ένταση με τη Ρωσία και άλλες προκλήσεις

Η πρώτη και πιο προφανής πρόκληση είναι η σταθερή επιδείνωση των αμερικανο-ρωσικών σχέσεων, οι οποίες από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 βρίσκονται πλέον στο ναδίρ τους.

Ίσως ο βασικός παράγων υπήρξε επέκταση του ΝΑΤΟ μέχρι το κατώφλι της Ρωσίας, απορροφώντας μεγάλο μέρος της Ανατολικής Ευρώπης, ακόμη και τα τρία κράτη της Βαλτικής (στο παρελθόν μέρος της Σοβιετικής Ένωσης).

Ένας άλλος παράγων είναι η ανάπτυξη από τις ΗΠΑ ενός αμυντικού συστήματος βαλλιστικών πυραύλων στη Ρουμανία, που σύντομα θα ακολουθηθεί από μια παρόμοια εγκατάσταση στην Πολωνία. Η Ρωσία έχει καταγγείλει αυτές τις πολιτικές ως απειλή για την ασφάλειά της και μέρος μιας νέας αμερικανικής στρατηγικής περιορισμού της.

Η απάντηση του Πούτιν ήταν να ενισχύσει την επιρροή της Ρωσίας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την ενίσχυση της θέσης της στην ανατολική Ουκρανία, προσαρτώντας Κριμαία, και λαμβάνοντας αφορμή από τη δυτική στρατιωτική επέμβαση στη Λιβύη, προσφέροντας ισχυρή στρατιωτική υποστήριξη στο καθεστώς Άσαντ στη Συρία, και ακολουθώντας μια πολύ πιο θετικό ρόλο στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών σε πολλές περιφερειακές συγκρούσεις.

Τόσο η Ρωσία όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα αναφέρονται τακτικά στις εχθρικές ενέργειες της άλλης πλευράς ως δικαιολογία για τα φιλόδοξα προγράμματα εκσυγχρονισμού των πυρηνικών τους όπλων. Στην περίπτωση των Ηνωμένων Πολιτειών, αυτά εκτιμάται ότι θα κοστίσουν περίπου 355 δισεκατομμύρια δολλάρια την επόμενη δεκαετία.

Μια άλλη σημαντική πρόκληση θέτει η άνοδος της Κίνας ως οικονομικής υπερδύναμης και η επέκταση της οικονομικής και διπλωματικής επιρροής της.

Υπάρχει επίσης η ιδιαίτερη πρόκληση της στρατιωτική ισχύος της, περισσότερο στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.

Άλλες κρίσιμες εξελίξεις περιλαμβάνουν: η επέκταση των πυρηνικών δυνατοτήτων της Βόρειας Κορέας, οι δυσεπίλυτες συγκρούσεις μετά την επέμβαση στο Αφγανιστάν και τη Μέση Ανατολή, η εξάπλωση του δικτύου του βίαιου τζιχάντ, η αύξηση των ανθρωπιστικών καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, στη Συρία, το Ιράκ ή την Υεμένη, τα πρωτοφανή επίπεδα ανθρώπινης μετατόπισης που προκύπτουν από αυτές τις συγκρούσεις, και η άνοδος της ακροδεξιάς σε διάφορα μέρη του δυτικού κόσμου.

Η απάντηση της Κλίντον σε ένα σύνθετο και μεταβαλλόμενο κόσμο

Τι λοιπόν προτείνει η Κλίντον για την αντιμετώπιση αυτών και άλλων συναφών προκλήσεων;

Σύμφωνα με το εκλογικό της μανιφέστο, επιδιώκει «μια πολιτική δύναμης».

Αυτό περιλαμβάνει τη διατήρηση και την ενίσχυση των στρατιωτικών συμμαχιών, ιδίως το ΝΑΤΟ, αντιπαράθεση με Πούτιν, κατηγορίες εναντίον της Κίνας ότι ευθύνεται για τυχόν ενέργειες που κρίνονται αποσταθεροποίησης της υπάρχουσας τάξης, είτε σε σχέση με το εμπόριο, τον κυβερνοχώρο, τα ανθρώπινα δικαιώματα ή τις εδαφικές διεκδικήσεις, επιμένοντας σε μια «ποιοτική στρατιωτική υπεροχή», και τη διατήρηση μας «σταθεράς δέσμευσης στις αξίες που έχουν κάνει την Αμερική μεγάλη”.

Αυτές οι μονοκονδυλιές είναι ισχυρές σε επίπεδο ρητορικής, αλλά επικίνδυνα αδύναμες επί σε επίπεδο ουσίας.

Τι σημαίνει στην πράξη η αντιπαράθεση με τον Πούτιν ή ότι η Κίνα είναι υπόλογη; Σημαίνει, μπορεί κανείς να υποθέσει, την πρόθεσή της να διατηρήσει τη στρατιωτική, διπλωματική και οικονομική κυριαρχία των Ηνωμένων Πολιτειών που απολάμβαναν μια φορά, ακόμα κι αν η στρατηγική τ ισοδυναμεί με την αναχαίτιση της παλίρροιας, με τον τρόπο που το έκανε ο βασιλιάς Canute.

Είμαστε μάρτυρες μια δραματικής στροφής προς έναν πολυπολικό, πολυκεντρικό κόσμο, στον οποίο η Ρωσία και η Κίνα, η Ευρώπη, η Ινδία, η Βραζιλία και άλλες χώρες μπορούν να βοηθήσουν όλο και περισσότερο στη διαμόρφωση αποτελεσματικής χρηματοπιστωτικής, οικονομικής, περιβαλλοντικής ασφάλειας.

Δεν συμμεριζόμαστε πάντα τις προοπτικές και τις προτεραιότητές τους, αλλά δεν υπάρχει εναλλακτική πρόταση για την μη συμμετοχή τους σε ένα παγκόσμιο διάλογο.

Οι πολύπλοκες σχέσεις τώρα παίρνουν μορφή που δεν μπορεί να μειωθεί, όπως υπαινίσσεται η Κλίντον, η συνεργασία, όπου τα συμφέροντα συγκλίνουν, και η αντιπαράθεση όπου αποκλίνουν.

Ομοίως, όταν πρόκειται για την ανάδυση στο προσκήνιο του Ιράν, για ένα παρορμητικό βορειοκορεατικό καθεστώς, ή για την έξαρση του ισλαμικού ριζοσπαστισμού, οι απαντήσεις που βασίζονται στην εφαρμογή της στρατιωτικής ισχύος είναι απίθανο να δώσουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Υφιστάμενες συμμαχίες είναι επίσης πιθανό να γίνουν ολοένα και πιο προβληματικές. Μακροπρόθεσμα αμοιβαία επωφελής οικονομική συνεργασία και μηχανισμοί διαλόγου, με την οποία η κοινωνία των πολιτών, καθώς και οι κυβερνήσεις είναι ενεργοί συμμετέχοντες, είναι πιθανό να φέρει περισσότερους καρπούς.

Σε όλα αυτά, η εκστρατεία της Κλίντον έχει ελάχιστα πει, εκτός από γενικότητες που θυμίζουν τη ρητορική του Ψυχρού Πολέμου. Τίποτε δεν έχουμε ακούσει σχετικά με τα διδάγματα που πρέπει να αντληθούν από το Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Λιβύη και τώρα τη Συρία και την Υεμένη, ή τον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» γενικότερα.

Μήπως δεν υπάρχουν όρια στην χρησιμότητα της στρατιωτικής δύναμης; Δυστυχώς, είναι σχεδόν βέβαιο, ότι δεν συμμερίζεται αυτή την άποψη η Κλίντον, αν κρίνουμε από δηλώσεις της στο παρελθόν σχετικά με την εισβολή στο Ιράκ, το κύμα εκκαθάρισης στο Αφγανιστάν, τη χρήση βίας στη Λιβύη, ή την ανεπιφύλακτη υποστήριξη του Ισραήλ.

Επίσης, με το ρεκόρ της στις ψηφοφορίες στη Γερουσία και τη στενή σχέση της με τη λογική του Πενταγώνου, και ίσως το πιο εντυπωσιακό, σε διαφορετικούς χρόνους η υποστήριξή της για την κατάληψη θέσεων από τέτοιες προσωπικότητες με βασικά μιλιταριστικό παρελθόν όπως οι στρατηγοί Στάνλεϊ Μακ Κρίσταλ, Ντέιβιντ Πετρέους (ο οποίος αργότερα υπηρέτησε ως διευθυντής της CIA) και James Keane (επίσης γνωστού ως το γεράκι που διαμένει στο Fox News).

Και τι γίνεται με το μέλλον της πυρηνικής αποτροπής και την προοπτική μιας ανανεωμένης κούρσας πυρηνικών εξοπλισμών;

Μπορεί επί προεδρίας Κλίντον να ελπίζουμε στην επίτευξη του στόχου για ένα κόσμο χωρίς πυρηνικά όπλα (σαφώς καθορισμένου από τον Ομπάμα την πρώτη του χρονιά ως προέδρου, που στη συνέχεια εγκαταλείφθηκε);

Ή μήπως θα συναινέσουν οι ΗΠΑ με άλλες πυρηνικές χώρες και τους συμμάχους που ασκούν πίεση για να παρεμποδιστούν οι προσπάθειες για διαπραγμάτευση μιας νέας συνθήκης για την απαγόρευση και εξάλειψη των πυρηνικών όπλων;

Όλες οι ενδείξεις είναι ότι η Κλίντον θα επιλέξει την δεύτερη επιλογή.

Ακόμη και σε θέματα όπως η αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής έκτακτης ανάγκης, απαντήσεις στην πρωτοφανή αριθμό των προσφύγων, των ανθρώπων δηλαδή που εκτοπίστηκαν από τις συγκρούσεις (που εκτιμάται ότι ανέρχονται σε 65.300.000), ή την επείγουσα ανάγκη για μεταρρύθμιση του ΟΗΕ και τη διεθνή ρύθμιση των χρηματοπιστωτικών αγορών, η εκστρατεία Κλίντον δεν είχε σχεδόν τίποτα να πει.

Ίσως το μεγαλύτερο κακό που προξένησε το τσίρκο του Τράμπ (σήμερα προέδρου των ΗΠΑ και πλανητάρχη της υφηλίου) για το μέλλον της ανθρωπότητας – με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, πρόθυμους συνεργούς του – ήταν η αποτυχία να τεθούν επί τάπητος αυτές οι βαθιά ριζωμένες και βαθιά ανησυχητικές αδυναμίες του προφίλ της Κλίντον. Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα πολύ επικίνδυνο σταυροδρόμι.