Το Κέντρο τώρα πρέπει να αποφασίσει εάν θα συναντηθεί με την Αριστερά

Στην Ελλάδα, οι σχέσεις μεταξύ της Αριστεράς και του Κέντρου υπήρξαν ανέκαθεν συγκρουσιακές.

Τούτο οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι το Κέντρο σχηματίστηκε από τη διαίρεση της κυρίαρχης τάξης.

Στην Ευρώπη, αντιθέτως, το σοσιαλιστικό ρεύμα υπήρξε η κοινή κοιτίδα των δυνάμεων του κοινωνικού μετασχηματισμού, από την οποία το επαναστατικό – κομμουνιστικό κίνημα αποσπάστηκε.

Από τη δεκαετία του 1990 και υπό την καραδοκούσα επικράτηση της Δεξιάς, η ανανεωμένη συζήτηση για το σχηματισμό πλειοψηφικού χώρου των δυνάμεων της Κεντροαριστεράς είχε ως αντικείμενο δύο αλληλένδετα ζητήματα, τον αστικό εκσυγχρονισμό και τη θέση της Ελλάδας στην Ευρώπη.

Αλλά, ούτε ο διάλογος, ούτε η εκσυγχρονιστική πολιτική ετελεσφόρησαν.

Διότι, ούτε ο δημοκρατικός εκσυγχρονισμός, ούτε ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της χώρας απέκτησαν ίσως την απαραίτητη ιδεολογική βαρύτητα στην πολιτική τόσο του ΠΑΣΟΚ, όσο και της Αριστεράς.

Εξάλλου, το ΠΑΣΟΚ θεωρούσε ότι η συνεργασία ήταν υποχρέωση κυρίως της Αριστεράς.

Το ΠΑΣΟΚ και η Αριστερά συνέβαλαν σε δημοκρατικές κατακτήσεις.

Αλλά, στο ΠΑΣΟΚ αυτή την κατεύθυνση υπέσκαπτε έως ακυρώσεως ο λαϊκισμός, ο οποίος μεταμόρφωνε σε κεντρώο συντηρητισμό τον προοδευτικό χαρακτήρα των εθνικών εκσυγχρονιστικών στόχων.

Η θέση εξάλλου της Ελλάδας στην Ευρώπη ήταν για την Αριστερά πολιτικός κυρίως συμβιβασμός, ειδικά μετά από την κατάρρευση του σοσιαλιστικού κόσμου.

Οι εσωτερικοί της συσχετισμοί άφησαν ατελείς και μετέωρες τις ιδεολογικές θέσεις του Κοινού Πορίσματος ΚΚΕ – ΕΑΡ για την Ευρώπη της ειρήνης και της αλληλεγγύης ως νέο πεδίο ταξικής πάλης.

Από το 2006 και εντεύθεν ο ΣΥΡΙΖΑ τερμάτισε την προοπτική επικοινωνίας με το ΠΑΣΟΚ.

Ριζοσπαστικοποίησε τις θέσεις και τις συμμαχίες του. Κατόπιν υιοθέτησε πλήρως την κοινωνική μήνιν εναντίον του εκσυγχρονισμού, τον οποίον οι δανειακές συμβάσεις επέβαλαν βιαίως προκειμένου να αποτραπεί η χρεωκοπία της χώρας, όσο και εναντίον του ΠΑΣΟΚ που είχε υποχρεωθεί να συνεργαστεί με τη Δεξιά για την εφαρμογή τους.

Η οικονομική κρίση έφερε στην Κυβέρνηση αυτή τη ριζοσπαστική ρητορεία.

Την παραμικρή προφανώς σχέση δεν είχε με την πραγματικότητα των ευρωπαϊκών συσχετισμών και η παραμικρή δυνατότητα δεν υπήρχε ώστε οι εξαγγελίες της να τηρηθούν σε αληθινό κυβερνητικό πρόγραμμα.

Αλλά, το ουσιώδες ήταν ότι αυτή η ρητορεία εξέφρασε, στο όνομα της Αριστεράς, το εύρος της κοινωνικής αμφισβήτησης προς το ευθυνόμενο για την κρίση πολιτικό σύστημα: από τη γνήσια αγωνία των πολιτών για το μέλλον, στον αναρχισμό «αντιεξουσιαστών» και την έκρηξη «αγανακτισμένων», μέχρι τη δεξιάς προέλευσης εθνικιστική αμφισβήτηση της ενωμένης Ευρώπης.

Καμία αμφιβολία δεν εγείρεται ότι η υποχώρηση του ΣΥΡΙΖΑ στις απαιτήσεις των δανειστών υπηρέτησε και το στόχο να αποτελέσει ο ίδιος τον κύριο φορέα του σταθεροποιητικού ανασχηματισμού του πολιτικού συστήματος.

Παρεμπιπτόντως, είναι ακριβής η άποψη του κ. Αλέξη Τσίπρα ότι αντίθετες αναλύσεις και επιδιώξεις πρώην συνεργατών του ήσαν απλώς «ανοησίες».

Αλλά, ατελέσφορη για την ενότητα του Κέντρου και προς όφελος της Δεξιάς αποβαίνει η συζήτηση για την Κεντροαριστερά, όσο περιγράφεται ως χώρος παραγόντων κινουμένων μεταξύ του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ, ο οποίος πρέπει να συνενωθεί αποκλείοντας την Αριστερά.

Διότι, υπό τη θεσμοθετημένη κυριαρχία της πολιτικής της ευρωπαϊκής Δεξιάς, το δίλημμα είναι πόσο γρήγορα θα διαμορφωθούν ή επί πόσο ακόμη θα αποτρέπονται οι συμμαχίες για την αναθεώρησή της.

Σειρά του Κέντρου είναι τώρα να απαντήσει, εάν για το δημοκρατικό εκσυγχρονισμό της ευρωπαϊκής πολιτικής και την υπέρβαση της κρίσης θα συναντηθεί με την Αριστερά σε ενιαίο πλειοψηφικό ρεύμα ή ο ανασχηματισμός του πολιτικού συστήματος θα το περιθωριοποιήσει.

Οι ρόλοι αντεστράφησαν. Το πρόβλημα, όμως, παραμένει.