O Εθελοντισμός στην υπηρεσία του πλούτου και του Εγώ

Τίποτα δεν είναι απόλυτο, ούτε και το τίποτα.

Υπάρχουν εκατοντάδες λέξεις που ισορροπούν πάνω σε μια ζυγαριά. Λίγος αέρας να φυσήξει και γέρνει από τη μία ή από την άλλη πλευρά.

Υπάρχουν λέξεις με ουδέτερο νόημα αλλά κρύβουν κάτι αρνητικό, υπάρχουν λέξεις που είναι φορτισμένες «αρνητικά» αλλά στην ουσία είναι ακριβώς το αντίθετο αλλά και λέξεις «θετικές» που απλά μας έχουν ξεγελάσει!

Η προσφορά από μόνη της εκλαμβάνεται θετικά. Ποιος δεν θέλει να εισπράττει βοήθεια σε ύλη, σε υπηρεσίες ή σε συναισθήματα;

Αντίθετα, ποιος θέλει να προσφέρει;

Και γιατί γίνεται κάτι τέτοιο;

Είναι κάτι σαν την Φιλανθρωπία και την Βικτωριανή Ηθική. Με απλά λόγια, συνεχίζω και τρώω, πίνω και κάτι που μου περισσεύει και δεν μου χρειάζεται το ρίχνω στο πλήθος για να φτιάξω το καλό προφίλ και να διασκεδάσω τις τύψεις μου.

Η Φιλανθρωπία είναι ακριβώς το αντίθετο της Κοινωνικής Πολιτικής ή απλά μιας αταξικής πολιτικής. Στην μεν πρώτη δεν με ενδιαφέρει να λύσω οριστικά το πρόβλημα των πολιτών στη δε δεύτερη τους δίνω όλα τα όπλα για να επιζήσουν αξιοπρεπώς, για να συνεχίσουν μόνοι τους, στηριγμένοι πάνω στα πόδια τους! Προφανώς αναφερόμαστε στην Κοινωνική Πολιτική που δεν ταυτίζεται με μια απλή κοινωνική διορθωτική πολιτική, αλλά σε αυτή που έχει στόχο να αντιμετωπίσει ριζικά τις ανισότητες.

Σε εποχές κρίσης χρειάζονται και τα δύο για να μπορέσει ο κόσμος να επιζήσει. Η μία πολιτική, αυτή της άμεσης παροχής βοήθειας, η αλληλεγγύη, είναι για να αντιμετωπισθούν βραχυπρόθεσμα οι επιπτώσεις της κρίσης και η δεύτερη, η κοινωνική πολιτική, ακριβώς για να βγούμε από την κρίση.

Αντίθετα ο «εθελοντισμός» δεν απαιτεί αναγκαστικά «κρίση». Απαιτεί όμως κάποιο πρόβλημα ή αντικείμενο όπου καλούνται άτομα να συνδράμουν χωρίς ουσιαστικές αποδοχές για την επίτευξη ενός στόχου.
Και άλλοι μεν στόχοι είναι γενικοί όπως το να βάψεις παγκάκια, να καθαρίσεις μια περιοχή, άλλοι στοχεύουν σε «φιλανθρωπίες» όπως συγκέντρωση αγαθών, άλλοι σε παροχή υπηρεσιών όπως βοήθεια σε ηλικιωμένους ή και προσωπική εργασία όπως σε αγώνες, διοργανώσεις.

Ορισμένα «καλέσματα» ίσως έρχονται χρονικά «άκαιρα», όταν «ο κόσμος καίγεται» για άλλα θέματα.

Μερικές φορές τέτοιες δράσεις έρχονται «αποπροσανατολιστικά» όταν τίθενται πολύ πιο σημαντικά προβλήματα που ορισμένοι θέλουν να διασκεδάσουν και να τραβήξουν την προσοχή από αυτά.

Τις περισσότερες φορές, αν όχι όλες, ο «εθελοντισμός» απαιτεί μεγάλο χρόνο από τους συμμετέχοντες. Και ο χρόνος είναι το πιο πολύτιμο αγαθό, είναι αυτό που συνήθως σε μια κοινωνία «πληρώνεται».

Ποιος όμως καρπώνεται τον εθελοντισμό;

Εδώ είναι και το κεντρικό θέμα.

Μια ιδέα;
Ένα άτομο;
Μια ομάδα ατόμων;

Συχνά ο επικεφαλής ένας ή περισσότεροι καρπώνεται ή καρπώνονται τη φήμη, την προβολή αυτών των πρωτοβουλιών που σε άλλες περιπτώσεις θα απαιτούσαν μεγάλα χρηματικά ποσά.

Σε μερικές περιπτώσεις ο «εθελοντισμός» παράγει οφέλη γι αυτόν που τον διοργανώνει, τον συντονίζει, τον χειραγωγεί.

Συχνά ο «οργανωτής» ανήκει ήδη στην υψηλή κοινωνικά τάξη ή πρόκειται για άτομο που επιθυμεί την κοινωνική άνοδό του.

Οικολογικές πρωτοβουλίες που φτιάχνουν «προφίλ». Συγκέντρωση αγαθών που φτιάχνουν «προφίλ». Συντονισμός απλήρωτης εργασίας με την οποία κερδίζεις χρήματα και δόξα φτιάχνοντας ανέξοδα «προφίλ» στο όνομα μιας ηθικής αξίας, μιας ιδέας, ενός στόχου…

Οι εθελοντές στο όνομα μιας ιδέας προσφέρουν χρόνο, εργασία και συχνά τις ιδέες τους για να καρπωθούν άλλοι τα φώτα της δημοσιότητας. Αρκετά συχνά μαζί με το χρόνο προσφέρουν και χρήματα, αφού κάθε μετακίνηση απαιτεί κόστος μεταφοράς και τροφή.

Μερικές φορές ο εθελοντής το έχει ανάγκη ως «κοινωνικοποίηση» ή «ψυχανάλυση» ενώ μπορεί και μακροχρόνια να ελπίζει σε εμπειρίες ή εύρεση εργασίας…

Όπως και να ‘χει, θα ήμουν πολύ προσεκτικός και καχύποπτος σε όσους ζητούν εθελοντική εργασία και βγαίνουν στα Μέσα Ενημέρωσης για να εξηγήσουν τους «στόχους τους»…

Επιχειρηματίες, πολιτικοί, καιροσκόποι, τυχοδιώκτες που ξαφνικά «ευαισθητοποιούνται», ζητούν υπηρεσίες και χρόνο με στόχο την δική τους προβολή χωρίς κόστος!

Συχνά πρόκειται για άτομα που έχουν στόχο την εκμετάλλευση που κρύβεται κάτω από έναν μανδύα ιδεολογίας…

Άλλες φορές τα άτομα κρύβονται πίσω από Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, θεωρητικά «μη κερδοσκοπικές». Θεωρητικά και μόνον!

Ο χρόνος είναι πολύτιμος, παρέχεται έναντι χρήματος που συνήθως λέγεται μισθός και αν η συνδιαλλαγή ωφελεί τον έναν συμβαλλόμενο, λέγεται εκμετάλλευση μέσω του κέρδους…

Η δουλεία έχει πολλές μορφές…

Και οι «δούλοι» εργάζονται για να παράγουν υπεραξία.

Πρόκειται δηλαδή για μία συνεχή «υπερεργασία» που θα έλεγαν και οι Μαρξιστές…

Υ.Γ. Η άρνηση για τον «εθελοντισμό» αυτού του άρθρου δεν έχει σαν στόχο ορισμένες οργανώσεις πραγματικά εθελοντικές που αποβλέπουν μόνον και μόνον στην ανακούφιση ευαίσθητων ομάδων του πληθυσμού ή και στην παροχή υπηρεσιών χωρίς την προβολή ατόμων.